Εκβιάζουν τη Λευκωσία ότι η Πενταμερής είναι η “τελευταία ευκαιρία”

Τα Ηνωμένα Έθνη έχουν διαμορφώσει τα επόμενα βήματα στο Κυπριακό, καθορίζοντας ένα χρονοδιάγραμμα που θα έχει ως ορόσημο τον ερχόμενο Ιούνιο. Την ίδια ώρα, επιχειρείται να σταλεί το μήνυμα –προς τη Λευκωσία κατά κύριο λόγο– πως σε περίπτωση αποτυχίας αυτή θα είναι η τελευταία πρωτοβουλία υπό την παρούσα εντολή του Γενικού Γραμματέα. Μια προειδοποίηση, που δεν διατυπώνεται για πρώτη φορά, αλλά τώρα επαναλαμβάνεται ως ξεκάθαρη απειλή.

Αυτό, πάντως, που συζητείται στο παρασκήνιο είναι και η επόμενη ημέρα μιας αποτυχίας αν και χρονολογικά απέχουμε από αυτό το σενάριο. Το γεγονός ότι βρίσκεται στην ατζέντα, αυτό συνδέεται με τον υπό διαμόρφωση κλοιό πιέσεων, με την ελληνική πλευρά να βρίσκεται στο επίκεντρο. Οι πιέσεις που διαμορφώνονται συνδέονται με μεθοδεύσεις του παρασκηνίου σε ό,τι αφορά και το περιεχόμενο της λύσης.

Ο βρετανικός παράγοντας, ο οποίος πρωταγωνιστεί στις διεργασίες που διαδραματίζονται μακριά από το φως της δημοσιότητας, προτάσσει την ανάγκη να βρεθεί ένας “συμβιβασμός” μεταξύ των δύο προσεγγίσεων (χαλαρή ομοσπονδία και δύο κράτη), θέλοντας προφανώς να διευκολύνει τις τουρκικές επιδιώξεις.

Αυτό που γίνεται κατανοητό από τις συζητήσεις που διεξάγονται είναι πως ανεξαρτήτως του τι θα ονομαστεί το μοντέλο, σε εκείνο που στρέφονται πολλοί πλέον είναι πως μέσα από μια χαλαρή ομοσπονδία θα “αγγίξουν” τη συνομοσπονδία. Εκείνο που σε πρώτη φάση θέλουν να διασφαλιστεί είναι η παρουσία της χώρας εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Πληροφορίες αναφέρουν πως η τουρκική πλευρά διαμηνύει προς την Ευρωπαϊκή Ένωση, με την οποία φαίνεται να αποκαθιστά βαθμηδόν τα κανάλια επικοινωνίας, πως δεν αποκλείει τη συνέχιση των συζητήσεων από εκεί που είχαν σταματήσει στο Κραν Μοντανά τον Ιούλιο του 2017. Με την προϋπόθεση ότι η ελληνική κυπριακή πλευρά θα αποδεχθεί την “πολιτική ισότητα”.

Πλαίσιο του ΟΗΕ για Πενταμερής

Από τις συζητήσεις που διεξάγονται ξεκαθαρίζεται πως η Άγκυρα περιγράφει τι εννοεί πολιτική ισότητα (τουρκική εκδοχή), ενώ ζητά να συμφωνηθεί και η επόμενη ημέρα μιας αποτυχίας, κυρίως σε ό,τι αφορά το καθεστώς των Τουρκοκυπρίων. Ως προς τα διαδικαστικά, αν και δεν υπάρχει οριστικοποίηση του σκηνικού, ο Γενικός Γραμματέας του διεθνούς οργανισμού, θα προχωρήσει με τη σύγκληση της άτυπης Πενταμερούς, το δεύτερο δεκαπενθήμερο Φεβρουαρίου, στη Νέα Υόρκη, έχοντας συζητήσει με τους συνεργάτες του τα επόμενα βήματα.

