Γιατί η Δύση πυροβολεί τα πόδια της στην Ανατολική Μεσόγειο

Oι τουρκικές επεκτατικές φιλοδοξίες απειλούν ευθέως την Ελλάδα και την Κύπρο, ενώ καθυστερούν την προώθηση των ενεργειακών εξελίξεων στην Ανατολική  Μεσόγειο. Μοναδική βάση καθορισμού του τρόπου συμμετοχής εκάστου κράτους της περιοχής αποτελεί το Διεθνές Δίκαιο Θαλάσσης. Κάθε αυθαίρετη ενέργεια η οποία θέτει φραγμούς στην όλη ενεργειακή διαδικασία θα πρέπει να αντιμετωπίζεται δυναμικά από τους Διεθνείς Θεσμούς και την Δύση. Η όδευση της ενέργειας προς την Ευρώπη είναι σκόπιμο να πραγματοποιηθεί μέσω φιλικών Δυτικών υδάτων και φιλικών κρατών κατά τρόπο διασφαλίζοντα ότι ουδέν κράτος θα καταστεί αποκλειστικός κόμβος διελεύσεως ενέργειας, με ανάλογη ευρωπαϊκή εξάρτηση.

Η μη δίκαιη και βιώσιμη λύση του Κυπριακού ζητήματος αποτελεί παράγοντα αστάθειας στην Α. Μεσόγειο και συνδέεται με την καθυστέρηση εκμεταλλεύσεως των υδρογονανθράκων της περιοχής επ’ ωφελεία και της Ευρώπης. Η παράνομη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία το 2022 και η κατοχή εδαφών της, μοιάζει με την αντίστοιχη τουρκική εισβολή στην Κύπρο το 1974 και την έκτοτε παράνομη κατοχή του 37% του εδάφους της. Τα βασικά επιχειρήματα των δύο εισβολών είναι ταυτόσημα και εκτός πλαισίου Διεθνούς Δικαίου, όπως «η προστασία ομοεθνών», τα «ιστορικά δικαιώματα», η «απαίτηση δημιουργίας ζωτικού χώρου ασφαλείας» κ.λπ… Η αξιοπιστία της Δυτικής ευαισθησίας για την Ουκρανία, δοκιμάζεται στην Κύπρο.

Η Τουρκία επιδιώκει την κυπριακή διχοτόμηση, τον έλεγχο του μισού Αιγαίου και της μισής ΝΑ Μεσογείου. Πόσο άραγε θα ευνοούσε τα Δυτικά συμφέροντα, καθώς και τα συμφέροντα των κρατών της περιοχής, η υλοποίηση αυτών των διεκδικήσεων από μία χώρα με περιφερειακές ηγεμονικές και πυρηνικές φιλοδοξίες σαν την Τουρκία; Στο πλαίσιο της ΕΕ και με την Κύπρο ως κράτος μέλος διασφαλίζεται πλήρως στην νήσο το κράτος δικαίου, η Δημοκρατία, καθώς και η ασφάλεια και ευημερία των Τουρκοκυπρίων.

Το καθεστώς των κατοχικών στρατευμάτων, των εγγυήσεων και της πλήρους εξαρτήσεως των κατεχομένων εδαφών από την Τουρκία, διαιωνίζουν την αστάθεια, εισαγάγουν ανεπιθύμητους στην νήσο (π.χ. ηγεμονική Τουρκία, Ρωσία, ακραίο Ισλάμ, Ιράν κ.λπ.) και βλάπτουν τα Δυτικά γεωπολιτικά συμφέροντα (στρατιωτικά, εμπορικά, ενεργειακά). Το Κυπριακό παραμένει διεθνές θέμα εισβολής και κατοχής. Για την Ελλάδα η δίκαιη και βιώσιμη λύση του Κυπριακού πρέπει να αποτελεί αναπόσπαστο μέρος των ελληνοτουρκικών σχέσεων.

 Τουρκική τακτική

Επιδιώκονται οι ανοικτοί δίαυλοι επικοινωνίας αλλά ένας αποτελεσματικός και όχι προσχηματικός διάλογος Ελλάδος – Τουρκίας προϋποθέτει απουσία τελεσιγράφων, απειλών και τετελεσμένων, σχετική ισορροπία συσχετισμού ισχύος, κοινή αποδοχή του Διεθνούς Δικαίου και Διεθνών Συνθηκών ως βάση συζητήσεως και επιπλέον για το Κυπριακό την πλήρη εφαρμογή του ευρωπαϊκού κεκτημένου. Εάν γίνουν «αμοιβαίες υποχωρήσεις» η Τουρκία θα παραιτηθεί από μέρος των μονομερών παρανόμων της διεκδικήσεων, ενώ η Ελλάς από τα δικαιώματά της.

