Ελλάδα-Κύπρος-Ισραήλ άξονας ανάσχεσης της Τουρκίας

Από αυτά που έγιναν γνωστά ήταν ότι η Σύνοδος είχε ως κεντρικούς άξονες την ενίσχυση της συνεργασίας στους τομείς ασφάλειας, άμυνας, ενέργειας και περιφερειακής σταθερότητας, και κατέληξε σε αρκετές συμφωνίες και κοινές δεσμεύσεις, σύμφωνα με το INSS (Institute for National Security Studies) του Ισραήλ.

Οι σύνοδοι κορυφής των τριών χωρών πραγματοποιούνται με ποικίλη συχνότητα, από μία έως δύο φορές τον χρόνο, ανάλογα με τις εξελίξεις. Η τρέχουσα συνάντηση ήταν η πρώτη μετά τα γεγονότα της 7ης Οκτωβρίου 2023 και συμβόλιζε ότι, μετά την κατάπαυση του πυρός στη Γάζα και το σχέδιο 20 σημείων του Τραμπ, οι τριμερείς δεσμοί μεταξύ των χωρών επιστρέφουν στην προπολεμική τους τροχιά.

Ο ενεργειακός τομέας ήταν το κυρίαρχο θέμα στις προηγούμενες συνόδους, έτσι και αυτή τη φορά, οι ηγέτες συζήτησαν το θέμα του υποθαλάσσιου καλωδίου ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ, συμπεριλαμβανομένης της σύνδεσής του με τη σχεδιαζόμενη πρωτοβουλία εμπορικού και όχι μόνο Διαδρόμου Ινδίας-Μέσης Ανατολής-Ευρώπης (IMEC). Οι τρεις χώρες παρουσιάζουν τις σχέσεις τους ως μη στρεφόμενες εναντίον τρίτων, όμως ήταν εμφανής μια έμμεση αναφορά στην Τουρκία, αφήνοντας να γίνει σαφές η πρόθεση αύξησης της στρατιωτικής συνεργασίας μεταξύ των. Σύμφωνα με το INSS, oι τομείς που συζητήθηκαν ήταν:

• Ενίσχυση στρατηγικής και αμυντικής συνεργασίας, με εμβάθυνση της τριμερούς συνεργασίας στον τομέα της ασφάλειας και άμυνας, περιλαμβάνοντας κοινές στρατιωτικές ασκήσεις, συνεκπαιδεύσεις, ανταλλαγή πληροφοριών και ενίσχυση δυνατοτήτων αντιμετώπισης σύγχρονων απειλών.
• Ενεργειακή συνεργασία και υποδομές με συνεργασία στον ενεργειακό τομέα, ιδίως η προώθηση του έργου διασύνδεσης ηλεκτρικής ενέργειας και πιθανών ενεργειακών διαδρομών μεταξύ Ισραήλ, Κύπρου και Ελλάδας, καθώς και του εμπορικού διαδρόμου αμερικανικής έμπνευσης και υποστήριξης IMEC, ενισχύοντας την ενεργειακή ασφάλεια στην Ανατολική Μεσόγειο και ταυτοχρόνως τη σύνδεση με την Ευρώπη.
• Κοινή Διακήρυξη και σταθερότητα στην περιοχή, καθόσον η περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου βρίσκεται σε κρίσιμη γεωπολιτική φάση και δεσμεύτηκαν να εργαστούν από κοινού για προώθηση σταθερότητας, ασφάλειας και συνεργασίας.
• Καταπολέμηση τρομοκρατίας & ναυτική ασφάλεια, με συντονισμένες δράσεις κατά της τρομοκρατίας, προστασία ναυτιλιακών οδών και ενίσχυση ασφάλειας στη θάλασσα.
• Διοργάνωση ετήσιων συναντήσεων και υπουργικών συνεργασιών.
• Γεωστρατηγικό μήνυμα ενότητας και συνεργασίας στην Ανατολική Μεσόγειο.