Ο σχεδιασμός είναι στην άτυπη Πενταμερή να αποφασισθεί η έναρξη συζητήσεων σε επίπεδο διαπραγματευτών (όπως έγινε μετά τη Διάσκεψη της Γενεύης, τον Ιανουάριο του 2017). Δεν αποκλείεται ο Αντόνιο Γκουτέρες να καταθέσει ένα Πλαίσιο, όπως έπραξε και στο Κραν Μοντανά, μετά που θα έχει χωριστές συναντήσεις με τους εμπλεκόμενους. Οι εμπειρογνώμονες, πάντως, θα είναι επιφορτισμένοι μέχρι τον Ιούνιο να εξαντλήσουν τις συζητήσεις σε όλα τα θέματα και στη συνέχεια θα συγκληθεί Πενταμερής Διάσκεψη.

Εκεί θα κριθεί κατά πόσο θα επιτευχθεί συμφωνία ή θα οδηγηθούν σε αδιέξοδο.
Πώς θα λειτουργήσει ο Γενικός Γραμματέας; Η απεσταλμένη του, Τζέιν Χολ Λουτ, ανέφερε πως ο Γ.Γ. είναι ανοικτός σε εισηγήσεις και σε ιδέες, που θα του εκφράσουν οι εμπλεκόμενοι, ενώ παράλληλα είναι έτοιμος να απευθυνθεί στο Συμβούλιο Ασφαλείας και να ζητήσει πιο διευρυμένη ή και διαφορετική εντολή αν το θέλουν οι πλευρές.

Αυτή η ετοιμότητα του κ. Γκουτέρες παραπέμπει στην επιμονή της Άγκυρας να συζητηθούν και παράμετροι πέραν από τους συμφωνημένους ενώ αφήνει να αιωρείται το ενδεχόμενο αλλαγής των όρων εντολής ή και άσκησης επιδιαιτησίας (αν και η κ. Λουτ το απέκλεισε, είναι άλλωστε πολύ νωρίς). Όπως, φέρεται να έχει αναφέρει η κ. Λουτ προς τον πρόεδρο Αναστασιάδη, αν οι δύο πλευρές είναι έτοιμες να αλλάξουν αυτές τις παραμέτρους, ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ είναι έτοιμος να το υποστηρίξει. Οπότε όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοικτά.

“Πολιτική ισότητα”

Η Λευκωσία θα προσέλθει στην Πενταμερή χωρίς να διασφαλίσει ότι οι συζητήσεις δεν θα επεκταθούν και στα δύο κράτη, που ζητά η κατοχική Τουρκία. Είναι προφανές πως η Άγκυρα θα θέσει προς συζήτηση την αξίωση της. Ακόμη και να απορριφθεί ευθέως από την ελληνοκυπριακή πλευρά, συζήτηση θα διεξαχθεί ενώπιον του Γενικού Γραμματέα. Η σύγκληση Διάσκεψης χωρίς προϋποθέσεις, όπως ζήτησε η απεσταλμένη του κ. Γκουτέρες, ενδέχεται να εξελιχθεί σε ένα φιάσκο, καθώς διαδικαστικά και επί της ουσίας θα περιλάβει τις τουρκικές αξιώσεις στην ατζέντα.

Όπως εκτιμάται, με την έναρξη των συζητήσεων θα κληθεί η ελληνική πλευρά να αποδεχθεί την “πολιτική ισότητα”. Ήδη υπάρχουν υποδείξεις μέχρι και πιέσεις από παράγοντες εντός και εκτός Κύπρου. Στη μεγάλη εικόνα, πάντως, θα πρέπει να περιληφθούν και οι διερευνητικές επαφές Ελλάδος και Τουρκίας. Και οι δύο διαδικασίες θα κινούνται παράλληλα και θα προσφέρουν ενόψει του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Μαρτίου, κάλυψη και άλλοθι στην κατοχική Τουρκία

Το γεγονός ότι, κατά κύριο λόγο, στην έκθεση της ΟΥΝΦΙΚΥΠ, γίνεται συνεχώς αναφορά σε “ελληνοκυπριακές αρχές”- “τουρκοκυπριακές αρχές” και αποφεύγεται η Κυπριακή Δημοκρατία, αυτό είναι σκόπιμο από μέρους των Ηνωμένων Εθνών. Περαιτέρω, για προφανείς λόγους δεν περιλήφθηκε, για πρώτη φορά, παράγραφος με  ευχαριστίες προς την Κυπριακή Δημοκρατία (και την Ελλάδα) για την εισφορά στο ταμείο της Ειρηνευτικής Δύναμης.