Το τρέχον «καλό κλίμα» (με Ελλάδα, Ισραήλ, Αίγυπτο κ.λπ.), κρίνεται ότι αποτελεί προσωρινή τουρκική τακτική έως ότου αποκομίσει από την Δύση το προσδοκώμενο όφελος (χρηματοδότηση, αεροσκάφη F16 ή και F35, κατάργηση της visa και τελωνειακό όφελος στην ΕΕ, επωφελή ΜΟΕ στο Αιγαίο, ενεργειακά οφέλη στην ΝΑ Μεσόγειο, ευνοϊκή λύση Κυπριακού κ.λπ.). Με δεδομένες τις δογματικά ανυποχώρητες μονομερείς Τουρκικές παράνομες διεκδικήσεις από Ελλάδα και Κύπρο, οι ελληνοτουρκικές σχέσεις παραμένουν σχέσεις μηδενικού αθροίσματος και κάθε διεθνής “εκδούλευση” ή πίεση προς “διάλογο”, βλάπτει τα ελληνικά εθνικά συμφέροντα, επιτείνοντας την αστάθεια.

Εάν η Δύση όπως την γνωρίζουμε επιθυμεί την επιβίωσή της θα πρέπει να προασπίσει με κάθε τρόπο το αξιακό της σύστημα (κυρίως Δημοκρατία, κοσμικό κράτος), να αντιμετωπίσει τον εκρηκτικό συνδυασμό δημογραφικού και μεταναστευτικού ζητήματος, να προασπίσει την ασφάλεια των εδαφών, θαλασσών και σφαιρών επιρροής της, την οικονομία, την ενεργειακή της ασφάλεια, τους πόρους, την τεχνολογία, καθώς και τις θαλάσσιες και χερσαίες οδούς επικοινωνίας της. Η “γέφυρα” μεταξύ Ινδοειρηνικού και Ευρωατλαντικού και η θεώρηση της μεγάλης αυτής περιοχής ως ενιαίου γεωπολιτικού θεάτρου ασφαλείας είναι σκόπιμη. Η Δύση πρέπει να προωθήσει περαιτέρω την συλλογική ασφάλεια και να καλύψει περιφερειακά κενά ισχύος. Μετά την Ουκρανική εμπειρία η Ευρωπαϊκή αμυντική ολοκλήρωση θα πρέπει να επιταχυνθεί.

Ανατολική Μεσόγειος

Η τεταμένη κατάσταση στην ευρύτερη Α. Μεσόγειο πρέπει να εξομαλυνθεί με αποφασιστική απομόνωση κάθε αποσταθεροποιητικού παράγοντος. Τα υποθαλάσσια κοιτάσματα της Α. Μεσογείου θα πρέπει να αξιοποιηθούν το ταχύτερο επ’ ωφελεία της Ευρώπης και με ενεργειακές οδεύσεις χαμηλού γεωπολιτικού ρίσκου. Οι εστίες αστάθειας στην Α. Μεσόγειο θα πρέπει να ελεγχθούν (π.χ. απομάκρυνση ξένων στρατευμάτων και παραστρατιωτικών από τις Β. ακτές της Αφρικής και της Μ. Ανατολής, δίκαιη και βιώσιμη επίλυση Κυπριακού, απομόνωση αναθεωρητικών κρατών που ασκούν πειθαναγκαστική πολιτική, πάταξη ισλαμικής τρομοκρατίας, εξάλειψη διακινήσεως ανθρωπίνων ψυχών κ.λπ.).

Η ΕΕ, ως άμεσα ενδιαφερόμενη, οφείλει να διαδραματίσει ενεργό και δυναμικό ρόλο τόσο στο ενεργειακό όσο και στο Κυπριακό ζήτημα το οποίο συνδέεται με κράτος μέλος της. Οι άξονες στρατηγικής συνεργασίας μεταξύ κρατών είναι θεμιτοί εφ’ όσον εδράζονται στο Διεθνές Δίκαιο και τις Διεθνείς Συνθήκες.

Η Ελλάς διατηρεί σταθερά αγαστές σχέσεις με όλα τα κράτη της ευρύτερης περιοχής της Α. Μεσογείου. Εξαίρεση αποτελεί η απειλητική, επεκτατική Τουρκία με την οποία διατηρούνται ανοικτοί δίαυλοι επικοινωνίας αλλά αναμένεται η συμμόρφωση και ο σεβασμός της χώρας αυτής προς το Διεθνές Δίκαιο, καθώς και η προσαρμογή της στο πνεύμα καλής γειτονίας. Η εξέχουσα γεωγραφική θέση της Ελλάδος είναι δυνατόν να την καταστήσει κόμβο εκπληρώσεως δυτικών συμφερόντων στην ευρύτερη περιοχή (από την Α. Ευρώπη έως τον Ινδικό ωκεανό).

