Φοβού τις “έξω από το κουτί” διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό

Δεν είναι κακό να κοιτάζουμε «έξω από το κουτί». Φτάνει, βέβαια, να αναζητούμε το καλύτερο και όχι να λοξοκοιτάζουν κάποιοι προς χειρότερα σενάρια. Ο λεγόμενος υπουργός Εξωτερικών του κατοχικού καθεστώτος, Κουντρέτ Οζερσάι, σε συνέντευξή του στον «Φιλελεύθερο της Κυριακής» αναφέρθηκε στις διεργασίες που γίνονται παρασκηνιακά στο Κυπριακό λέγοντας πως διεξάγονται «έξω από το κουτί», στην προσπάθεια «να εξευρεθούν οδοί συνεννόησης». Τι προκύπτει από τα όσα είπε ο κ. Οζερσάι;

Στην πράξη η κύρια διαδικασία είναι αυτή, η παρασκηνιακή, ενώ εκείνη των Ηνωμένων Εθνών θα αρχίσει εάν και εφόσον ξεκαθαρίσει το τοπίο. Θα λειτουργήσει συμπληρωματικά και θα προσφέρει κάλυψη στα όσα θα διαδραματιστούν «έξω από το κουτί». Εάν οι διεργασίες «έξω από το κουτί» θα οδηγούσαν την Τουρκία έξω από την Κύπρο, τότε θα είχε πραγματικό όφελος. Θα άξιζε να γίνει μια συζήτηση με αυτό τον στόχο. Είναι, όμως, αυτός ο στόχος;

Ας είναι ειλικρινείς, στόχος δεν φαίνεται να υπάρχει. Περισσότερο σύγχυση υπάρχει και αυτή επιτείνεται όταν οι διαχειριστές είτε για λόγους τακτικής είτε επειδή δεν μπορούν να παραγάγουν πολιτική, παρουσιάζουν ως ιδέες ξαναζεσταμένο φαγητό.

Η Τουρκία μετά την κατάρρευση της Πενταμερούς στο Κραν Μοντάνα (Ιούλιος 2017), μεθοδεύει συζητήσεις εκτός του ΟΗΕ, ενώ έδεσε ψιλό μαντήλι στα όσα ο πρόεδρος Αναστασιάδης φέρεται να είπε στον Τσαβούσογλου για λύση δύο κρατών. Στη Νέα Υόρκη, στις 23 Σεπτεμβρίου, ο πρόεδρος φέρεται να μίλησε στον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών, για χαλαρή ομοσπονδία. Είναι σαφές πως το βασικό μήνυμα που στέλνεται στην τουρκική πλευρά είναι η νομιμοποίηση και ενίσχυση των διαχωριστικών στοιχείων. Δηλαδή, η πολυδιαφημιζόμενη επανένωση είναι μια σκέτη ταμπέλα.

Οι συζητήσεις εκτός του ΟΗΕ γίνονται, αν και δεν είναι η πρώτη φορά, ενώ μπορεί να θεωρηθούν και «προπαρασκευαστικές διεργασίες». Οι «καλές υπηρεσίες του Γενικού Γραμματέα», που υπάρχουν με ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας από το 1975 δεν απέδωσαν. Αυτό που κατάφεραν είναι να διαχειριστούν μια κατάσταση πραγμάτων με βάση τα κατοχικά δεδομένα.

Το άλλοθι της Τουρκίας

Ο λεγόμενος διακοινοτικός διάλογος χρησιμοποιήθηκε ως άλλοθι για την Τουρκία να εδραιώσει τα κατοχικά δεδομένα και να θέσει εκτός της μεγάλης εικόνας την κατοχική δύναμη. Ο ΟΗΕ υιοθετεί μια λογική ίσων αποστάσεων, η οποία στην προκειμένη περίπτωση εξυπηρετεί τον θύτη.

Αυτό, όμως, δεν σημαίνει πως θα πρέπει να εγκαταλειφθεί ο ΟΗΕ. Δεν φταίει ο διεθνής οργανισμός επειδή διαχρονικά οι διαχειριστές στη Λευκωσία έκαναν εκπτώσεις, αποδέχθηκαν να διαβρωθούν βασικές αρχές δικαίου. Φταίνε και τα Ηνωμένα Έθνη, τα οποία δεν είναι «όμορφος κόσμος, ηθικός, αγγελικά πλασμένος», αλλά όχημα εξυπηρέτησης συμφερόντων. Όμως, φταίνε σοβαρά κι όσοι στη δική μας πλευρά αποδέχονται αυτή την κατρακύλα αρχών.

Στα Ηνωμένα Έθνη διαθέτουμε και αποτρεπτικά εργαλεία, μέσα από τις συνεργασίες με δυνατούς παίκτες, οι οποίοι και στο παρελθόν «έσωσαν την παρτίδα». Σε μια παρασκηνιακή διαβούλευση με την Τουρκία, ο οποίος είναι ο δυνατός παίκτης, σε περίπτωση αδιεξόδου, θα υπάρχει η δυνατότητα για επάνοδο στον ΟΗΕ;

Σε αυτό που θα συμφωνήσω με τον Οζερσάι είναι πως 44 χρόνια μετά δεν υπάρχει ξεκάθαρο όραμα. Δεν υπάρχει στόχος. Κι αυτό είναι κατάντημα για τις εκάστοτε ηγεσίες αλλά και τους πολίτες. Ο στόχος θα πρέπει να είναι ένας και αμετακίνητος: Να ανατραπούν τα κατοχικά δεδομένα και να απελευθερωθεί η Κύπρος. Κι αυτός ο στόχος δεν επιτυγχάνεται με συνεχείς εκπτώσεις, με επιπολαιότητα και μεσοβέζικες ιδέες κι ερασιτεχνισμό. Έτσι νομιμοποιείται μόνο η τουρκική παρουσία. Εκτός κι εάν ο στόχος και το… όραμα είναι αυτά που λέγεται πως συζητήθηκαν παρασκηνιακά.