Ευχαριστούμε κ. Μπορίσοφ για το μάθημα διεθνούς πολιτικής

Ο πρωθυπουργός της Βουλγαρίας Μπόικο Μπορίσοφ σίγουρα διαβάζει Θουκυδίδη ίσως και Kenneth Waltz. Επίσης εάν μιλά γερμανικά ή ελληνικά ίσως να διαβάζει και Κονδύλη και γι’ αυτό φαίνεται να γνωρίζει ότι υπάρχει μια διάκριση μεταξύ της αληθούς, ορθής και ορθολογιστικής, περιγραφικής και αξιολογικά ελεύθερης ανάλυσης της διεθνούς πολιτικής και των κραυγαλέων ανυπόστατων οικουμενιστικών ιδεολογημάτων που κυριαρχούν στην Ελλάδα.

Τι είπε λοιπόν ο Βούλγαρος πρωθυπουργός περιγράφοντας την κατάσταση στην περίφημη σύνοδο της ΕΕ; Γιατί τόσοι πολλοί ακαριαία τον κατηγόρησαν για “πισώπλατες μαχαιριές” και “αδειάσματα” της Ελλάδας; Είπε, μεταξύ άλλων: «Οι δύο χώρες θα πρέπει να βρουν τρόπο να βοηθήσουν οι ίδιες τους εαυτούς τους έναντι της Άγκυρας […] Όλοι οι ηγέτες μίλησαν πολύ, πολύ πιο ήπια για την Τουρκία. Όλοι ανέφεραν ότι η συμφωνία (για τους μετανάστες) θα έπρεπε να συνεχιστεί και ότι η Τουρκία βρίσκεται σε μία πολύ σημαντική γεωστρατηγική θέση. Κανείς δεν μιλά πλέον για κυρώσεις και για εμπάργκο όπλων – το αντίθετο. Όταν υπάρχουν κυρώσεις, τότε η Τουρκία στρέφεται προς τη Ρωσία για να εξοπλιστεί, δεν σταματά».

Ερώτημα: Είπε ψέματα; Μήπως το πολιτικό σύστημα έχει κάτι να κρύψει από τους πολίτες; Μήπως –όπως στο παρελθόν είχε περίπου γραφτεί εδώ στην Ελλάδα σε διθυραμβικό εξώφυλλο του Οικονομικού Ταχυδρόμου “εγγύηση των ελληνικών συνόρων” λόγω ένταξης της Ελλάδας στην ανύπαρκτη Δυτικοευρωπαϊκή Ένωση– κάποιοι προσδοκούν στο Καστελόριζο, στην Κύπρο και στην Κρήτη να πέσουν ειδικές δυνάμεις αλεξιπτωτιστών αποτελούμενες από Δανούς, Πολωνούς, Ισπανούς, Γερμανούς και Ιταλούς αλεξιπτωτιστές;

Φαίνεται ότι δεν γνωρίζουν ούτε αυτά που διδάσκουμε εδώ και στο εξωτερικό τους δευτεροετείς φοιτητές διεθνών σπουδών: Η ΕΕ είναι ένας πολιτικός και στρατηγικός νάνος και ένας νομικός γίγαντας. Κι αυτό μέσα στο επί δεκαετίες στρατηγικό θερμοκήπιο των ΗΠΑ, εξ ου και οι κλυδωνισμοί που αυξάνονται ολοένα και περισσότερο, ενόσω η Αμερική επαναπροσδιορίζει τις στρατηγικές της επιλογές.

Ο Μπορίσοφ μίλησε επίσης θετικά για την εισβολή της Τουρκίας στην Συρία. Μα δεν γνωρίζουν ότι ο Βούλγαρος και κάθε άλλος ηγέτης κάποιο λόγο θα έχει που συνηγορεί με θέσεις που αυτός κρίνει ότι εξυπηρετεί τα εθνικά του συμφέροντα; Μάλλον ξεχνάμε ότι εμείς σπεύσαμε να συναντήσουμε τον Ερντογάν, ενώ την προηγουμένη είχε υπογράψει συμφωνία ακύρωσης μεγάλου μέρους της ελληνικής υφαλοκρηπίδας και εξερχόμενοι μιλήσαμε για “καλή θέληση”; Γιατί οι άλλοι να είναι βασιλικότεροι τους βασιλέως;

Διαχρονική φοβία

Να λάβουμε υπόψη τις θέσεις άλλων ηγετών, αλλά είναι απρέπεια και το λιγότερο ερασιτεχνισμός και αφέλεια να γινόμαστε εισαγγελείς για το πώς ο καθείς στηρίζει τα εθνικά του συμφέροντα στις σχέσεις του με τρίτα κράτη. Η δική μας στρατηγική πάσχει, γιατί δεν γνωρίζουμε τον κρατοκεντρικό χαρακτήρα του σύγχρονου διεθνούς συστήματος.