Ως μέλος της ΕΕ και του ΝΑΤΟ και ενταγμένη δομικά στους Δυτικούς θεσμούς, η Ελλάς είναι δυνατόν να καταστεί υποδοχέας, παραγωγός και αναδιανομεας ασφαλείας αλλά και ενέργειας. Το γεωπολιτικό μέγεθος, η στρατιωτική δυνατότητα και η συμμετοχή σε ισχυρές συμμαχίες επιτρέπουν στην Ελλάδα να συνδιαμορφώσει τις ευρύτερες περιφερειακές εξελίξεις. Σε κάθε περίπτωση η Ελλάς ως χώρα status quo, αναμένει την απαιτούμενη στήριξη και αρωγή από την Δύση αφού διακυβεύονται κοινά συμφέροντα και επιπλέον οι επιδιώξεις της βασίζονται στο Διεθνές Δίκαιο.

Ειδικά για την επίλυση του Κυπριακού ζητήματος αναμένεται ότι η Δύση θα επιδείξει ανάλογη ευαισθησία με αυτήν που δικαιολογημένα επέδειξε προς την Ουκρανία μετά την παράνομη Ρωσική εισβολή. Τέλος θα πρέπει η Ελλάς, αφού προσδιορίσει τα εθνικά της συμφέροντα και τους εθνικούς σκοπούς, να διαμορφώσει μία αυτόφωτη εθνική αποτρεπτική στρατηγική την οποία να επικοινωνήσει προς κάθε κατεύθυνση, λαμβάνοντας το ταχύτερο όλα τα απαιτούμενα εθνικά μέτρα για την εκπλήρωσή της και αξιοποιώντας τις υφιστάμενες συμμαχίες.

---

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ – ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ
ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΗ
1. Barkey J. Henry “Erdogan the Survivor. Washington Needs a New Approach to Turkey’s Improviser in Chief”, Foreign Affairs, September/October 2023, August 17, 2023
2. Bastian Jeans “China in the Eastern Mediterranean”, Interview, May 23, 2023
3. Capsaskis Constantine “Moscow’s Strategic Obsession with the Eastern Mediterranean: Lessons from pre-Cold War history”, June 17, 2022
4. Makovsky Alan “Opportunities and Challenges in the Eastern Mediterranean: Examining U.S. interests and Regional Cooperation”, (Testimony before the House Committee on Foreign Affairs), May 2, 2022.
5. Marketos N. Thrassy “Eastern Mediterranean Energy Geostrategy on Proposed Gas Export Routes”, Fondation pour la recherche strategique, 4 July 2018
6. Shapiro J., Aidintasbas A., “Erdogan’s Post – Western Turkey”, Foreign Affairs, August 11, 2023
7. Yegin Mehmet “United States Policy in the Eastern Mediterranean”, from the journal “Comparative Southeast European Studies”, published online 2022 – 10 – 11, published in Print 2022 – 09 – 27
ΕΛΛΗΝΙΚΗ
1. Καμπουρίδης «Η Τουρκία παγκόσμιο κέντρο εκβιασμού», 09-07-2023
2. Ήφαιστος Π. «Αυτοκτονία του Ενός Δεκάτου του Ελληνισμού στην Κύπρο με ΔΔΟ», simerini.sigmalive.com, 06 -–08 – 2023
3. Λάβδας Κ. «Πλεονεκτήματα και Ευκαιρίες στην Ανατολική Μεσόγειο και την Δύση», 06 – 08 – 2023
4. Λαυρέντζος Α. «Γιατί η Συνεκμετάλλευση είναι Ολέθρια Επιλογή για την Ελλάδα», 26 – 07 – 2023
5. Λουκόπουλος Κ. «Το Νέο Παιγνίδι στην Λιβύη με την Τουρκία ξανά σε Κεντρικό Ρόλο», 26 – 08 – 2023
6. Μάζης Ι. «Θεωρητική και Κριτική Ανάλυση του Ε/Τ Διαλόγου μετά την Περίοδο της Παραισθήσεως περί υφέσεως των σεισμών», Θέρος 2023
7. Φιντικάκης Γ. «Το Νήμα με το Κάϊρο Ξαναπιάνει η Αθήνα – Η Σφήνα της Τουρκίας», Άμυνα και Διπλωματία, 02 – 08 – 2023