Ελληνογαλλική συμφωνία και Belharra – Κάποιοι έσωσαν την παρτίδα

Παρά τους κυβερνητικούς πανηγυρισμούς, η πραγματικότητα είναι ότι από τα μέσα Ιουλίου του 2020 ο Κυριάκος Μητσοτάκης είχε ταχθεί από την αντίθετη πλευρά των σημερινών του επιλογών. Δηλαδή είχε ακυρώσει την υπογραφή της έτοιμης από τότε ελληνογαλλικής συμφωνίας, που περιλάμβανε και την προμήθεια των φρεγατών Belharra και έκτοτε ήταν φανερό ότι προσανατολιζόταν στην προμήθεια των ακατάλληλων αμερικανικών φρεγατών MMSC, κάτω από την ασφυκτική πίεση της Πρεσβείας των ΗΠΑ.

Συνεπώς, πρόκειται μεν για μια επιτυχία της Ελλάδας, εντούτοις, όχι λόγω εύστοχων χειρισμών του πρωθυπουργού. Όπως όλα δείχνουν, την τελική επιτυχία μας την πρόσφερε η Γαλλία. Η οξύτατη αντίδρασή της στη συμφωνία AUKUS ανάγκασε τις ΗΠΑ, προκειμένου να κατευνάσουν τη Γαλλία, να υποχωρήσουν από την απαίτησή τους να μας πουλήσουν εξαναγκαστικά τις φρεγάτες MMSC.

Κατόπιν αυτού, η Ελλάδα φέρθηκε σαν φυσιολογικό κράτος και υπέγραψε την συμφωνία, που είχε ετοιμαστεί πριν από ενάμιση περίπου χρόνο. Δηλαδή η σκληρή πραγματικότητα είναι ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης μέχρι πριν λίγο συρόταν από τον Αμερικανό Πρέσβυ Τζέφρι Πάιατ προς την αυτοκτονική προμήθεια των φρεγατών MMSC. Ευτυχώς σώθηκε από τον πρόεδρο Μακρόν, συνάπτοντας μια συμφωνία που την ήθελε, αλλά δεν την τολμούσε για να μην δυσαρεστήσει τις ΗΠΑ.

Αποκαλύψεις και αντιδράσεις

Εν τούτοις, αν η κυβέρνηση είχε υπογράψει τη συμφωνία προμήθειας των φρεγατών MMSC πριν την AUKUS, η ελληνογαλλική συμφωνία δεν θα μπορούσε να γίνει. Αυτό που την καθυστέρησε ήταν οι σφοδρές αντιδράσεις πολλών προσωπικοτήτων γι’ αυτή την επιλογή, οι οποίες είχαν πείσει την κοινή γνώμη, οπότε φοβόταν το πολιτικό κόστος. Κυρίως, όμως, ήταν οι αντιδράσεις αξιωματικών του Πολεμικού Ναυτικού.

Εν τέλει η καθυστέρηση αυτή απεδείχθη καθοριστικός παράγων, τον οποίο αξίζει να αναπτύξουμε και να αναδείξουμε τον ρόλο όσων συνέβαλαν σε αυτήν. Πιο συγκεκριμένα η αμοιβαία αμυντική συνδρομή Ελλάδας-Γαλλίας μαζί με την αγορά των Belharra είχαν συμφωνηθεί να υπογραφούν την 16η Ιουλίου 2020. Όμως η κυβέρνηση ματαίωσε την υπογραφή, μετά από παρεμβάσεις κυρίως των ΗΠΑ, αλλά και της Γερμανίας.

Τότε, για να καλυφθούν οι ξένες παρεμβάσεις που έφεραν το ναυάγιο της συμφωνίας, διοχετεύθηκε μια απίθανη προσχηματική δικαιολογία, μέσω κυβερνητικών κύκλων. Είπαν ότι είχε αντιρρήσεις ο υπουργός Οικονομικών, διότι του έλλειπε ένα δισ. ευρώ. Αυτό το δισ. υποτίθεται ότι έπρεπε να το δώσει για την καταβολή αναδρομικών συντάξεων, ύστερα από σχετική απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας.

