Γιατί έρχεται ο Λαβρόφ στην Αθήνα

Μετά την ανακοίνωση της ρωσικής πρεσβείας στην Αθήνα, ότι η Μόσχα αναγνωρίζει το νόμιμο κατά το Διεθνές Δίκαιο δικαίωμα της Ελλάδας, να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 ναυτικά μίλια, ήρθε και η είδηση της επίσκεψης Λαβρόφ. Ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας έρχεται στην Αθήνα στις 26 Οκτωβρίου. Ουσιαστικά, η ανακοίνωση λειτούργησε ως μία κίνηση καλής θέλησης, ώστε να προλειάνει το έδαφος.

Η αλήθεια είναι ότι τίποτα από τα παραπάνω δεν έλαβε χώρα τυχαία. Μετά το ρήγμα που επήλθε στις ελληνορωσικές σχέσεις επί υπουργίας Νίκου Κοτζιά, ο Νίκος Δένδιας είχε προσπαθήσει να κλείσει αυτό το ρήγμα. Έτσι, φτάσαμε εδώ μετά από αξιοσημείωτη παρασκηνιακή διπλωματική εργασία.

Η χρονική συγκυρία της επίσκεψης Λαβρόφ μόνο τυχαία δεν είναι. Η ένταση που επικρατεί στο μέτωπο των ελληνοτουρκικών σχέσεων προσθέτει στην επίσκεψη αυτή, επιπλέον βαρύτητα. Η κίνηση της Μόσχας, εξάλλου, δεν είναι καθόλου άσχετη με τα όσα συμβαίνουν στην ευρύτερη περιοχή μας.

Είναι εμφανές πως ως ένα βαθμό η ρωσική πλευρά συνδέει ατύπως, πλην ουσιαστικώς τις σχέσεις της με την Αθήνα, με τις σχέσεις της με την Άγκυρα. Η ανακοίνωση για τα ελληνικά χωρικά ύδατα και η επίσκεψη Λαβρόφ εντάσσονται μεν στο στενό πλαίσιο των διμερών σχέσεων, αλλά ταυτόχρονα είναι και ένα έμμεσο πλην σαφές μήνυμα προς τον Ταγίπ Ερντογάν. Είναι ορατό δια γυμνού οφθαλμού πως ναι μεν Ρωσία και Τουρκία έχουν έλθει κοντά, αλλά ταυτόχρονα οι σχέσεις τους είναι δύσκολες. Κι αυτό, επειδή τα συμφέροντα των δύο κρατών είναι αντικρουόμενα σε όλα τα τοπικά μέτωπα, στη Συρία, στη Λιβύη και στον Καύκασο.

Ο μόνος λόγος που Μόσχα και Άγκυρα κρατιούνται κοντά είναι το αμοιβαίο συμφέρον στη “μεγάλη εικόνα”. Ο Βλαντιμίρ Πούτιν κάνει συμβιβασμούς με τον Τούρκο ομόλογό του στα επιμέρους τοπικά μέτωπα, προκειμένου να κρατήσει ανοικτό το ρήγμα στις σχέσεις της Τουρκίας με τη Δύση, και έτσι να μειώσει την πίεση, που με διάφορους τρόπους του ασκούν ΗΠΑ και Ευρώπη.

Από την άλλη πλευρά και ο Ταγίπ Ερντογάν έχει ανάγκη τη Ρωσία για να εξισορροπεί την αμερικανική πίεση για να επιστρέψει στο “δυτικό μαντρί”. Μην ξεχνάμε, ότι είναι πεπεισμένος πως πίσω από το αποτυχημένο πραξικόπημα τον Ιούλιο 2016, ήταν αμερικανικός δάκτυλος.

Μηνύματα επίσκεψης Λαβρόφ

Ειδικά, πάντως, η ανοικτή επέμβαση της Τουρκίας για να υποστηρίξει ποικιλοτρόπως την αζέρικη επίθεση εναντίον του αρμενικού Ναγκόρνο Καραμπάχ, έχει προκαλέσει μεγάλη ενόχληση στη Ρωσία, η οποία θεωρεί τον Καύκασο από γεωπολιτικής απόψεως “πίσω αυλή” της και “μαλακό υπογάστριο”. Ως εξ αυτών, η ανακοίνωση για την επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων και η επίσκεψη Λαβρόφ θα πρέπει να ερμηνευτούν και σαν έμμεση απάντηση της Μόσχας στην Άγκυρα.

Δεν είναι τυχαίο ότι σε συνέντευξη του σε ρωσικό ραδιόφωνο, ο Λαβρόφ δήλωσε ότι η Ρωσία «ποτέ δεν θεωρούσε την Τουρκία στρατηγικό σύμμαχό της, αλλά στρατηγικό εταίρο, μια σχέση δηλαδή που έχει στρατηγική σημασία σε πολλά σημεία». Ερχόμενος στην Αθήνα, λοιπόν, ο Σεργκέι Λαβρόφ υπενθυμίζει στην Άγκυρα ότι δεν “παίζει” μονάχα μαζί της.

Ας σημειωθεί ότι η ρωσική κίνηση ευνοεί εκ των πραγμάτων την Ελλάδα. Ιδιαίτερα, η θετική στάση της Μόσχας στο ζήτημα της επέκτασης των ελληνικών χωρικών υδάτων, διαλύει την εντύπωση ότι το πρόβλημα δεν ήταν μόνο το τουρκικό casus belli, αλλά και η αντίθεση των Αμερικανών και των Ρώσων. Μπορεί η Ουάσιγκτον να μην έχει προβεί σε μία αντίστοιχη δήλωση για το συγκεκριμένο ζήτημα, αλλά είναι σαφές πως δεν πρόκειται να αντιταχθεί, τουλάχιστον ευθέως.

Το γεγονός αυτό ενισχύει διπλωματικά την Αθήνα στο να κινηθεί προς την κατεύθυνση της επέκτασης των χωρικών υδάτων. Εάν υπάρξει και η αναγκαία πολιτική βούληση εκ μέρους της, μπορεί, εξασφαλίζοντας και το “πράσινο φως” από ΕΕ και Ουάσιγκτον, να προχωρήσει σε επέκταση σε όλες τις περιοχές, εκτός από το ανατολικό Αιγαίο, αφού για εκεί έχει στο παρελθόν διαπραγματευτεί χωρικά ύδατα λιγότερα από 12 μίλια.