Γεραπετρίτης: Σύντομα συζητήσεις με Λιβύη για τις θαλάσσιες ζώνες – Τί είπε για Τουρκία-Παλαιστινιακό

«Η Ελλάδα είναι η μόνη ευρωπαϊκή χώρα, η οποία συζητά στο υψηλότερο επίπεδο με τις ηγεσίες των δύο πλευρών», σημείωσε και πρόσθεσε: «Είναι σημαντική η επίσκεψη, την οποία θα έχουμε την επόμενη εβδομάδα. Είναι εκπεφρασμένη βούληση της κυβέρνησης στη δυτική Λιβύη να ξεκινήσουν οι συζητήσεις αυτές, οπότε είναι μία βάσιμη υπόθεση αυτή, την οποία κάνετε», είπε ο Γιώργος Γεραπετρίτης

Ακόμη, τόνισε πως έχουν ελαχιστοποιηθεί οι παράτυπες μεταναστευτικές ροές από τη Λιβύη. «Δεν έχει υπάρξει εξέλιξη σε ό,τι αφορά την κύρωση του τουρκολιβυκού μνημονίου, μολονότι υπάρχει η προβλεπόμενη πίεση και αναπτύσσουμε διαρκώς τις σχέσεις μας με τις δύο πλευρές», επεσήμανε. Ο υπουργός Εξωτερικών είπε ότι έχουμε μπροστά μας πολλές ανοιχτές προκλήσεις, καθώς πέρα από τα συνήθη της εξωτερικής πολιτικής και της διπλωματίας, πλέον η διεθνής αρένα είναι εντελώς απρόβλεπτη.

Ο κ. Γεραπετρίτης αναφέρθηκε στη τακτική Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ τον Σεπτέμβριο, που φέτος αναμένεται με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς θα είναι η πρώτη παρουσία της δεύτερης θητείας του Αμερικανού Προέδρου, Ντόναλντ Τραμ. Θα είναι, επίσης, υπό τη σκιά δύο πολύ μεγάλων πολέμων, οι οποίοι εξακολουθούν να μαίνονται στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή.

«Έχουμε πολλά ανοικτά μέτωπα και δυστυχώς μια διεθνή πολυμέρεια, η οποία υποχωρεί. Οι διεθνείς οργανισμοί, δυστυχώς, δεν έχουν φανεί ότι μπορούν να παράσχουν τις αναγκαίες καλές υπηρεσίες και πολλές φορές βλέπουμε να υποκαθίστανται από τις μεγάλες χώρες που μεσολαβούν για να μπορέσουμε να έχουμε μια πιο ήρεμη κατάσταση», υπογράμμισε.

Ερωτηθείς για το Παλαιστινιακό, απάντησε πως η κριτική που γίνεται στην κυβέρνηση είναι «άδικη». «Η Ελλάδα είναι κατ’ εξοχήν πρωτοστάτης σε ό,τι αφορά την ανθρωπιστική διάσταση στην Παλαιστίνη. Έχουμε αναλάβει μεγάλες πρωτοβουλίες, είμαστε σε απόλυτο συντονισμό με την Παλαιστινιακή Αρχή. Εμείς είμαστε εκείνοι, οι οποίοι από τους Ευρωπαίους έχουμε τη μεγαλύτερη στήριξη στην Παλαιστινιακή Αρχή», συμπλήρωσε.

Σημείωσε ότι η Ελλάδα θεωρεί πως θα πρέπει να υπάρξει ένα κράτος της Παλαιστίνης, «αυτό, όμως, πρέπει να προκύψει μέσα από μία πολιτική διαδικασία. Έχει αποδειχθεί ότι οι μονομερείς αναγνωρίσεις δεν έχουν εισφέρει καθόλου στην πολιτική διαδικασία». «Βεβαίως και θα υπάρξει αναγνώριση του κράτους της Παλαιστίνης. Θα γίνει στον χρόνο εκείνο που θα είναι όσο το δυνατόν πιο ωφέλιμος και υπό τη σκέπη του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών», είπε.

