Η Ελλάδα και η περικύκλωση του Ιράν – Η παγίδα Τραμπ και το παράδειγμα Σίσι

Το θρίλερ με το ιρανικό πλοίο Adrian Darya είναι εδώ και μέρες παρελθόν. Έχει, ωστόσο, να μας διδάξει. Όπως είναι γνωστό, η Αθήνα είχε ξεκαθαρίσει  πως δεν ήταν διατεθειμένη να προσφέρει την παραμικρή διευκόλυνση. Είναι αλήθεια, πως με δεδομένη τη στάση των ΗΠΑ, δεν είχε και πολλά περιθώρια επιλογών. Αξιωματούχος της αμερικανικής κυβέρνησης είχε δηλώσει πως η Ουάσιγκτον θα εφαρμόσει με “επιθετικό τρόπο” τις κυρώσεις κατά του Ιράν. Αυτές συμπεριλαμβάνουν και τις χώρες που έχουν ενεργειακές δοσοληψίες με την Τεχεράνη. Οι “Φρουροί της Επανάστασης” είναι μεταξύ αυτών που διαχειρίζονται πετρελαϊκά έσοδα. Πλέον για την κυβέρνηση Τραμπ, θεωρούνται “τρομοκρατική οργάνωση”.

Πολλά μπορούμε να πούμε για τον ανοιχτό εκβιασμό της αμερικανικής κυβέρνησης, εις βάρος μίας συμμαχικής της χώρας. Αυτό, όμως, που έχει μεγαλύτερη σημασία, είναι η πρόθεση των ΗΠΑ να εντάξουν την Ελλάδα στα σχέδια “επιθετικής περικύκλωσης” του Ιράν. Είχε προηγηθεί το αίτημα της Ουάσιγκτον να συνδράμει η Αθήνα στην πολυεθνική δύναμη “επιτήρησης” που συγκροτούν στον Περσικό Κόλπο. Τα σχέδια της Ουάσιγκτον συνάντησαν, όπως αναμένονταν, την οργισμένη αντίδραση της Τεχεράνης.

Η ελληνική κυβέρνηση σχεδιάζει την πλήρη αναβάθμιση των σχέσεων Ελλάδος-ΗΠΑ, εστιάζοντας στην αναθεώρηση της Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας. Το μεγάλο ερώτημα είναι αν στο πλαίσιο αυτό η Αθήνα συνταχθεί με την επιθετική αντιμετώπιση του Ιράν, όπως επιθυμούν οι Αμερικανοί. Η επικείμενη επίσκεψη του Μάικ Πομπέο στην Αθήνα δίνει τροφή σε αυτά τα σενάρια. Ο επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ φέρεται να είναι ένας από τους υπέρμαχους μίας πολεμικής αναμέτρησης με το Ιράν.

Η κυβέρνηση Μητσοτάκη αποφάσισε, με το καλημέρα, να αναγνωρίσει τον Χουάν Γκουαϊδό ως το νόμιμο πρόεδρο της Βενεζουέλας! Πρωτοκλασάτα στελέχη της ΝΔ υποστήριξαν τη μονομερή αναγνώριση της Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσας του Ισραήλ από την κυβέρνηση Τραμπ. Προφανώς η κυβέρνηση της ΝΔ, όπως και η απερχόμενη του ΣΥΡΙΖΑ, έχει κάθε λόγο να υπολογίζει σε γεωπολιτικά κέρδη, συντασσόμενη με τους Αμερικανούς.

Οι ΗΠΑ “ξέχασαν” τις κυρώσεις κατά της Τουρκίας

Η συμμαχία με τις ΗΠΑ είναι κοινός τόπος τόσο της κεντροδεξιάς κυβέρνησης, όσο και της αριστερής αξιωματικής αντιπολίτευσης. Όμως, ελπίζουμε πως η κυβέρνηση Μητσοτάκη να έχει την σωφροσύνη να μην συνταχθεί με τους τυχοδιωκτισμούς της κυβέρνησης Τραμπ στο ζήτημα του Ιράν. Δεν πρέπει να προσδοκά ανταλλάγματα, για παράδειγμα στο μέτωπο των ελληνοτουρκικών, από μία επιθετική της στάση έναντι της Τεχεράνης. Αυτό αποδεικνύει η στάση του ίδιου του Αμερικανού προέδρου έναντι της Τουρκίας.

Οι ΗΠΑ απείλησαν με κυρώσεις την Ελλάδα, έναν πιστό νατοϊκό τους σύμμαχο, για τον ενδεχόμενο ελλιμενισμό ενός ιρανικού πλοίου. Στην περίπτωση όμως της Τουρκίας, ακόμα σκέφτονται αν θα επιβάλουν κυρώσεις. Μιας Τουρκίας η οποία έχει παραβιάσει, πολλάκις, τις κυρώσεις εις βάρος του Ιράν. Η κυβέρνηση Ερντογάν έφτασε στο σημείο να προμηθευτεί μέχρι και πυραύλους S-400 από την Ρωσία. Το μόνο που βρήκε να πει ο πρόεδρος Τραμπ ήταν πως λυπήθηκε, που υποχρεώθηκε να αποκλείσει την Τουρκία από την προμήθεια των F-35!