Ο Γιάννης Μάζης με συνέντευξή του στον Γιώργο Σαχίνη και εν συνεχεία με άρθρο του αποκάλυψε ότι το κόστος των φρεγατών ήταν μικρότερο από αυτό που ισχυριζόταν η κυβέρνηση και αναφέρθηκε και στο άρθρο 2 της ματαιωθείσας συμφωνίας, το οποίο προέβλεπε τη ρήτρα αμοιβαίας αμυντικής συνδρομής Ελλάδας-Γαλλίας. Οι σχετικές πληροφορίες ουδέποτε διαψεύστηκαν από την ελληνική κυβέρνηση και επιβεβαιώθηκαν προσφάτως με τη δημοσίευση της συμφωνίας. Ο καθηγητής είχε υποστηρίξει και την υπογραφή της συμφωνίας και την ιδέα της ελληνογαλλικής συμμαχίας, όπως επίσης την ιδέα ενός υπονατοϊκού θυλάκου με επικεφαλής τη Γαλλία, όπου θα συμμετέχουν Ελλάδα, Κύπρος Ισραήλ και Αίγυπτος.

Ελληνογαλλική συμφωνία και φρεγάτες Belharra

Οι προσωπικότητες (καθηγητές, στρατιωτικοί, δημοσιογράφοι κ.α.), λόγω του κύρους τους και των επιχειρημάτων τους, δεν άργησαν να πείσουν την κοινή γνώμη για την πραγματικότητα. Η επιμονή τους μέχρι την υπογραφή της συμφωνίας, συνετέλεσε στο να μην καμφθούν οι δισταγμοί της κυβέρνησης, αν και κρίσιμο ρόλο έπαιξαν και ηγετικά στελέχη του Πολεμικού Ναυτικού. Έτσι καθυστέρησε να καταλήξει σε οριστική απόφαση για την αγορά των εν λόγω φρεγατών, φοβούμενη τις αντιδράσεις της κοινής γνώμης.

Για να χρυσώσουν το χάπι της διαφαινόμενης επιλογής των MMSC, οι κυβερνητικοί είχαν επιχειρήσει να την συνδυάσουν με την ταυτόχρονη μίσθωση δύο αντιτορπιλικών Arleigh Burke ή δύο γέρικων Ticonderoga, ως ενδιάμεση λύση. Τα πρώτα οι ΗΠΑ τα απέκλεισαν, ενώ τα δεύτερα, αν τα παραχωρούσαν, πιθανότατα θα τους αφαιρούσαν μέρος της δύναμης πυρός τους, κυρίως τους πυραύλους Κρουζ, για να μην ενοχληθεί η Τουρκία.

Προς παραμυθία του λαού για την προμήθεια των MMSC, η κυβέρνηση είχε στηριχθεί από τα αποκαλούμενα “παπαγαλάκια” της δημοσιογραφίας, αλλά και του ακαδημαϊκού χώρου. Επίσης μερίμνησε να κόψει από τους “δικούς” της τηλεοπτικούς σταθμούς τις ενοχλητικές φωνές, αποστράτων, δημοσιογράφων και του καθηγητή Μάζη, που είχε την μεγαλύτερη απήχηση.

Κάποια μάλιστα “παπαγαλάκια” προέβησαν και σε συκοφαντίες. Γνωρίζουμε συκοφαντίες κατά των καθηγητών Γιάννη Μάζη και Κώστα Γρίβα, αλλά πιθανώς υπάρχουν και εναντίον άλλων που υποστήριζαν τις ίδιες θέσεις. Επίσης γνωρίζουμε ότι υπήρξαν ακόμα και σφοδρές πιέσεις κατά κάποιων, σε επαγγελματικό επίπεδο, σε μια προσπάθεια της κυβέρνησης να ελαττώσει τις φωνές που επηρέαζαν το λαό για το συγκεκριμένο ζήτημα.