Ο Γεραπετρίτης για συνάντηση Μητσοτάκη-Ερντογάν

Όσον αφορά την αναμενόμενη συνάντηση του Έλληνα πρωθυπουργού, Κυριάκου Μητσοτάκη, με τον Τούρκο Πρόεδρο, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, τόνισε πως την τελευταία διετία οι συναντήσεις μεταξύ τους έχουν περιλάβει τη μορφή μίας μεγαλύτερης κανονικότητας.

«Πλέον, έχουμε μετέλθει ένα άλλο στάδιο, πιο κανονικό για γειτονικές χώρες», επεσήμανε και πρόσθεσε: «Υπάρχει πρόθεση και από τους δύο να υπάρξει συνάντηση. Προσπαθούμε να βρούμε τον κατάλληλο χρόνο, διότι ο προγραμματισμός δεν είναι εύκολος, δεν συμπίπτουν οι ομιλίες των δύο στη Γενική Συνέλευση. Ευελπιστώ, όμως, ότι θα υπάρξει ο κατάλληλος χρονισμός για να έχουμε τη συνάντηση».

«Με την Τουρκία υπάρχει ένα πολύ συγκεκριμένο πλαίσιο διαλόγου. Το πλαίσιο αυτό είναι ο δομημένος διάλογος που γίνεται για τα πολιτικά, για την οικονομική Θετική Ατζέντα και για τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης. Συνεχίζουμε μία πολύ βασική στάση που είναι ότι, αναγνωρίζοντας τις υποκείμενες διαφορές μας, παρά ταύτα μπορούμε να συζητούμε, έτσι ώστε να μην παράγονται κρίσεις», υπογράμμισε ο υπουργός Εξωτερικών.

Επίσης, ανέφερε πως «έχει αναβαθμιστεί σημαντικά η θέση μας στις θάλασσες κι αυτό είναι κάτι αδιάψευστο. Η Τουρκία αντιδρά και είναι εύλογο να αντιδρά. Έχει μια δικιά της αντίληψη για τις αξιώσεις που έχει στην Ανατολική Μεσόγειο. Εμείς θα επιμείνουμε σε κάτι, το οποίο είχαμε πει εξαρχής. Η Ελλάδα δεν πρόκειται να συζητήσει ποτέ θέματα κυριαρχίας και δεν πρόκειται να προβεί σε καμία παραχώρηση».

Τί είπε για τον Σαμαρά

«Αναβαθμίζουμε τη θέση μας. Δεν πρόκειται να πτοηθούμε από το γεγονός ότι οι άλλοι προβάλλουν αξιώσεις. Το ίδιο συμβαίνει και με τις αξιώσεις που μπορεί να έχουμε από τη Λιβύη. Πιστεύουμε ότι με τον διάλογο μπορεί να εξευρεθούν βιώσιμες λύσεις. Δεν αισθανόμαστε ότι θα δημιουργηθεί κρίση από αυτά και πάντοτε υπάρχει και ο δρόμος, τον οποίο προβλέπει το Διεθνές Δίκαιο, που είναι η διεθνής δικαιοδοσία. Εάν η Τουρκία θεωρεί ότι σε ό,τι αφορά το μέρος των οριοθετήσεων των θαλασσίων ζωνών, της ΑΟΖ και της υφαλοκρηπίδας, υπάρχει ένα θέμα διαφωνίας μεταξύ των δύο χωρών, υπάρχει πάντοτε ο δρόμος του Διεθνούς Δικαστηρίου», τόνισε.

Τέλος, σε ερώτηση για την κριτική που δέχεται από τον πρώην πρωθυπουργό Αντώνη Σαμαρά, σημείωσε πως σέβεται ιδιαιτέρως τη συμβολή του στη χώρα και την πορεία του στη Νέα Δημοκρατία.

«Έχει μία διαφορετική προσέγγιση σε ό,τι αφορά τα εθνικά ζητήματα. Είμαι πεπεισμένος ότι εάν καθίσουμε και συζητήσουμε για τα θέματα αυτά -πού ήμασταν πριν από δύο χρόνια με την Τουρκία και πού είμαστε σήμερα- νομίζω θα καταλήξουμε αντικειμενικά και αμερόληπτα ότι όχι μόνο δεν έχουν υπάρξει υποχωρήσεις, αλλά, αντιθέτως, το διεθνές αποτύπωμα της χώρας σήμερα είναι πιο ισχυρό από ποτέ», επεσήμανε.

