Ευκαιρία για την Ελλάδα για ματ στο Αιγαίο με αμερικανικό υπερπύραυλο

Έχουμε επανειλημμένως αναφερθεί στον βληματοκεντρικό πόλεμο (projectile centric warfare) ως εξέλιξη του δικτυοκεντρικού πολέμου (network centric warfare). Με τον όρο βληματοκεντρικός πόλεμος αναφερόμαστε στην ενσωμάτωση μεγάλου μέρους της πληροφοριοκεντρικής διαδικασίας (εντοπισμός του εχθρού-μετάδοση της σχετικής πληροφορίας-αξιοποίηση της πληροφορίας και εξόντωση του εχθρού) στο ίδιο το βλήμα με τη χρήση νέων τεχνολογιών.

Σε αυτές για παράδειγμα εντάσσονται οι προηγμένοι και φθηνοί αισθητήρες, συνδυασμένοι με ισχυρούς αλγόριθμους τεχνητής νοημοσύνης, που επιτρέπουν την αυτόνομη αναζήτηση, εντοπισμό, ιχνηλάτηση, εγκλωβισμό και προσβολή στόχων. Αυτή η ικανότητα ενισχύεται από το διαρκώς αυξανόμενο βεληνεκές των βλημάτων, την ενίσχυση της φονικότητάς τους, της ποικιλίας των αποτελεσμάτων που μπορούν να ασκήσουν στον αντίπαλο κλπ.

Τέλος, τα βλήματα συνδυάζονται με την επίσης μεγάλη αύξηση των άυλων ικανοτήτων προβολής ισχύος που έχει προκύψει τα τελευταία χρόνια, στις οποίες περιλαμβάνονται τα όπλα κατευθυνόμενης ενέργειας (DEW), ο ηλεκτρονικός πόλεμος και ο κυβερνοπόλεμος. Αξίζει να επισημανθεί ότι οι δύο τελευταίοι χώροι (domains) ενοποιούνται στην αντίληψη του αμερικανικού στρατού και αναφέρονται ως δράσεις στον κυβερνοχώρο και το ηλεκτρομαγνητικό φάσμα (Cyber ElectroMagnetic Activities / CEMA).

Σε γενικές γραμμές, βληματοκεντρικά είναι τα μοντέλα μάχης που αντιπαραθέτουν στις πλατφόρμες του αντιπάλου (πολεμικά πλοία, μαχητικά αεροσκάφη κλπ) δικτυακές δομές προβολής ισχύος, κομβικό στοιχείο των οποίων είναι βλήματα διαφόρων τύπων, κυρίως πύραυλοι και ρουκέτες μεγάλου βεληνεκούς και αυξημένων δυνατοτήτων προσβολής ακριβείας τόσο στατικών όσο και κινούμενων στόχων.

Η μέθοδος της Πολυχωρικής Μάχης

Τέτοιας φιλοσοφίας ήταν τα δίκτυα αντιπρόσβασης και άρνησης περιοχής (A2/AD) που ανέπτυξε η Κίνα έτσι ώστε να διώξει μακριά από τις ακτές της τα αμερικανικά πολεμικά πλοία και να εξασφαλίσει την απόλυτη κυριαρχία της στην Ανατολική και στη Νότιο Σινική Θάλασσα. Αξίζει να σημειωθεί πως οι θάλασσες αυτές θεωρούνται από την Κίνα “γαλάζιο έδαφος” (blue soil), δηλαδή ως ένα είδος προέκτασης της στεριάς της μέσα στη θάλασσα. Αυτό αποτέλεσε και την πηγή της έμπνευσης για τις γεωπολιτικές φιλοδοξίες της Τουρκίας περί “Γαλάζιας Πατρίδας”.

Εν συνεχεία και οι ΗΠΑ επένδυσαν σε παρόμοια μοντέλα έτσι ώστε να διαπεράσουν τα κινεζικά πλέγματα, καθώς και τις “φυσαλίδες” αντιπρόσβασης και άρνησης περιοχής των χερσαίων ρωσικών δυνάμεων, οι οποίες αποτελούνταν από πυκνά και επικαλυπτόμενα στρώματα αντιαεροπορικής άμυνας, έτσι ώστε η διείσδυση μαχητικών αεροσκαφών σε αυτή να καθίσταται απαγορευτική.