Χρήσιμη καθυστέρηση

Ταυτοχρόνως η κυβέρνηση προσπαθούσε να πειθαναγκάσει τους αξιωματικούς του Πολεμικού Ναυτικού να συναινέσουν στην επιλογή των MMSC. Ευτυχώς, υπήρξαν αντιστάσεις των αξιωματικών, που έθεταν το ζήτημα της αδυναμίας των φρεγατών αυτών (αεράμυνα περιοχής, πολλές βλάβες κλπ) και της ακαταλληλότητάς τους για τα επιχειρησιακά περιβάλλοντα που αφορούν την Ελλάδα. Οι θέσεις τους υποβοηθούνταν από τις παρόμοιες θέσεις των προσωπικοτήτων.

Όλα αυτά έφεραν την καθυστέρηση. Διότι τα επιχειρήματα όσων αποκάλυπταν την πραγματικότητα και των αξιωματικών του Πολεμικού Ναυτικού ανάγκασαν την κυβέρνηση να είναι πολύ διστακτική στην οριστική λήψη απόφασης προμήθειας των αμερικανικών φρεγατών. Πάντως δουλοπρεπώς φερόμενη δεν τις απέρριπτε. Έτσι ζητούσε από τις ΗΠΑ, μαζί με τις φρεγάτες MMSC, κάτι περισσότερο που θα δικαιολογούσε στο λαό την οδυνηρή απόφαση αγοράς τους.

Οι Αμερικάνοι υποσχέθηκαν να δώσουν τροποποιημένη πρόταση μέχρι το φθινόπωρο. Αυτή, σύμφωνα με τους ίδιους, υποτίθεται ότι θα ήταν πιο συμφέρουσα. Έτσι αναμένοντας την αμερικανική πρόταση, δεν λαμβανόταν απόφαση. Στο διάστημα που πέρασε δεχθήκαμε και από άλλες χώρες προτάσεις για φρεγάτες. Οι ισχυρότερες από αυτές έγιναν από την Ολλανδία, τη Μεγάλη Βρετανία και την Ιταλία.

Σώθηκε η παρτίδα

Ενώ λοιπόν στο Πολεμικό Ναυτικό περίμεναν ότι η κυβέρνηση είχε προαποφασίσει να επιλέξει τις ανεπιθύμητες φρεγάτες MMSC, έγινε η συμφωνία AUKUS η οποία ανέτρεψε τα δεδομένα. Φαίνεται ότι η αμερικανική υποχώρηση έγινε μετά την τηλεφωνική επικοινωνία Μακρόν – Μπάιντεν και τον ρόλο που ανέλαβε η Γαλλία στην ασφάλεια της Ανατολικής Μεσογείου. Η ελληνογαλλική συμφωνία ήταν ένα δώρο του Μπάιντεν για τα ηρεμήσει τον Μακρόν, μετά την AUKUS.

Είναι λοιπόν σαφές ότι η καθυστέρηση της κυβέρνησης να υπογράψει την προμήθεια των αμερικανικών φρεγατών, οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στις προσωπικότητες που πάλεψαν κατά της επιλογής των αμερικανικών φρεγατών, όπως και στους αξιωματικούς του Πολεμικού Ναυτικού που αντιστάθηκαν. Χάρη στην καθυστέρηση αυτή γλυτώσαμε την αγορά των MMSC πριν την ανακοίνωση της AUKUS. Ο αριθμός των προσωπικοτήτων είναι μεγάλος και αν αναφέρουμε κάποιους, θα αδικήσουμε άλλους. Πάντως για να είμαστε δίκαιοι υποθέτουμε ότι υπήρξαν και κάποιοι κυβερνητικοί παράγοντες που αντιστάθηκαν αφανώς.

Κατόπιν αυτών θα πρέπει να πιστώσουμε το σημαντικότερο ποσοστό της επιτυχίας αυτής σε όλους όσους αντιτάχθηκαν σθεναρά στις κυβερνητικές επιλογές και στις αμερικανικές πιέσεις. Αυτοί πάλεψαν, αυτοί εξανάγκασαν την κυβέρνηση σε καθυστερήσεις, από τις οποίες σώθηκε το παιχνίδι και σε αυτούς ανήκει ένα μεγάλο ευχαριστώ.