Ένα μικρό βήμα μετά από πολυετή διπλωματική απραξία

Αρχικά ας δούμε το διμερές νομικό “περιβάλλον” της νέας ελληνοϊταλικής συμφωνίας. Και οι δύο χώρες έχουν επικυρώσει τη Σύμβαση του 1982 για το Δίκαιο της Θάλασσας και δεσμεύονται από αυτήν. Η Ιταλία έχει 12 ν.μ. Αιγιαλίτιδας Ζώνης, ενώ η Ελλάδα 6 ν.μ. (και 10 ν.μ. στον εναέριο χώρο). Η Ιταλία έχει θεσπίσει ευθείες γραμμές βάσης από το 1977, κερδίζοντας έτσι θαλάσσιες περιοχές ως “εσωτερικά ύδατα”, κι έχει “κλείσει” τον Κόλπο του Τάραντα ως “ιστορικό” Κόλπο της, παρά την αμφισβήτηση κάποιων κρατών για την νομιμότητα αυτή της ενέργειάς της.

Η Ιταλία θέσπισε Αρχαιολογική Ζώνη 24 ν.μ. και αντίστοιχη Συνορεύουσα Ζώνη για να ελέγχει τη λαθρομετανάστευση. Επίσης, κήρυξε “Ζώνη Οικολογικής Προστασίας” σε ορισμένες παρακείμενες θάλασσές της. Μέχρι τώρα δεν δεχόταν αυτόματα την χρήση των οριοθετήσεων Υφαλοκρηπίδας και για όριο της ΑΟΖ. Ελλάδα και Ιταλία έχουν δυνητικά το δικαίωμα θέσπισης της Ευρωπαϊκής Αλιευτικής Ζώνης των 12 ν.μ. ως κράτη μέλη της ΕΕ.

Οι δύο χώρες συνήψαν διμερή οριοθέτηση της Υφαλοκρηπίδας τους στο Ιόνιο, τον Μάιο του 1977, που τέθηκε σε ισχύ το 1980, με βάση την διεθνώς καθιερωμένη και κυρίαρχη στην πρακτική των Κρατών, αρχή της “μέσης γραμμής/ίσης απόστασης”, που επίσης χρησιμοποιείται ως αφετηρία στη διαδικασία οριοθέτησης και από τη συντριπτική πλειοψηφία των Δικαστικών Αποφάσεων Διεθνών Δικαιοδοτικών Οργάνων.

Υπήρξαν τότε μικρές αμοιβαίες διαρρυθμίσεις της μέσης γραμμής. Επίσης ελήφθησαν υπόψιν τα μικρά ελληνικά νησιά της περιοχής, δηλαδή οι Οθωνοί στα Β.Δ. της Κέρκυρας και οι Στροφάδες στα νοτιοδυτικά της Ζακύνθου. Συγκεκριμένα, δόθηκε περίπου επήρεια κατά τα ¾ στους Οθωνούς και κατά το ½ στους Στροφάδες, γεγονός σημαντικό ως διεθνές προηγούμενο. Η οριοθετική γραμμή ξεκίνησε 7 ν.μ. Νότια του τριεθνούς σημείου Ιταλίας-Ελλάδας-Αλβανίας, στη Βόρεια κατάληξή τους, και στη Νότια κατάληξη περί τα 29 ν.μ. από τον Κόλπο της Σύρτης, βορείως του τριεθνούς Ιταλίας-Ελλάδας-Λιβύης.

Θαλάσσια ζώνη σε νησιά

Η πρόσφατη συμφωνία οριοθέτησης –με την επιφύλαξη του κειμένου της που θα δημοσιευθεί κατά την κύρωσή της στη Βουλή– προφανώς χρησιμοποιεί την ήδη υπάρχουσα οριοθετική γραμμή υφαλοκρηπίδας και για την ΑΟΖ την οποία η Ελλάδα θα πρέπει, λογικά, σύντομα να θεσπίσει, τουλάχιστον στην περιοχή του Ιονίου Πελάγους.

Αυτό συνεπάγεται, εκτός από την επίσημη διεθνή ενημέρωση, και την υιοθέτηση από τη χώρα μας πολύπλοκης κανονιστικής νομοθεσίας για θέματα αλιευτικής έρευνας, διαχείρισης και διατήρησης αλλά και εκμετάλλευσης, καθώς και αντίστοιχης για την αειφορική διαχείριση του θαλάσσιου περιβάλλοντος (φυτικού και ζωικού) και των όρων για την παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ στην περιοχή της ΑΟΖ.