Για να καλύψει αυτήν την απαίτηση, ο Στρατός των ΗΠΑ διαμόρφωσε τη μεθοδολογία της Πολυχωρικής Μάχης (Multi Domain Battle), η οποία προβλέπει τη σύζευξη των πέντε χώρων μάχης (στεριά, θάλασσα, αέρας, διάστημα και κυβερνοχώρος μαζί με το ηλεκτρομαγνητικό φάσμα) σε μια αδιαίρετη επιχειρησιακή ενότητα. Πυρήνας της πολυχωρικής μάχης είναι η ικανότητα εκπομπής διαχωρικών πυρών (Cross Domain Fires) σε όλο το εύρος και βάθος του χώρου επιχειρήσεων. Με τον όρο διαχωρικά πυρά εννοούμε την ικανότητα προσβολής στόχων στη στεριά, τη θάλασσα και τον αέρα, κινητών και ακίνητων με τα ίδια όπλα.

Όργανο υλοποίησης των διαχωρικών πυρών για τον στρατό των ΗΠΑ είναι μια πολυεπίπεδη πυραυλική αρχιτεκτονική, η οποία βρίσκεται αυτήν τη στιγμή υπό ανάπτυξη και φιλοδοξεί να αποτελέσει ένα είδος “πριονοκορδέλας” που θα διαπεράσει τα ρωσικά και κινεζικά πλέγματα A2/AD, χτυπώντας από αποστάσεις ασφαλείας. Πυρήνας αυτής της αρχιτεκτονικής είναι ο πύραυλος PrSM (Precision Strike Missile) που βρίσκεται υπό ανάπτυξη (αναφέρεται και ως Deep Strike) για να αντικαταστήσει τους υπάρχοντες ATACMS, τους οποίους διαθέτει και ο ελληνικός στρατός.

Η αμερικανική πυραυλική αρχιτεκτονική

Ο πύραυλος PrSM είχε προβλεπόμενο βεληνεκές 499 χλμ για να μην παραβιάζει τους όρους της συνθήκης INF. Μετά την έξοδο των ΗΠΑ από τη συνθήκη αυτή τον Αύγουστο του 2019, το βεληνεκές αναμένεται να αυξηθεί, φθάνοντας ή και ξεπερνώντας τα 600 χλμ. Στις 13 Οκτωβρίου 2021 ο PrSM πέτυχε κατά τη διάρκεια δοκιμής βεληνεκές 500 χλμ και συνεχίζει. Οι PrSM θα έχουν διαχωρικές (cross domain) ικανότητες, όντας σε θέση να προσβάλουν κινούμενους στόχους σε στεριά και θάλασσα. Θεωρούνται αντίδοτα των ρωσικών πλεγμάτων αντιπρόσβασης και άρνησης περιοχής (A2/AD), στοχεύοντας συστήματα αεράμυνας, όπως είναι οι S-400 αλλά και πολεμικά πλοία.

Ο πύραυλος αυτός θα τοποθετείται στους πολλαπλούς εκτοξευτές ρουκετών Μ270 MLRS, που διαθέτει και ο ελληνικός στρατός και στη θέση ενός ATACMS θα μπαίνουν δύο PrSM, δηλαδή το σύστημα θα μπορεί να εξαπολύει τέσσερις εν συνόλω. Επίσης, δύο PrSM τοποθετούνται στο ελαφρύτερο HIMARS. Δεν είναι ξεκάθαρο στον γράφοντα αν οι υπάρχοντες στο ελληνικό οπλοστάσιο εκτοξευτές Μ270 μπορούν να λάβουν ως έχουν τον PrSM ή χρειάζονται τροποποιήσεις ή αναβάθμιση, αλλά αυτό επιλύεται.

Ο PrSM είναι το πρώτο στάδιο μιας πυραυλικής αρχιτεκτονικής. Στο ενδιάμεσο στάδιο, για τα βεληνεκή μεταξύ 500 και 2000 χλμ, αναπτύσσεται ένας νέος πύραυλος, όπως ανακοινώθηκε στα τέλη Σεπτεμβρίου 2020, ο οποίος επίσης θα μπορεί να προσβάλει στόχους τόσο στην στεριά όσο και στη θάλασσα. Και το τελευταίο στάδιο περιλαμβάνει έναν πύραυλο πάνω στον οποίο θα τοποθετείται ένα υπέρ-υπερηχητικό (hypersonic) όχημα αερολίσθησης (HGV) που θα προσβάλει στόχους σε μεγάλα βεληνεκή, επίσης κινητούς και ακίνητους.