Εξάλλου, γιατί ο Βούλγαρος ηγέτης, όπως και κάθε ηγέτης, να μην υποτιμήσει την Ελλάδα, όταν όλοι βλέπουν την εδώ και δεκαετίες πασίδηλη στρατηγική ανυπαρξία της, τον ασυγκράτητο κατευνασμό των τουρκικών αναθεωρητικών απειλών, και τον κατευνασμό του μικροσκοπικού δονκιχωτικού αναθεωρητισμού των Σκοπίων. Όλοι επίσης βλέπουν τη φοβία διαδοχικών ελληνικών κυβερνήσεων που δεν ασκούν κυριαρχικά δικαιώματα, που προβλέπει το Δίκαιο της Θάλασσας. Μάλιστα, με αξιοθρήνητες δηλώσεις θεωρούν την άσκηση λεονταρισμό ή και εξτρεμισμό!

Μήπως επίσης δεν βλέπουν όλοι, συμπεριλαμβανομένων των Βουλγάρων αλλά και των Τούρκων, ότι σύσσωμη η ελληνική ηγεσία συνηγορεί με «το δικαίωμα της Κύπρου να αυτοκτονήσει και ότι σε αυτό η Ελλάδα της … συμπαραστέκεται;». Εν τέλει, κανείς δεν δικαιούται να μην γνωρίζει πως διάλυση της Κυπριακής Δημοκρατίας και τουρκική συγκυριαρχία σημαίνει καταστροφή για τον κυπριακό Ελληνισμό, στρατηγική παγίδευση της Ελλάδας, απώλεια γεωπολιτικών ερεισμάτων και απώλεια πλουτοπαραγωγικών πόρων.

Αυτό μάλιστα συμβαίνει ενώ υπάρχουν αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας –κάτι πολύ σπάνιο– που θεωρούν παράνομη την εισβολή και τα τετελεσμένα ενώ η Πράξη προσχώρησης της Κυπριακής Δημοκρατίας στην ΕΕ προσφέρει τόσο διαπραγματευτικό έρεισμα όσο και βιώσιμη διέξοδο στο Κυπριακό. Εμείς αδρανούμε και παραμιλούμε.

Ήπιοι οι Ευρωπαίοι ηγέτες

Γιατί λοιπόν ο Μπορίσοφ να μην βλέπει ξεκάθαρα ότι κυρίως λόγω στρατηγικής απραξίας και κατευνασμού της Αθήνας, η Τουρκία γίνεται ξανά περιφερειακή δύναμη «σε μία πολύ σημαντική γεωστρατηγική θέση». Μάλιστα, μας πληροφόρησε ότι «όλοι οι ηγέτες μίλησαν πολύ, πολύ πιο ήπια για την Τουρκία και συνηγόρησαν για την στρατηγική της σημασία». Αντίθετα ακούσαμε από τους δικούς μας.

Δεν κατανοούμε εδώ στην Ελλάδα απλά πράγματα: Η στρατηγική ανικανότητα της Ελλάδας και η ικανότητα των Τούρκων να κάνουν συναλλαγές γι’ αυτό που οι ίδιοι εσωτερικά συμφωνούν ότι αποτελεί εθνικό τους συμφέρον, καθιστούν την Τουρκία –με ή χωρίς Ερντογάν– περιφερειακή δύναμη! Γνωρίζουμε τι σημαίνει αυτό; Μάλλον όχι και αν ναι, ελάχιστοι το γνωρίζουν επειδή η γνώση της στρατηγικής των μεγάλων δυνάμεων στην Ελλάδα αγγίζει τα όρια της απαγόρευσης.

Συντομογραφικά λέμε ότι με βάση πάγιες πλέον στρατηγικές προσεγγίσεις των ΗΠΑ (παλαιότερα γνωστό ως Δόγμα Νίξον) μετά την πυρηνικοποίηση των σχέσεων των ηγεμονικών δυνάμεων, πολλές “δουλειές” που αφορούσαν την αμερικανική στρατηγική, τις διεκπεραίωναν συμμαχικές περιφερειακές δυνάμεις, με τις οποίες έκαναν στρατηγικές συναλλαγές.

