Γιατί είναι διπλωματικό όπλο οι ελληνικοί θαλάσσιοι χάρτες

Η θέση για τους επίσημους ελληνικούς θαλάσσιους χάρτες δεν υπηρετεί μόνο τους ελληνικούς στόχους, αλλά είναι και η μόνη ρεαλιστική για την ειρήνη και την ασφάλεια στο Αιγαίο και τη Μεσόγειο. Η θέση αυτή δεν είχε υποστήριξη από το πολιτικό προσωπικό της χώρας και απ’ όσους άσκησαν καθήκοντα κυβερνητικά, αλλά και από τους υπολοίπους. Υπήρχε πάντα μια γενικόλογη αναφορά στο Διεθνές Δίκαιο, εννοώντας ότι το πλαίσιο και οι ρυθμίσεις του ευνοούν και καλύπτουν με ισχυρό τρόπο τις ελληνικές θέσεις.

Όμως, ποτέ οι ελληνικές θέσεις δεν έλαβαν συγκεκριμένη μορφή, με βάση το Διεθνές Δίκαιο και το Δίκαιο της Θάλασσας και μάλιστα όπως αυτό εφαρμόσθηκε σε πράξεις ορισμού ΑΟΖ. Η χρόνια επίσημη ελληνική αυτή στάση ήταν αποτέλεσμα παρασκηνιακών υποδείξεων του αμερικανικού Στέιτ Ντιπάρτμεντ, της νατοϊκής ηγεσίας αλλά και του αναπαραγόμενου στις κυρίαρχες ελίτ της χώρας, φοβικού συνδρόμου απέναντι στην Τουρκία.

Η Τουρκία, αντί να αντιμετωπίζεται με ευθύτητα και στο πλαίσιο μιας εθνικής στρατηγικής για κάθε θέμα αμφισβήτησης ή επεκτατισμού, επιλεγόταν μια γραμμή επίκλησης του Διεθνούς Δικαίου με απώτερη επιδίωξη την εκτόνωση και τον κατευνασμό. Γραμμή, που όπως δείχνουν και τα ελληνοτουρκικά πράγματα της τελευταίας πεντηκονταετίας, απέβη απολύτως αναποτελεσματική και αρνητικά επιβαρυντική για την ελληνική πλευρά.

Η δική μας θέση, της δημοσίευσης και επίσημης κατάθεσης των ελληνικών χαρτών για το σύνολο της ελληνικής θαλάσσιας επικράτειας, εκπονημένων στη βάση του Διεθνούς Δικαίου και του Δικαίου της Θάλασσας, έσπαζε αυτό το διακομματικό συμπαγές κέλυφος. Έσπαζε αυτή την άτυπη συμφωνία των κυρίαρχων ελίτ, όπως κυριάρχησε όλη αυτή την πεντηκονταετία. Αυτή η συμφωνία δέσμευσε –και δεσμεύει– τη χώρα στο να θέσει, να υπερασπισθεί και να ασκήσει συγκεκριμένα τα κυριαρχικά της δικαιώματα στις καθορισμένες πλέον με χάρτες ελληνικές θάλασσες.

Θέση υπέρ της Ελλάδος και των γειτόνων της

Αυτή η θέση μας δεν περιλαμβάνει απολύτως καμία αμφισβήτηση αντίστοιχου δικαιώματος άλλου γειτονικού κράτους, με κοινά προς την Ελλάδα θαλάσσια σύνορα. Αποτελεί θέση που πηγάζει ευθέως και άμεσα από το δικαίωμα της Ελλάδας να ασκεί συγκεκριμένα και υπεύθυνα την κυριαρχία της (εκτός της ξηράς και του αέρος) και στο μέρος της θαλάσσιας επικράτειάς της. Θέση που θεμελιώνεται, συγκεκριμενοποιείται και μορφοποιείται στα πλαίσια του Διεθνούς Δικαίου και του Δικαίου της Θάλασσας.