Πίσω από τις ανακοινώσεις…

Σύμφωνα με την εφημερίδα “Yedioth Ahronoth”, σε άρθρο του Itamar Eichner, με τίτλο “Τα σκληρά μηνύματα προς τον Ερντογάν και το “τείχος” που χτίζει το Ισραήλ για να αποτρέψει την Τουρκία”, μεταξύ άλλων, αναφέρεται ότι το Ισραήλ, η Ελλάδα και η Κύπρος χτίζουν ένα “τείχος” ασφαλείας εναντίον της Τουρκίας. Έτσι θεωρείται βέβαιο από πολλούς αναλυτές ότι το κύριο θέμα της Συνόδου Ασφαλείας, που δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση, ήταν η πτυχή της ασφάλειας: Δηλαδή η δημιουργία ενός “τείχους” προστασίας εναντίον της Τουρκίας.

Η συζήτηση μεταξύ των χωρών είναι πώς θα δημιουργηθεί ένα τέτοιο τρίγωνο (Ρόδος-Κρήτη, Κύπρος, Ισραήλ), που θα μπορεί να αποτρέψει την Τουρκία στην υλοποίηση των προθέσεων της, περί πλήρους ελέγχου στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο και πως τίποτα δεν μπορεί να γίνει στην περιοχή αν δεν συμμετέχει ή δεν εγκρίνει. Η πρόθεση των τριών χωρών είναι η κοινή εκπαίδευση, οι ασκήσεις, ο συντονισμός και η αποστολή ενός σαφούς μηνύματος προς τους Τούρκους.

Μάλιστα ο κ. Νετανιάχου αναφέρθηκε στην Τουρκία, χωρίς να την κατονομάσει: «Όσοι ονειρεύονται αυτοκρατορίες στην περιοχή, καλύτερα να το ξεχάσουν». Και εδώ να αναφερθεί συνοπτικά ότι δημοσιεύματα στον ελληνικό και ισραηλινό τύπο, όπως στα ΝΕΑ και στην Israel Hayom, όπου αναφέρεται ότι ευρίσκεται υπό σχεδιασμό μικτή Δύναμη Ταχείας Επεμβάσεως, επιπέδου Ταξιαρχίας 2.500 ανδρών με τα απαραίτητα μέσα (1.000 Έλληνες, 1.000 Ισραηλινοί, 500 Κύπριοι, με μια μοίρα Α/Φ Ελληνική, μία μοίρα Α/φ Ισραηλινοί και στην διάθεσή της πλοία, υποδομές σε Ρόδο ή Κάρπαθο, Κύπρο και Ισραήλ).

Το δημοσίευμα σημειώνει ότι ανώτερος Ισραηλινός αξιωματούχος δήλωσε ότι το επίπεδο συνεργασίας μεταξύ Ισραήλ και Ελλάδας είναι πολύ υψηλό όλα αυτά τα χρόνια και ότι ευρίσκεται σε επίπεδο στενού διαλόγου και κοινών ασκήσεων. Κάθε χρόνο, πραγματοποιούνται περίπου 40 κοινές ασκήσεις, εκπαιδευτικές συνεδρίες, συναντήσεις ανταλλαγής πληροφοριών κ.λπ. μεταξύ Ελλάδας και Ισραήλ. Υπάρχει πάντα περιθώριο επέκτασης και εμβάθυνσης, αλλά αυτό που ανακοινώθηκε στην Ελλάδα σχετικά με μια δύναμη ταχείας αντίδρασης δεν υφίσταται.

Ρεπορτάζ της εβραιόγλωσσης ενημερωτικής ιστοσελίδας “mako.co.il”, με τίτλο “Θαλάσσια διαμάχη, ιστορική έχθρα και μάχη για επιρροή στη Συρία: συμφέροντα έναντι της Τουρκίας” του Tomer Almagor, αναφέρει ότι το Ισραήλ βλέπει μια συμμαχία με την Ελλάδα και την Κύπρο ως ευκαιρία για τη δημιουργία ενός εναλλακτικού άξονα, που θα στοχεύει στον περιορισμό της επιρροής της Τουρκίας στη Μέση Ανατολή.

Επίσης ο καθηγητής κ. Σωτήρης Σέρμπος, πολιτικός σύμβουλος του Έλληνα πρωθυπουργού, δήλωσε στο τηλεοπτικό κανάλι N12, ότι η Ελλάδα ενδιαφέρεται να γίνει ένας πολύ πιο ενεργός και εμπλεκόμενος παίκτης στη Μέση Ανατολή, ως μέρος μιας νέας στρατηγικής – συμπεριλαμβανομένης της προθυμίας να στείλει στρατεύματα στη Γάζα και να εξετάσει τη δημιουργία μιας κοινής στρατιωτικής δύναμης με το Ισραήλ και την Κύπρο. Η δε Κύπρος θέλει να έρθει πιο κοντά στο Ισραήλ και τις ΗΠΑ, για να λάβει βοήθεια ασφαλείας, αν και ήδη απολαμβάνει συμφωνίες ασφαλείας με το Ισραήλ.

