Ελληνορωσικές σχέσεις: Συμμαζεύοντας τα σπασμένα του Κοτζιά

Όπως αναμενόταν, το χαρτοφυλάκιο των Εξωτερικών παρέμεινε στα χέρια του Νίκου Κοτζιά, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως στο Μέγαρο Μαξίμου πίνουν νερό στο όνομά του. Είναι ενδεικτικό ότι στις προτεραιότητες του Αλέξη Τσίπρα το Φθινόπωρο είναι η εξομάλυνση των σχέσεων Αθήνας-Μόσχας. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο πρωθυπουργός έχει αποφασίσει να αναλάβει πρωτοβουλία προς αυτή την κατεύθυνση, με σκοπό να διορθώσει το πολεμικό κλίμα που δημιούργησε ο υπουργός Εξωτερικών.

Εξάλλου, ο Νίκος Κοτζιάς έχει λίγο πολύ τα χέρια του δεμένα σ’ αυτό το επίπεδο. Και να ήθελε δεν μπορεί να αποκαταστήσει τις τραυματισμένες διμερείς σχέσεις, επειδή το Κρεμλίνο τον αντιμετωπίζει ως τον αρχιτέκτονα της διπλωματικής κρίσης που ξέσπασε με αφορμή την απέλαση από την Ελλάδα δύο Ρώσων διπλωματών. Συγκεκριμένα, συνεχίζουν να πιστεύουν πως αυτός ήταν που φιλοτέχνησε και μάλιστα με άτεχνο τρόπο την κρίση για να δώσει διαπιστευτήρια στην Ουάσιγκτον.

Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, στο Μέγαρο Μαξίμου εξετάζουν ένα σχέδιο τριών σημείων που θα αποδείξει ότι «η Αθήνα συνεχίζει να ασκεί την πολύπλευρη εξωτερική πολιτική που ακολουθεί από το 2015 με γνώμονα το εθνικό συμφέρον».

• Πρώτον, αφήνουν τον χρόνο να λειτουργήσει σαν γιατρός. Ελπίζουν ότι η νευρικότητα και το αρνητικό πνεύμα που κυριαρχεί σ’ αυτή τη φάση στη Μόσχα σταδιακά θα καταλαγιάσει.
• Δεύτερον, ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας αναμένεται να πάρει την πρωτοβουλία για να επισκεφθεί τη Ρωσία πριν το τέλος του χρόνου, δίνοντας εκ των προτέρων διαβεβαιώσεις για τις καλές προθέσεις του. Καλά ενημερωμένη πηγή υποστηρίζει ότι ήδη βρίσκονται σε εξέλιξη οι σχετικές διαβουλεύσεις. Πιθανή ημερομηνία διεξαγωγής της επίσκεψης είναι ο Νοέμβρης.
• Τρίτον, η ελληνική κυβέρνηση εν τω μεταξύ θα υπενθυμίσει στον Βλαντιμίρ Πούτιν πως είναι μία από τις λίγες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις που επιδιώκει έμπρακτα την προώθηση και την αναβάθμιση των ευρωρωσικών σχέσεων, αρνούμενη τη σύμπραξη με νεοψυχροπολεμικές πολιτικές.

Δεν είναι τυχαίο ότι εν μέσω των εξαγγελιών του πρωθυπουργού από την Ιθάκη, ανώτατη κυβερνητική πηγή, συνομιλώντας με δημοσιογράφους, έθιξε το ζήτημα των ελληνορωσικών σχέσεων που βρίσκονται σε κρίση μετά τις εκατέρωθεν απελάσεις διπλωματών. Εξέφρασε την εκτίμηση πως θα πραγματοποιηθεί η επίσκεψη του Αλέξη Τσίπρα στη Μόσχα. Υπενθυμίζεται πως μετά τη διπλωματική ένταση είχε αναβληθεί η προγραμματισμένη επίσκεψη στην Ελλάδα του Ρώσου υπουργού Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ.