Ο πύραυλος αυτός αναπτύσσεται από τις ΗΠΑ και η πρώτη του δοκιμαστική εκτόξευση έγινε τον Μάρτιο 2019. Ως hypersonic αναφέρονται τα βλήματα ή αεροσκάφη που επιτυγχάνουν ταχύτητες τουλάχιστον πέντε φορές μεγαλύτερης του ήχου. Στο κάτω μέρος αυτού του οικοδομήματος προβολής ισχύος, οι Αμερικανοί τοποθετούν το νέο σύστημα πυροβόλου ERCA (External Range Cannon Artillery), το οποίο σε αρχική φάση περιλαμβάνει το αυτοκινούμενο πυροβόλο M109A7 Paladin της BAE Systems διαμετρήματος 155 mm και με σωλήνα πυροβόλου μήκους 58 διαμετρημάτων, που θα μπορεί να προσβάλει στόχους σε αποστάσεις μεγαλύτερες των 70 χλμ.

Για να παρέχονται δεδομένα στοχοποίησης σε αυτό το πολυώροφο βληματικό δίκτυο η αμερικανική SDA (Space Development Agency) αναπτύσσει μια νέα υπερφιλόδοξη διαστημική αρχιτεκτονική, τη National Defense Space Architecture. Αυτή θα αποτελείται από εκατοντάδες διασυνδεδεμένους δορυφόρους, οι οποίοι θα προσφέρουν δεδομένα στοχοποίησης στα συστήματα στο έδαφος. Στις 31 Αυγούστου 2020 η SDA επέλεξε τις εταιρείες Lockheed Martin και York Space Systems για την κατασκευή των 20 δορυφόρων της έκδοσης Tranche 0 που θα είναι το αρχικό στάδιο γι’ αυτήν τη δορυφορική αρχιτεκτονική.

Μεταπυρηνικά υπερόπλα για το Αιγαίο;

Με άλλα λόγια, οι Ένοπλες Δυνάμεις των ΗΠΑ αναπτύσσουν μια πυραυλική αρχιτεκτονική τεράστιων δυνατοτήτων, κάποια κομμάτια της οποίας αλλά και η γενικότερη φιλοσοφία της είναι σαν να έχουν φτιαχτεί για το περιβάλλον του Αιγαίου. Με γνώμονα λοιπόν τη νέα δυναμική που προσφέρει στις ελληνοαμερικανικές σχέσεις η υπογραφείσα συμφωνία MDCA προκύπτει ένα πρωτοφανές παράθυρο ευκαιρίας για τη “μετάγγιση” μαχητικών ικανοτήτων κρίσιμης σημασίας στις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις.

Η συνεργασία αυτή μπορεί να ξεκινήσει από το επίπεδο της στρατιωτικής επιστήμης όσον αφορά τη μελέτη και τις δυνατότητες εφαρμογής στην Ελλάδα των νέων δογμάτων του Στρατού των ΗΠΑ, όπως είναι η πολυχωρική μάχη και τα διαχωρικά πυρά. Εν συνεχεία, μπορεί να εξεταστεί, στο πλαίσιο των ανανεωμένων ελληνοαμερικανικών σχέσεων, πως σχετικά συστήματα κρούσης και οι περιφερειακές τους αρχιτεκτονικές συλλογής πληροφοριών, έρευνας, αναγνώρισης, επιτήρησης και πρόσκτησης στόχων (ISTAR), μπορούν να δημιουργήσουν ένα συμπαγές θαλασσοχερσαίο φράγμα στο Αιγαίο και να διαχωρίσουν από γεωστρατηγικής άποψης τη Μαύρη Θάλασσα από την Ανατολική Μεσόγειο.

Οι ικανότητες αυτές είναι συνεργατικές με τα νέα αεροσκάφη, τα γαλλικά Rafale και πιθανώς στο μέλλον των αμερικανικών F-35. Χάρη στα πολύ ισχυρά ραντάρ και τα συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου και σύντηξης δεδομένων που διαθέτουν τα αεροσκάφη αυτά, μπορούν να αποτελέσουν τα αυτιά, τα μάτια και το συντονιστικό όργανο των χερσαία εδραζόμενων πυραυλικών αρχιτεκτονικών.