Επίσης, η πρόσφατη οριοθέτηση λαμβάνει υπόψιν ως αφετηρία από την ελληνική πλευρά, για την χάραξη της μέσης γραμμής με την ιταλική, τα νησιά Οθωνούς και Στροφάδες, ενισχύοντας και επικαιροποιώντας έτσι την κρατική πρακτική (διεθνή προηγούμενα) και μάλιστα στις παρακείμενες ελληνικές θάλασσες, υπέρ της απόδοσης και στα μικρά νησιά ακόμη, όλων των θαλάσσιων ζωνών, όπως προβλέπει το θεμελιώδες άρθρο 121.2 της Σύμβασης του 1982 για το Δίκαιο της Θάλασσας.

Μειονεκτήματα συμφωνίας

Αντίθετα, στα μειονεκτήματα της πρόσφατης οριοθέτησης εντάσσεται η αποδοχή από την Ελλάδα ως παραδοσιακών δικαιωμάτων πρόσβασης των ιταλικών αλιευτικών στην περιοχή
μεταξύ των 6 και των 12 ν.μ. της ελληνικής Αιγιαλίτιδας Ζώνης, τόσο τώρα όσο και όταν
αυτή επεκταθεί στα 12 ν.μ., όπως γίνεται αποδεκτό στην πρόσφατη Σύμβαση Ελλάδος-Ιταλίας. Αυτό λογικά συνεπάγεται και προνομιακό καθεστώς υπέρ της ιταλικής αλιείας μέσα στην ελληνική ΑΟΖ, παρά το ότι σ΄αυτήν προβλέπονται αποκλειστικά αλιευτικά δικαιώματα υπέρ της Ελλάδος.

Προφανώς πρόκειται για την αντιπαροχή της Ελλάδος προς την ιταλική αποδοχή του προϋφιστάμενου ορίου της μέσης γραμμής για την Υφαλοκρηπίδα, του 1977, και για την ΑΟΖ, σε μια κρίσιμη πολιτική συγκυρία για την Ελλάδα, σήμερα, λόγω της αυθαιρεσίας της Τουρκίας με το τουρκολιβυκό “σύμφωνο” και τις άλλες παράνομες διεκδικήσεις της στην Ανατ. Μεσόγειο, σε βάρος της Ελλάδος και της Κύπρου.

Υπενθυμίζεται ότι η χώρα μας είναι η τελευταία (149η) παγκοσμίως από τις παράκτιες χώρες σε θαλάσσια δικαιώματα, και αυτό γιατί παρά το ότι δικαιούται όλες τις θαλάσσιες ζώνες και μάλιστα “πληθωρικά” λόγω των 15.000 χιλιομέτρων μήκους ακτών που διαθέτει (ηπειρωτικών και νησιωτικών), δυστυχώς δεν έχει θεσπίσει και δεν απολαμβάνει τα αντίστοιχα δικαιώματα “αυτοβούλως”. Αυτό οφείλεται είτε σε ολιγωρία είτε σε λόγους “φοβικού συνδρόμου” απέναντι στην Τουρκία που την απειλεί με “αιτία πολέμου” (Casus Belli) αν εφαρμόσει τις νόμιμες ρυθμίσεις του Δικαίου της Θάλασσας ίδίως στο Αιγαίο, αλλά πλέον όχι μόνο (και στην Ανατ. Μεσόγειο και Νοτίως της Κρήτης…!).

Έξι σημεία

Έτσι λοιπόν:

1. Η Ελλάδα δεν έχει χαράξει «ευθείες γραμμές βάσης» για την μέτρηση (ως αφετηρία) των θαλασσίων ζωνών της. Μόνο για το Αιγαίο αυτό της στερεί 3% του θαλάσσιου χώρου της Αιγιαλίτιδας Ζώνης ή και των «εσωτερικών υδάτων» της! Επίσης «κλείνει» τους Κόλπους με το απηρχαιωμένο όριο των 10 ν.μ. και όχι το σύγχρονο των 24 ν.μ. που χρησιμοποιούν σήμερα νόμιμα τα περισσότερα Κράτη!
2. Δεν επεκτείναμε την Αιγιαλίτιδα Ζώνη μας στα 12 ν.μ. ή σε άλλο όριο πέραν των 6 ν.μ., στερούμενοι έτσι τουλάχιστον στο Αιγαίο το 30% περίπου της εν δυνάμει Αιγιαλίτιδας Ζώνης μας στο σύνολο της περιοχής. Ενημερώνουμε όσους δεν το γνωρίζουν, ότι η Τουρκία έχει 12 ν.μ. Αιγιαλίτιδας Ζώνης στον Εύξεινο Πόντο και στις νότιες Μεσογειακές ακτές της από το 1964!
3. Δεν υιοθετήσαμε τη «Συνορεύουσα Ζώνη» (μέχρι τα 24 ν.μ. από τις ακτές) και χάνουμε έτσι πολύτιμες αρμοδιότητες μεταναστευτικού, δημοσιονομικού, υγειονομικού και αρχαιολογικού ελέγχου! Είναι τραγελαφικό ότι η Ελλάδα δεν διαθέτει ακόμη την «Αρχαιολογική Ζώνη» την οποία η ίδια πρότεινε (και έγινε αποδεκτή) στην 3η Συνδιάσκεψη του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας (1973-1982), από την οποία προέκυψε η Σύμβαση του 1982, που χαρακτηρίστηκε ως ο Συνταγματικός Χάρτης των Ωκεανών!
4. Δεν υιοθετήσαμε (δεν θεσπίσαμε) την ΑΟΖ των 200 ν.μ. (370 χιλιομέτρων!) ούτε από το 1982 που υπερψηφίσαμε την νέα Σύμβαση, ούτε από το 1995 που την επικυρώσαμε! Έτσι, αφήσαμε στο έλεος της Τουρκικής βουλιμίας και αυθαιρεσίας μεγάλο μέρος των 494.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων που αποτελούν, με βάση την αρχή της μέσης γραμμής, το σύνολο των θαλασσίων περιοχών Αιγιαλίτιδας και ΑΟΖ/Υφαλοκρηπίδας στις παρακείμενες θάλασσες της πατρίδας μας. Δηλαδή 3.7 φορές μεγαλύτερη από την χερσαία έκταση της ελληνικής επικράτειας!
5. Δεν εξερευνήσαμε ούτε αξιοποιήσαμε (εκμετάλλευση πιθανών ενεργειακών πόρων) την Ελληνική Υφαλοκρηπίδα (ιδίως στο Αιγαίο), που την είχαμε «αυτοδικαίως» και «εξ αρχής» (εγγενώς), με εξαίρεση τον Πρίνο της Θάσου (μέσα στην Ελληνική Αιγιαλίτιδα Ζώνη μας), από το 1973 που εκδηλώθηκε η Τουρκική παράνομη και αυθαίρετη αμφισβήτηση, με απειλή πολέμου και μονομερών κινήσεων, και μέχρι το 2012-2014 που έγιναν έρευνες από τους Νορβηγούς, μόνο στο Ιόνιο και Νοτίως της Κρήτης!
6. Δεν αντιδράσαμε, ως οφείλαμε, με στρατιωτικά μέσα στην παραβίαση, με έρευνες και γεωτρήσεις, των Τούρκων στην νόμιμη Κυπριακή ΑΟΖ, παρά το ότι η Μεγαλόνησος αποτελεί πυλώνα του Ελληνισμού και η Ελλάδα είναι εγγυήτρια χώρα της εδαφικής ακεραιότητας και συνταγματικής νομιμότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας!

Δυναμική απαίτηση της Ελλάδος

Αναμένουμε λοιπόν την επαλήθευση, εφόσον απαιτηθεί, της κυβερνητικής δέσμευσης για αποτροπή και αντιμετώπιση, με κάθε τρόπο, δηλ.και με χρήση στρατιωτικής δύναμης, των διακηρυγμένων Τουρκικών παράνομων ενεργειών στην ελληνική υφαλοκρηπίδα στην Ανατολική Μεσόγειο και Νοτίως της Κρήτης, ή όπου αλλού αυτές εκδηλωθούν!

Επίσης, άμεση και δυναμική απαίτηση της Ελλάδος στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ, για αναστολή της συμμετοχής της Τουρκίας, με veto και πλήρες μποϋκοτάζ όλων των διμερών και πολυμερών σχέσεων. Πρέπει να σταματήσει επιτέλους το ανήθικο, υποκριτικό και επικίνδυνο (ιδίως για μας) “παιχνίδι” των Δυτικών συμμάχων (;) μας με τον Ερντογάν και την επιθετική Τουρκία, για να την κρατήσουν πάση θυσία στη Δύση, κάτι που η Τουρκία εκμεταλλεύεται χονδροειδώς και απροσχημάτιστα, για να προωθεί τους παράνομους και εχθρικούς για όλους σχεδόν τους γείτονές της ισλαμιστικούς και επεκτατικούς στόχους της, αποσταθεροποιώντας έτσι την Ανατ, Μεσόγειο, την Μέση Ανατολή και τελικά την ίδια την Ευρώπη και τη Δύση…