Θεωρείται κίνηση προς την κατεύθυνση της υποβάθμισης της Κυπριακής Δημοκρατίας. Εξού και υπήρξε επικοινωνία του Προέδρου της Δημοκρατίας με τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, για να του υποδείξει αυτή την απουσία αναφοράς στην Κυπριακή Δημοκρατία, αλλά και για τις διατυπώσεις σε “αρχές”. Διαβήματα έγιναν και στη Νέα Υόρκη και η απάντηση που υπήρξε είναι πως “δεν υπάρχει οποιαδήποτε σκοπιμότητα”. Οι αξιωματούχοι των Ηνωμένων Εθνών παραπέμπουν σε σποραδικές αναφορές στις εκθέσεις. Κυρίως αναφορές που γίνονται από τρίτους, όπως η ΕΕ και περιλαμβάνονται στις εκθέσεις του Γενικού Γραμματέα.

Έντονο παρασκήνιο

Η τακτική αυτή του διεθνούς οργανισμού προφανώς και συνδέεται με διάφορες κινήσεις που γίνονται στο παρασκήνιο. Κυρίως στη συστηματική προσπάθεια που καταβάλλεται αναφορικά με την ανάδειξη της συνεργασίας μεταξύ “δύο οντοτήτων” στο νησί. Κι αυτό ενισχύεται και από το γεγονός ότι αναδεικνύεται συνεχώς η συνεργασία μέσα από τις τεχνικές επιτροπές. Είναι προφανές πως η προσέγγιση από πλευράς των Ηνωμένων Εθνών αλλά και τρίτων χωρών, είναι πως στην Κύπρο υπάρχουν και λειτουργούν “δύο χωριστές οντότητες”, και σε αυτή τη λογική θα πραγματοποιηθεί και η άτυπη Πενταμερή Διάσκεψη. Πολλά θα κριθούν και από το λεκτικό που θα υιοθετηθεί στο επικείμενο ψήφισμα για την ΟΥΝΦΙΚΥΠ.

Τα μέτρα που λαμβάνονται στην περίκλειστη περιοχή της κατεχόμενης Αμμοχώστου είναι στα πλαίσια του Διεθνούς Δικαίου και τις σχετικές αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας και με σεβασμό στα δικαιώματα των πρώην κατοίκων. Αυτό αναφέρει, με αρκετή δόση εντυπωσιασμού και παραπλανητικών επιχειρημάτων, ο εκπρόσωπος του κατοχικού καθεστώτος στη Νέα Υόρκη, Mehmet Dânâ, σε επιστολή του προς τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών.

Η επιστολή, που στάλθηκε μέσω του Τούρκου Μόνιμου Αντιπρόσωπου, αποτελεί απάντηση στην Κυπριακή Δημοκρατία. Απάντηση σε επιστολή του Μόνιμου Αντιπροσώπου. «Αυτά τα βήματα (σ.σ. που γίνονται στην Αμμόχωστο) θα επιτρέψουν επίσης στην Επιτροπή Ακίνητης Ιδιοκτησίας να παραδώσει ένδικα μέσα στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στους αιτούντες σχετικά με τα ακίνητα στην κλειστή περιοχή, η οποία αποτελεί τμήμα της επικράτειας της “Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου”». Περαιτέρω διατυπώνεται ο ισχυρισμός ότι η περίκλειστη περιοχή κατέρρευσε λόγω της στάσης της ελληνικής πλευράς, με την απόρριψη ΜΟΕ, το 1994 και 2014. Αναφορές γίνονται και στο παράνομο αεροδρόμιο της Τύμπου.