Θα πρέπει να κατανοήσουμε πως τα νέα αεροσκάφη, εξαιτίας των μικρών αριθμών που θα διατίθενται στο ελληνικό οπλοστάσιο σε σχέση με τους προκατόχους τους, καθώς και του τεράστιου κόστους απόκτησης και συντήρησης και της συνακόλουθη δυσκολία αναπλήρωσής τους σε περίπτωση απώλειας, δεν είναι σοφό να λειτουργήσουν ως αυτόνομα μέσα, διεξάγοντας τον δικό τους πόλεμο αλλά ως πολλαπλασιαστές ισχύος και ως οργανικά μέρη “πολυσυστημάτων” (systems-of-systems). Δηλαδή, θα πρέπει να ενοποιηθούν σε διακλαδικές (joint) αρχιτεκτονικές προβολής ισχύος που θα επιτυγχάνουν πολλαπλασιαστικά και όχι απλώς αθροιστικά αποτελέσματα.

Άλλωστε, το ίδιο το περιβάλλον του Αιγαίου αποτελεί μια ενιαία και αδιαίρετη ενότητα μάχης και απαιτεί παρόμοιες προσεγγίσεις, ειδικά στο σημερινό τεχνολογικό-επιχειρησιακό περιβάλλον.
Ειδικά για τους πύραυλους PrSM χάρη στο τεράστιο βεληνεκές τους για τα δεδομένα του ελληνοτουρκικού χώρου αντιπαράθεσης και την ικανότητα αυτοκατεύθυνσης στην τερματική φάση προσβολής μπορούν να αποτελέσουν ένα είδους μεταπυρηνικού υπερόπλου (post nuclear super weapon) για τις Ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις, προσβάλοντας από αποστάσεις ασφαλείας τις μονάδες επιφανείας του τουρκικού ναυτικού, τις συστοιχίες των S-400 και μια σειρά από άλλους στόχους κρίσιμης σημασίας.

Δύο απλά ερωτήματα

Και εδώ προκύπτει το ερώτημα αν οι ΗΠΑ είναι διατεθειμένες να μας δώσουν αυτούς τους πυραύλους και άλλα σχετικά όπλα. Υπό φυσιολογικές συνθήκες η απάντηση θα ήταν ναι. Ο PrSM είναι ο διάδοχος του ATACMS και τοποθετείται στον πολλαπλό εκτοξευτή ρουκετών M 270 MLRS. Και τα δύο συστήματα υπάρχουν στο ελληνικό οπλοστάσιο. Άρα, από τη στιγμή που η ελληνοαμερικανική στρατηγική συνεργασία δείχνει να ενισχύεται αποφασιστικά, ενώ οι σχέσεις Ουάσιγκτον-Άγκυρας είναι τεταμένες, δεν θα υπάρχει(;) πρόβλημα.

Ακόμη περισσότερο, θα περιμέναμε πως οι ΗΠΑ μάλλον θα ήθελαν η Ελλάδα να εξοπλιστεί και με τον μεσαίο πύραυλο του δικτύου, με βεληνεκές 2000 χλμ γιατί αυτό θα εξυπηρετούσε τα στρατηγικά τους συμφέροντα. Για παράδειγμα, παρόμοιοι πύραυλοι στη Σούδα θα επέτρεπαν στην Ελλάδα, δηλαδή στο ΝΑΤΟ, την αποφασιστική προβολή ισχύος σε ολόκληρη τη λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου, καθιστώντας απαγορευτική τη δράση οποιασδήποτε μη φιλικής προς τη Δύση θαλάσσιας δύναμης στην περιοχή.

Υπό μια έννοια λοιπόν, ο PrSM μπορεί να αποτελέσει ένα κρίσιμο τεστ για το πώς ακριβώς αντιμετωπίζουν την Ελλάδα οι ΗΠΑ. Αν όντως την βλέπουν ως πολύτιμο σύμμαχο τότε θα συναινέσουν να αποκτήσουμε αυτά τα όπλα και να μας “δέσουν” έτι περαιτέρω στη δυτική αρχιτεκτονική. Μένει να το δούμε. Αλλά για να το δούμε θα πρέπει να υπάρξει και το σχετικό ελληνικό ενδιαφέρον…