Επτά διδάγματα

Τέλος, ο Μπορίσοφ είπε το σημαντικότερο: Η Ελλάδα και η Κύπρος «να βοηθήσουν οι ίδιες τους εαυτούς τους έναντι της Άγκυρας». Να θυμίσουμε (πάλι) τον Waltz, λοιπόν:

1. Απουσιάζει παγκόσμια κοινωνία, παγκόσμιο κοινωνικοπολιτικό σύστημα και παγκόσμια εξουσία εξ ου και το διεθνές σύστημα είναι άναρχο, η αστάθεια εγγενής, οι σχέσεις ανταγωνιστικές και συχνά συγκρουσιακές και ότι ως εκ τούτου ισχύει η αρχή της αυτοβοήθειας. Αυτό δεν είπε ο Βούλγαρος Πρωθυπουργός στους απογόνους του Θουκυδίδη;
2. Σε ένα τέτοιο σύστημα τα διλήμματα ασφαλείας είναι εγγενή, η ισορροπία δυνάμεων προϋπόθεση εθνικής ασφάλειας και η ανισορροπία αίτια ανακατανομών συμφερόντων, συνόρων και άλλων συμφορών εις βάρος του αδύναμου ή απρόσεκτου.
3. Οι διεθνικοί δρώντες είναι ανεξέλεγκτοι –και κάποια ιδρύματα προτάσεων πολιτικής διεθνώς που χρηματοδοτούνται μεταξύ άλλων από διεθνικούς δρώντες που εν δυνάμει βλάπτουν την εθνική ασφάλεια– και εργαλειακού χαρακτήρα soft power (μαλακή ισχύς) των κρατών.
4. Οι διεθνείς θεσμοί και διακρατικοί οργανισμοί είναι εξαρτημένες μεταβλητές των κρατών ιδιαίτερα των ισχυρών και συχνά άγονται και φέρονται.
5. Βασικό εθνικό συμφέρον είναι η ασφάλεια και επιβίωση του κράτους και για να το κάνουν αυτό επιδιώκουν να αποκτήσουν ισχύ που είναι το κυριότερο νόμισμα στην διεθνή πολιτική.
6. Κύριες στρατηγικές είναι η απόκτηση συντελεστών ισχύος και αξιόπιστων συμμαχιών. Κυρίως όμως οικείας ισχύος γιατί στις συμμαχίες μόνο μια υπόσχεση δύναται που υλοποιείται μόνο όταν υπάρχει πολύ μεγάλο συμφέρον επέμβασης.
7. Το διεθνές σύστημα στην βάση ισορροπιών και ανισορροπιών αυτορυθμίζεται. Να το πούμε διαφορετικά; Εάν δεν έχεις επαρκή ισχύ, εάν κατευνάζεις αντί να αποτρέπεις και εάν βλέπεις επερχόμενους Ευρωπαίους αλεξιπτωτιστές τότε αλλάζουν τα σύνορα, τα συμφέροντα και όλα τα συμπαρομαρτούντα.

Εξαρτάται αν έχουμε κράτος

Να μην ξεχάσουμε και τα αξιώματα του Θουκυδίδη για κάθε κρατοκεντρικό διεθνές σύστημα: Όσοι είναι ελεύθεροι το χρωστούν στην δύναμή τους, δίκαιο έχει όποιος έχει ίση δύναμη [ισορροπία δυνάμεων] και όταν αυτό δεν συμβαίνει ισχυρός επιβάλλει ότι του επιτρέπει η δύναμή του και ο αδύναμος υποχωρεί και προσαρμόζεται (ή εξοντώνεται) και η ελπίδα από την φύση τους είναι σπάταλη.

Δεν θα έχουμε δηλαδή Ευρωπαίους αλεξιπτωτιστές που επί δεκαετίες τόσοι πολλοί Έλληνες ελπίζουν ότι θα συνδράμουν την εθνική μας ασφάλεια. Να το πούμε και διαφορετικά: αν θέλουμε συμμαχίες, και μάλιστα τις πιο ισχυρές, δηλαδή τις άτυπες, εξαρτάται από το αν έχουμε κράτος, κρατικά επιτελεία, ικανή πολιτική ηγεσία, πολίτες εμφορούμενους από φιλοπατρία και σιδερένια στρατηγική εθνικής ασφάλειας. Ο Βούλγαρος πρωθυπουργός μάλλον γνωρίζει πολύ καλά τι ισχύει στην διεθνή πολιτική και μας το είπε ξεκάθαρα. Όσον με αφορά τον ευχαριστώ.