Η θέση αυτή είναι αναγκαία, όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά και για τους γείτονες και το κάθε κράτος, ώστε να γνωρίζει επακριβώς τα ελληνικά σύνορα. Είναι ρεαλιστική, γιατί επιβάλλεται από την ίδια την πραγματικότητα, με ψύχραιμο και λογικό τρόπο, έξω από υπερβολές και για τη θετική αντιμετώπιση των εντάσεων. Είναι δίκαιη, γιατί ακολουθεί, ερμηνεύει και εφαρμόζει το αποφασισμένο από τη διεθνή κοινότητα δίκαιο στον τομέα αυτό.

Η θέση μας αυτή υπηρετεί με τον καλύτερο και ορθολογικότερο τρόπο και τα ελληνικά δικαιώματα και την ειρήνη και την ασφάλεια στην περιοχή. Γιατί ειρήνη και ασφάλεια μπορεί να υπάρξει μόνον εκεί που υπάρχουν προσδιορισμένα σύνορα, απ΄ όπου και ο σεβασμός τήρησής τους και η υποχρέωση μη παραβίασής τους.

Οι ελληνικοί θαλάσσιοι χάρτες, θέτοντας τα πλαίσια των συνοριακών γραμμών και σχέσεων, μπορούν να αποτελέσουν και πλαίσιο προσεγγίσεων και εποικοδομητικού διαλόγου για τον ακριβή ορισμό των ΑΟΖ μεταξύ γειτονικών χωρών (πχ. Αίγυπτος, Ιταλία, Αλβανία), με σκοπό την από κοινού ανακήρυξη των ΑΟΖ των χωρών.

Θαλάσσιοι χάρτες και τουρκολιβυκό μνημόνιο

Ιδιαίτερα, στην τρέχουσα περίοδο, μετά την υπογραφή του τουρκολιβυκού μνημονίου (Εντογάν-κυβέρνησης Σαράτζ) είχαμε αρθρογραφήσει επίμονα, για τον ορισμό και την υποβολή στον ΟΗΕ των ελληνικών χαρτών για την ΑΟΖ. Ήταν –και είναι– ξεκάθαρο ότι χρειάζεται να υπάρξει δημόσια και διεθνής στον ΟΗΕ πρωτίστως αλλά και στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ, υποβολή, κατάθεση και ανακοίνωση των ελληνικών χαρτών για την ΑΟΖ. Τουλάχιστον για την εκτεταμένη και ζωτική για τα ελληνικά δικαιώματα περιοχή την οποία η Τουρκία παράνομα και επιθετικά διεκδικεί. Διαφορετικά θα υπάρξει κίνδυνος να βρεθεί η χώρα προ τετελεσμένων.

Δηλαδή, να αναρτηθούν στον ΟΗΕ οι υποβληθείσες συντεταγμένες των ΑΟΖ (τουρκολιβυκές συντεταγμένες), συμφώνως με τις θέσεις του αδιανόητου μνημονίου Σαράτζ-Ερντογάν. Υπογραμμίζεται ότι εδώ δεν αρκούν, όσο κι αν είναι θετικές, οι διαμαρτυρίες και οι διπλωματικές συμφωνίες υποστήριξης. Επιπλέον απαιτείται η υποβολή-κατάθεση των ελληνικών χαρτών στον ΟΗΕ, απ΄ όπου θα προκύπτουν συγκεκριμένα και συνδυαστικά οι παράνομοι και, ως εκ τούτου, μη εφαρμοστέοι χάρτες του μνημονίου Ερντογάν-Σαράτζ.

Παρεμπιπτόντως, για τη θαλάσσια αυτή περιοχή πρέπει να επαναλάβουμε ότι οι χάρτες των υπό έρευνα-εκμετάλλευση υδρογοναθράκων που έχουν υποβληθεί στην ΕΕ (στις περιοχές Κρήτης και Ιονίου) και αποτελούν το θεσμικό πλαίσιο για την ανάθεση των ερευνών στα ενδιαφερόμενα κονσόρτσια, είναι ένα χρήσιμο βήμα. Ωστόσο, δεν είναι οι ελληνικοί χάρτες της ΑΟΖ. Αυτοί είναι που πρέπει να υποβληθούν και να δημοσιευθούν, ώστε αδιάσειστα να κατοχυρώσουν και τα ενεργειακά δικαιώματα της χώρας στις περιοχές αυτές.