Οι Αμερικανοί απείλησαν με κυρώσεις την Ελλάδα σε περίπτωση που το ιρανικό τάνκερ κατέπλεε στην Καλαμάτα. Δεν δείχνουν, όμως, την ίδια στάση αν το τάνκερ τελικά καταπλεύσει σε τουρκικό λιμάνι. Εξάλλου, δεν έχουν καταφέρει να πείσουν ούτε τους πιο στενούς τους συμμάχους για το ζήτημα του Ιράν. Χαρακτηριστικό παράδειγμα η Ιαπωνία, η οποία επιδιώκει στενές ενεργειακές σχέσεις με τους Ιρανούς. Χώρες, όπως η Γαλλία και η Αίγυπτος, αρνούνται να ενταχθούν στην περίφημη πολυεθνική δύναμη που συγκροτούν οι Αμερικανοί στον Περσικό Κόλπο.

Επικίνδυνες εμμονές που οδηγούν σε πόλεμο

Είναι γνωστό πως ο Ντόναλντ Τραμπ έχει μία εμμονή με τον προκάτοχο του Μπαράκ Ομπάμα. Επιθυμεί να ξηλώσει κάθε παρακαταθήκη της θητείας του προκατόχου του. Η πιο σημαντική όλων ήταν η συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, από την οποία ο Τραμπ αποσύρθηκε μονομερώς. Όμως, ο μεγιστάνας έχει ομολογήσει πως αδυνατεί να πάει σε πόλεμο με το σιιτικό καθεστώς. Όπως θυμόμαστε, τον περασμένο Ιούνιο είχε δώσει εντολή για βομβαρδισμό ιρανικών στρατιωτικών στόχων, την οποία στο τέλος ανακάλεσε.

Εξάλλου ήταν ο ίδιος που εγκατέλειψε τον ηγέτη των Κούρδων του Ιράκ Μασούντ Μπαρζανί, στο έλεος των Ιρανών τον Οκτώβριο του 2017. Μόνο το Ισραήλ είχε υποστηρίξει την απόπειρα για το πρώτο ανεξάρτητο κράτος των Κούρδων στο Ιράκ. Όταν όμως έχεις να αντιμετωπίσεις τους Ιρανούς, δεν αρκεί η φιλία του Ισραήλ, όπως διαπίστωσε με πικρία ο Κούρδος ηγέτης. Η Τεχεράνη διαθέτει μία σημαντική στρατιωτική δύναμη, την οποία υπολογίζει και η Ουάσιγκτον και το Τελ Αβίβ.

Αιφνιδιάζοντας τους πάντες, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ προχώρησε στην θεαματική βελτίωση των σχέσεων Ελλάδος-Ισραήλ. Προφανώς η κυβέρνηση Μητσοτάκη θα συνεχίσει στην ίδια κατεύθυνση. Όμως, η Ελλάδα πρέπει να αποφύγει να ταυτιστεί με την ατζέντα του Ισραηλινού πρωθυπουργού. Ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου είναι σθεναρός υποστηρικτής της “περικύκλωσης” του Ιράν, όπως ο Ντόναλντ Τραμπ και η Σαουδική Αραβία. Σύμφωνα με τον Γάλλο πρόεδρο Μακρόν αυτές οι “εμμονές” με το Ιράν οδηγούν σε έναν ακόμα πόλεμο στην Μέση Ανατολή.

Σίσι, παράδειγμα για την Ελλάδα

Βλέπουμε πως ο Αιγύπτιος πρόεδρος τηρεί ιδιαίτερα προσεκτική στάση έναντι της Τεχεράνης. Ήταν αυτός που ακύρωσε τα αμερικανικά σχέδια για ένα “αραβικό ΝΑΤΟ”, το οποίο θα στρέφονταν κατά του Ιράν. Ο Αμπντέλ Φατάχ αλ Σίσι, αν και στενός σύμμαχος των ΗΠΑ, του Ισραήλ και της Σαουδικής Αραβίας, αρνείται να μετατραπεί σε πειθήνιο “χωροφύλακα” τους.

Η ελληνική κυβέρνηση οφείλει να μιμηθεί τον Αιγύπτιο πρόεδρο, ο οποίος αποφεύγει τους τυχοδιωκτισμούς του Αμερικανού ομολόγου του. Μην ξεχνάμε πως η Ελλάδα τηρεί τις συμμαχικές της υποχρεώσεις στο ΝΑΤΟ, όπως έχει αναγνωρίσει ο ίδιος ο Ντόναλντ Τραμπ. Δεν μπορεί να ειπωθεί το ίδιο για άλλες χώρες της συμμαχίας, με κορυφαία παράδειγμα την Γερμανία. Εξάλλου δεν ζούμε πλέον στις εποχές της αμερικανικής μονοκρατορίας.

Αντιθέτως, ο κόσμος σήμερα είναι πολυπολικός. Το Ιράν έχει μετατραπεί σε μία σημαντική ευρασιατική δύναμη, έχοντας άριστες σχέσεις με Ρωσία και Κίνα. Οι εποχές που η αμερικανική “τάξη πραγμάτων” καθόριζε τις διεθνείς εξελίξεις έχουν πλέον περάσει. Ο Αιγύπτιος πρόεδρος Σίσι το έχει κατανοήσει. Γι’ αυτό και επιδιώκει ισορροπημένες σχέσεις με όλους τους σημαντικούς διεθνείς και περιφερειακούς παίχτες. Το ερώτημα είναι αν το έχει κατανοήσει και η ελληνική κυβέρνηση.