«Σ’ αυτό πολύ πρόσφατη και νωπή εξέλιξη, με την απτή εκδήλωση ενδιαφέροντος της Chevron, πιστοποιεί και το γεγονός ότι έχουμε μία άριστη σχέση, παρά τα αντιθέτως θρυλούμενα, με τις Ηνωμένες Πολιτείες», συμπλήρωσε.

«Επειδή η εξωτερική πολιτική είναι ένα θέμα γεγονότων και όχι υποθέσεων και εικασιών, έχω την αίσθηση ότι και με τον κ. Σαμαρά θα μπορούσε να υπάρξει μία συζήτηση, η οποία θα ήταν παραγωγική. Η εξωτερική πολιτική, τα εθνικά θέματα, δεν προσφέρονται για μία εύπεπτη προσέγγιση ή κριτική. Θα πρέπει να γίνεται πάντοτε επί τη βάσει επιχειρημάτων. Και επιχειρημάτων, τα οποία να αναφέρονται στο πεδίο και όχι στη θεωρία», κατέληξε ο κ. Γεραπετρίτης.

Η ελληνική απάντηση 

Στις 3 Σεπτεμβρίου, η Ελλάδα παρέδωσε στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών την απάντησή της στην επιστολή που είχε αποστείλει η Λιβύη στις 27 Μαΐου, με την οποία η λιβυκή πλευρά παρουσίαζε διεκδικήσεις εις βάρος της Ελλάδας, επικαλούμενη το Τουρκολιβυκό Μνημόνιο. Στην επιστολή εκείνη περιλαμβανόταν και χάρτης με τις συγκεκριμένες λιβυκές αξιώσεις.

Η απάντηση της Ελλάδας, μια εκτενής επιστολή που έφερε στο φως της δημοσιότητας το protothema.gr, αντικρούει έναν προς έναν τους ισχυρισμούς της Λιβύης, απορρίπτοντας ρητά και εξ αρχής τη νομική υπόσταση του Τουρκολιβυκού Μνημονίου. Παράλληλα, αποτυπώνει τις ελληνικές θέσεις σε όλα τα θέματα που έθεσε η λιβυκή πλευρά: από τα δύο θαλάσσια «οικόπεδα» νοτιοδυτικά και δυτικά της Κρήτης, έως τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό της Ελλάδας, καθώς και τη νομική εγκυρότητα της Ελληνοαιγυπτιακής συμφωνίας και της ανακήρυξης ΑΟΖ στο Ιόνιο.

Το έγγραφο αυτό θα μπορούσε, μάλιστα, να αποτελέσει ένα αξιόπιστο υπόβαθρο για την οικοδόμηση των ελληνικών θέσεων σε ενδεχόμενες μελλοντικές διαπραγματεύσεις με τη Λιβύη. Ιδιαίτερη σημασία αποκτά η διατύπωση και τεκμηρίωση των ελληνικών θέσεων αυτή τη χρονική στιγμή, δεδομένου ότι την Τετάρτη αναμένεται στην Αθήνα ο προσωρινός Υπουργός Εξωτερικών της Λιβύης. Η ελληνική πλευρά, μεταξύ άλλων, αναμένεται να θέσει το ζήτημα του καθορισμού χρονοδιαγράμματος για την έναρξη συνομιλιών αναφορικά με την οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών.

