Εθνική έκπτωση η επίσκεψη Μητσοτάκη στην Λιβύη

Την Λιβύη προγραμματίζει να επισκεφτεί την επόμενη βδομάδα ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, αποδεχόμενος την πρόσκληση του μεταβατικού πρωθυπουργού της χώρας Αμπντούλ Χαμίντ Ντμπέϊμπά. Η ελληνική κυβέρνηση χαιρέτισε την εκλογή της μεταβατικής κυβέρνησης τον περασμένο Φεβρουάριο, αποφασίζοντας να επαναλειτουργήσει η ελληνική πρεσβεία στην Τρίπολη, ταυτόχρονα με το προξενείο που προγραμματίζεται να ανοίξει στο προπύργιο του στρατηγού Χαλίφα Χαφτάρ στην Βεγγάζη.

Κεντρικό πρόσωπο της μεταβατικής κυβέρνησης είναι ο πρόεδρος του Συμβουλίου Προεδρίας Μοχάμεντ Γιουνές Μέμφι, παλιός “γνώριμος” της Αθήνας. Πρόκειται για τον Λίβυο πρεσβευτή που είχε απελαθεί από την ελληνική κυβέρνηση, λόγω του παράνομου μνημονίου Άγκυρας-Τρίπολης, με το οποίο ο Ερντογάν διαμοίραζε την ελληνική ΑΟΖ, από κοινού με τον Λίβυο εγκάθετο του, τον τότε πρωθυπουργό Φαγιέντ Αλ Σαράτζ. Η τουρκική στήριξη αποδείχτηκε τελικώς καθοριστική για να αντέξει το καθεστώς Σαράτζ από την πολιορκία των δυνάμεων του στρατηγού Χαφτάρ.

Το μνημόνιο Άγκυρας-Τρίπολης αποτελεί κατάφωρη παραβίαση των ελληνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων και η απέλαση Μέμφι ήταν επιβεβλημένη κίνηση. Σύμφωνα με τα λιβυκά μέσα ενημέρωσης ο Μέμφι, ως εκλεγμένος πλέον αξιωματούχος, ζήτησε από τον Ερντογάν την αποχώρηση όλων των Σύριων μισθοφόρων και των Τούρκων στρατιωτικών συμβούλων, που έχει “κουβαλήσει” ο Τούρκος πρόεδρος, προς υπεράσπιση του καθεστώτος της Τρίπολης και πλέον έχουν γίνει “κράτος εν κράτει” στην λιβυκή πρωτεύουσα.

Υπέρ της αποχώρησης των μισθοφόρων τάσσεται ο ΟΗΕ, ο μεταβατικός πρωθυπουργός Ντμπεϊμπά και οι Αμερικανοί, οι οποίοι χαρακτηρίζουν την τουρκική εμπλοκή στην Λιβύη «κακόβουλη», από κοινού με την εμπλοκή της Ρωσίας και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων που υποστηρίζουν τον Χαφτάρ (η Μόσχα μέσω των μισθοφόρων της Wagner). Όμως, το ζήτημα που πρέπει να “καίει” την Ελλάδα, δηλαδή η ακύρωση του παράνομου μνημονίου Άγκυρας-Τρίπολης δεν βρίσκεται στις προτεραιότητες, ούτε του διεθνούς παράγοντα, ούτε της λιβυκής μεταβατικής κυβέρνησης.

Προβληματίζει η βιασύνη Μητσοτάκη

Η επιλογή του Μητσοτάκη να επισκεφτεί την Λιβύη (είδηση που πρώτα αποκάλυψε το vima.gr) προκαλεί προβληματισμό, όπως και η ανεπιφύλακτη υποστήριξη του Έλληνα πρωθυπουργού στην μεταβατική κυβέρνηση. Όχι μόνο γιατί η εκλογή της μεταβατικής κυβέρνησης κάθε άλλο παρά διαφανής ήταν (έκθεση του ΟΗΕ αναφέρεται σε μαζικές δωροδοκίες που προχώρησε ο Ντμπέϊμπά για να εξασφαλίσει την εκλογή του), ούτε γιατί σε δηλώσεις του ο μεταβατικός Λίβυος πρωθυπουργός αποκάλεσε την Τουρκία «αδελφό έθνος».