Νωρίτερα, δύο ακόμα κυβερνητικές πηγές είχαν επιβεβαιώσει την πρόθεση του πρωθυπουργού να επισκεφτεί τη Ρωσία μέχρι το τέλος του έτους, με σκοπό να επικυρώσει την αποκατάσταση των διμερών σχέσεων. Δεν είναι, άλλωστε, μυστικό πως μεταξύ άλλων η κρίση ανάμεσα στις δύο χώρες είχε αντίκτυπο και στον τουρισμό και εάν συνεχιστεί θα έχει πολύ μεγαλύτερο την επόμενη χρονιά. Εκτός από την πολιτική-διπλωματική πτυχή, η πτώση του ρουβλιού και η πολύ μεγαλύτερη πτώση της τουρκικής λίρας παίζει ωθεί με καθοριστικό τρόπο Ρώσους της μεσαίας τάξης να στρέφονται για διακοπές προς την Τουρκία.

Όχι ανοιχτά μέτωπα

Ενώ όλα δείχνουν πως στο Μέγαρο Μαξίμου έχουν αποφασίσει να γεφυρώσουν το χάσμα που προκάλεσε ο Νίκος Κοτζιάς, τους απασχολεί έντονα και ο τρόπος που θα εξελιχθούν τα πράγματα στην Τουρκία. Σε περίπτωση που η κρίση της τουρκικής λίρας μετεξελιχθεί σε οικονομική κατάρρευση τους επόμενους μήνες, μπορεί να προκαλέσει ντόμινο στην παγκόσμια οικονομία. Μία κρίση τέτοιων διαστάσεων, που μπορεί να αποδειχθεί χειρότερη και από την ασιατική της δεκαετίας του 1990, δεν θα αφήσει αλώβητη την Ευρώπη και βέβαια την εύθραυστη ελληνική οικονομία, η οποία βρίσκεται σε φάση επιστροφής στις αγορές.

Εκτός αυτού κατά πάσα πιθανότητα θα οδηγήσει και σε αναζωπύρωση του προσφυγικού-μεταναστευτικού, χωρίς να βάζουμε στον λογαριασμό και τις επιπτώσεις στο γεωπολιτικό επίπεδο. Ακριβώς λόγω αυτής της επικίνδυνης προοπτικής, στο Μέγαρο Μαξίμου θεωρούν πως η Ελλάδα δεν πρέπει να έχει ανοιχτά μέτωπα. Πολύ περισσότερο με τη Ρωσία, όταν, μάλιστα, είναι εκδηλωμένη η πρόθεση των προέδρων Τραμπ και Πούτιν να βρουν ένα modus vivendi.

Πάντως, ενδεικτικό των βημάτων που γίνονται ήταν και η συνάντηση του αναπληρωτή υπουργού Άμυνας της Ρωσίας Αλεξάντερ Φομίν με τον επικεφαλής της Γενικής Διεύθυνσης Αμυντικών Εξοπλισμών και Επενδύσεων της Ελλάδας αντιναύαρχο Κυριάκο Κυριακίδη. Το αντικείμενο της συνάντησης ήταν «η προοπτική συνεργασίας της Ελλάδας και της Ρωσίας σε στρατιωτικά θέματα».

Οι πρόσφατες, μάλιστα, δηλώσεις της εκπροσώπου του υπουργείου Εξωτερικών της Ρωσίας Μαρία Ζαχάροβα αποτυπώνουν τις παρασκηνιακές διεργασίες για την επίλυση της κρίσης. Η Ρωσίδα εκπρόσωπος έκανε λόγο για επούλωση των διαφορών και επαναπροσέγγιση σε σύντομο χρονικό διάστημα. Η ίδια ήταν που είχε δηλώσει πως η Ρωσία θεωρεί ότι η τρέχουσα κατάσταση στις σχέσεις της με την Ελλάδα είναι «αφύσικη» και ελπίζει ότι θα μπορέσει να την ξεπεράσει το συντομότερο δυνατόν.