Η Ελλάδα στην Γάζα

Το Ισραήλ ενθαρρύνει την Ελλάδα να αναλάβει ενεργό ρόλο στο μέλλον της Λωρίδας της Γάζας και οι δύο χώρες συσφίγγουν τις σχέσεις τους σε μια προσπάθεια να μειώσουν τη σφαίρα επιρροής της Τουρκίας στην ανατολική Μεσόγειο, σύμφωνα με έγκυρη ισραηλινή πηγή. «Η Ελλάδα έχει εκφράσει την προθυμία της να ενταχθεί στο σχέδιο της “επόμενης μέρας” για τη Γάζα, κάτι που μας ενδιαφέρει επίσης, εκκινώντας από τη Διεθνή Δύναμη Σταθεροποίησης, έως και σε άλλες πτυχές. Το Ισραήλ επιθυμεί ελληνική παρουσία σε μια μελλοντική δύναμη στη Λωρίδα», πρόσθεσε η πηγή, σημειώνοντας ότι δεν έχουν ακόμη συμφωνηθεί συγκεκριμένες λεπτομέρειες. «Η Ελλάδα θα ήταν πρόθυμη να συμμετάσχει. Δεν βλέπω να στέλνει μάχιμες δυνάμεις, αλλά βοηθητικές δυνάμεις κάποιου είδους, όπως Μηχανικό, θα μπορούσαν να είναι μια επιλογή», δήλωσε η πηγή.

Και την είδηση περί ελληνικής συμμετοχής στην δύναμη σταθεροποίησης στην Γάζα, επιβεβαίωσε και ο σύμβουλος του Έλληνα πρωθυπουργού, κ. Σέρμπος, λέγοντας: «Όλες οι χώρες που εμπλέκονται στη διαδικασία, πρώτα και κύρια το Ισραήλ, αλλά και άλλοι βασικοί παράγοντες, προτιμούν την ελληνική συμμετοχή. Είναι πολύ σημαντικό για το Ισραήλ να καθορίσει ποιος θα συμμετάσχει στη μελλοντική δύναμη στην περιοχή και υπό ποια εντολή» και διευκρίνισε πως η σχέση μεταξύ Ισραήλ και Ελλάδας είναι «ζωτικής σημασίας για την εξουδετέρωση του δόγματος της Γαλάζιας Πατρίδας της Τουρκίας και όποιου επιδιώκει να επεκταθεί στην περιοχή».

Το συμπέρασμα είναι ότι η Σύνοδος Κορυφής της 22ας Δεκεμβρίου ήταν μια ιστορική συνάντηση, σύμφωνα με τα ισραηλινά ΜΜΕ, όπου επιβεβαιώθηκαν οι στενές σχέσεις φιλίας και συνεργασίας των δύο ιστορικών λαών Ελλήνων και Εβραίων, οι οποίοι θα εργαστούν στενά και συντονισμένα στον ενεργειακό τομέα, με την προώθηση δύο σημαντικών αξόνων, του ηλεκτρικού καλωδίου διασύνδεσης Ελλάδος-Κύπρου-Ισραήλ DSI επιτέλους και του νέου εμπορικού διαδρόμου IMEC (India Middle East Corridor), που καταλήγει σε λιμάνια της Ελλάδος και ίσως και σε Ιταλία.

Σε ότι αφορά την μικτή Δύναμη Ταχείας Επέμβασης, δύναμης μιας Ταξιαρχίας 2.500 ανδρών Ελλάδος, Ισραήλ, Κύπρου, προς το παρόν δεν αναφέρθηκε τίποτα, το σίγουρο είναι ότι συζητήθηκε από τους τρεις ηγέτες και κατά τις εκτιμήσεις είναι σε σχεδιασμό και για ευνόητους λόγους ακόμη δεν ανακοινώνεται κάτι σχετικό, μέχρι να ολοκληρωθεί (ανακοινώθηκε μέχρι στιγμής το τριμερές σχέδιο στρατιωτικής συνεργασίας Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ, με την υπογραφή των συμφωνιών να γίνεται στην Λευκωσία).