Ο βασικός λόγος δεν είναι άλλος από το παράνομο μνημόνιο Άγκυρας-Τρίπολης, το οποίο ο Ντμπέϊμπά χαρακτήρισε σε πρόσφατες δηλώσεις του «μία πολύ σημαντική συμφωνία, που θα εξακολουθεί να ισχύει, χωρίς κανένα πρόβλημα». Η αποχώρηση των φιλότουρκων μισθοφόρων είναι σίγουρα ένα σημαίνον ζήτημα για την σταθερότητα της Λιβύης, αλλά διαφαίνεται και ως ένας συμβιβασμός του Ντμπέϊμπά προς την (μέχρι πρότινος στενή σύμμαχο του Χαφτάρ) Αίγυπτο, με την οποία τόσο ο ίδιος ο μεταβατικός πρωθυπουργός, όσο και ο πρόεδρος του Συμβουλίου Προεδρίας Μέμφι, επιδιώκουν ισορροπημένες σχέσεις.

Σχεδόν έναν χρόνο πριν, η ελληνική κυβέρνηση είχε υποδεχτεί στην Αθήνα τον αντίπαλο του τότε Λίβυου φιλότουρκου πρωθυπουργού, τον στρατηγό Χαφτάρ, απόφαση που μετέπειτα επικρίθηκε στο εσωτερικό της, αλλά έμοιαζε επιβεβλημένη, όταν η άλλη πλευρά του εμφυλίου ήταν απολύτως εξαρτώμενη από την Τουρκία, σε σημείο που να αποδέχεται την συστράτευση της με τα νεοοθωμανικά σχέδια της Άγκυρας.

Νομιμοποίηση του ψευτομνημονίου 

Η τύχη του μνημονίου Άγκυρας-Τρίπολης εξαρτιόταν από την επιβίωση του καθεστώτος Σαράτζ, κάτι που τελικώς αποδείχτηκε: δεν βλέπουμε να τίθεται ως προαπαιτούμενο η ακύρωση του, μετά την εκεχειρία που αποφασίστηκε το περασμένο καλοκαίρι. Από τότε μαίνονται ατέρμονα ‘”παζάρια” στην χώρα, όμως το το ψευδομνημόνιο είναι εκτός ατζέντας. Επομένως τίθεται ένα καίριο ερώτημα: προς τι η σπουδή του πρωθυπουργού να επισκεφτεί την Λιβύη, όταν η μεταβατική κυβέρνηση της χώρας έχει δηλώσει πως το ψευτομνημόνιο θα εξακολουθήσει να ισχύει;

Δεν διαβλέπει η Αθήνα πως υπάρχει κίνδυνος να επιβληθεί του ψευτομνημόνιο ως ένα τετελεσμένο στην σύγκρουση; Δεν χρειάζεται να πάμε μακριά: πρόσφατα η Τουρκία αποπειράθηκε να αναθερμάνει τις σχέσεις της με την Αίγυπτο, χρησιμοποιώντας ως σημείο αναφοράς το μνημόνιο Άγκυρας-Τρίπολης, ενώ το ίδιο αποπειράθηκε να κάνει και με το Ισραήλ. Η λογική της Άγκυρας είναι απλή: «ελάτε να τα βρούμε και να μοιράσουμε τις θαλάσσιες ζώνες που σας “κλέβει” η Ελλάδα, όπως κάναμε με την Τρίπολη»!

Μπορεί Ισραήλ και Αίγυπτος να έχουν απορρίψει σχετικά παζάρια, ποιος μπορεί όμως να μας διαβεβαιώσει πως θα κρατούν εσαεί την ίδια στάση, για παράδειγμα, σε μία Τουρκία μετά τον Ερντογάν; Γιατί κάποια στιγμή αυτή η μέρα θα έρθει, αργά ή γρήγορα. Ήδη στο εσωτερικό του τουρκικού καθεστώτος υπάρχουν συζητήσεις να επανεξετάσει πτυχές της νεοοθωμανικής πολιτικής του, όπως την υποστήριξη της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, που το έχει φέρει σε σύγκρουση με την Αίγυπτο (στην οποία ένα μέρος του βαθέους κράτους επιδιώκει ακόμα και τώρα “γέφυρες” με την Άγκυρα).

Ο Ύπατος Εκπρόσωπος της ΕΕ Ζοζέπ Μπορέλ δήλωσε πως υπάρχουν «ανησυχητικές αποφάσεις στο εσωτερικό της Τουρκίας», αλλά διέκρινε «βελτίωση» στην τουρκική συμπεριφορά στην Ανατολική Μεσόγειο, παρόλο που η Τουρκία ουδόλως έχει υποχωρήσει από τους νεοοθωμανικούς σχεδιασμούς της. Άραγε, με την θέση Μπορέλ συμφωνεί η ελληνική κυβέρνηση; Θεωρούμε πως δεν έχει την πολυτέλεια να συμπεριφέρεται σαν μην την αφορά το μνημόνιο Άγκυρας-Τρίπολης, επομένως πριν την επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού, έπρεπε να τεθεί ως προϋπόθεση, η ακύρωση του.