«Αγνοούνται τα δικαιώματα των ελληνικών νησιών»

Στην απαντητική της επιστολή, η Ελλάδα αποδομεί τους ισχυρισμούς της Λιβύης σχετικά με το Τουρκολιβυκό Μνημόνιο, υπογραμμίζοντας μεταξύ άλλων ότι Τουρκία και Λιβύη δεν διαθέτουν κοινά θαλάσσια σύνορα, εξαιτίας της ύπαρξης ελληνικών νησιών, όπως η Κρήτη και τα Δωδεκάνησα. Όπως τονίζεται, το εν λόγω μνημόνιο παραβλέπει πλήρως τα θαλάσσια δικαιώματα των ελληνικών νησιών, ενώ ταυτόχρονα επιχειρεί να παραχαράξει τη γεωγραφική πραγματικότητα στην Ανατολική Μεσόγειο.

Αναφορικά με τις αιτιάσεις της Λιβύης περί έλλειψης νομιμότητας της Ελληνοαιγυπτιακής Συμφωνίας, η επιστολή τονίζει ότι η συμφωνία αυτή έχει συναφθεί ανάμεσα σε κράτη με αντικείμενες ακτές και βρίσκεται σε πλήρη συμμόρφωση με τις προβλέψεις της Σύμβασης του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας.

Η Αθήνα επίσης απορρίπτει στο σύνολό τους τους λιβυκούς ισχυρισμούς περί παραβίασης λιβυκών δικαιωμάτων από τα «οικόπεδα» δυτικά και νοτιοδυτικά της Κρήτης, καθώς και από τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό της Ελλάδας. Γίνεται αναφορά στις χαράξεις ορίων που έχουν ήδη συμφωνηθεί μέσω των Ελληνοαιγυπτιακής και Ελληνοϊταλικής Συμφωνιών, καθώς και στον Νόμο 4001/2011, ο οποίος προβλέπει ως προσωρινό εξωτερικό όριο της ελληνικής ΑΟΖ τη μέση γραμμή, μέχρις ότου υπάρξει διμερής συμφωνία.

Για τη μέση γραμμή και τα νησιωτικά δικαιώματα

Σε σχέση με τη θέση της Λιβύης ότι η οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών θα πρέπει να βασίζεται στην ίση απόσταση μεταξύ των κύριων ηπειρωτικών ακτών της Λιβύης και της Ελλάδας – θέση που αντιγράφει την πάγια τουρκική αντίληψη περί «ηπειρωτικών ακτών» – η ελληνική απάντηση είναι κατηγορηματική. Επικαλούμενη το Άρθρο 121 της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας, η Ελλάδα υπογραμμίζει ότι όλα τα ελληνικά νησιά διαθέτουν πλήρη θαλάσσια κυριαρχικά δικαιώματα, όπως κάθε άλλο τμήμα ξηράς. Κατά συνέπεια, κάθε μέση γραμμή οριοθέτησης πρέπει να υπολογίζεται λαμβάνοντας υπόψη τα ελληνικά νησιά.

Για τα εξωτερικά όρια της λιβυκής ΑΟΖ

Η Ελλάδα αμφισβητεί στο σύνολό της τη χάραξη των εξωτερικών ορίων της λιβυκής ΑΟΖ, όπως παρουσιάστηκαν στον ΟΗΕ. Τονίζεται ότι τα όρια αυτά βασίζονται σε αμφισβητούμενες γραμμές βάσης, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται και το παράνομο «κλείσιμο» του Κόλπου της Σύρτης. Επισημαίνεται ακόμη ότι το ανατολικό σκέλος του λιβυκού χάρτη ταυτίζεται με την άκυρη οριοθέτηση του Τουρκολιβυκού Μνημονίου, ενώ σε άλλα σημεία παραβλέπονται ή αμφισβητούνται τα δικαιώματα των ελληνικών νησιών. Υπενθυμίζεται, εξάλλου, ότι η Ελλάδα έχει χαρακτηρίσει παράνομες τόσο τη λιβυκή Ζώνη Αλιείας όσο και τη Συνορεύουσα Ζώνη.

Καταλήγοντας, η ελληνική πλευρά δηλώνει, επιφυλασσόμενη όλων των δικαιωμάτων της, την ετοιμότητά της να επανεκκινήσει τις διαπραγματεύσεις με τη Λιβύη, προκειμένου να προχωρήσει η οριοθέτηση θαλάσσιων ζωνών, με σεβασμό στο διεθνές δίκαιο.