Γιατί η ισραηλινή αεράμυνα BARAK MX θωρακίζει την Κύπρο

Δεν είναι όμως αυτό το αντικείμενο του σημερινού σχολίου. Εντοπίστηκαν στα μέσα ενημέρωσης στην Κύπρο μια τάση… «ευλογίας γενειάδας»! Το αφήγημα που διακινείται είναι ότι τώρα που κάναμε τα πάντα εν κρυπτώ, καταφέραμε να ολοκληρώσουμε την παραγγελία και να παραλάβουμε τα συστήματα, ενώ στην περίπτωση των ρωσικών S-300 που μιλούσαν όλοι φτιάχνοντας κλίμα, το τελικό αποτέλεσμα είναι γνωστό. Στην καλύτερη περίπτωση αποτελεί μισή αλήθεια.

Επειδή έχουν περάσει πλέον δεκαετίες από την υπόθεση-φιάσκο των S-300 και πέραν της ψύχραιμης ματιάς με την οποία πολλοί προσέγγισαν εκ νέου όσα έγιναν κι όσα δεν έγιναν, μακριά από τη συναισθηματική φόρτιση της εποχής, αλλά και μια στρατηγική συζήτηση, η οποία μπορεί στη θεωρία να είχε υπόσταση, όμως απέτυχε να συμπεριλάβει καθοριστικές παραμέτρους, υποστηρίζω ότι η σύγκριση ανάμεσα στις δυο υποθέσεις, είτε δεν έχει νόημα είτε διακινδυνεύει να επαναλάβει λάθη του παρελθόντος. Αυτό θα οδηγήσει στην εξαγωγή προβληματικών συμπερασμάτων. Με ό,τι αυτό θα μπορούσε να συνεπάγεται.

Επειδή πολλοί παριστάνουν ότι δεν καταλαβαίνουν, το κεντρικό ζήτημα που θα πρέπει να απασχολήσει είναι η επιτυχής ή μη εξέταση του γεωπολιτικού περιβάλλοντος στην κάθε συγκυρία. Από εκεί ξεκινά και περατώνεται κάθε συζήτηση. Χωρίς αυτό, όλα τα συμπεράσματα είναι απλώς στον αέρα. Όλη η ουσία είναι το μεταβαλλόμενο διεθνές και περιφερειακό περιβάλλον που οδηγεί σε αλλαγές συμμαχιών και συνεργασιών…

Ποιο ήταν το γεωπολιτικό περιβάλλον την εποχή των S-300; Οι σχέσεις Τουρκίας-Ισραήλ; Οι σχέσεις Τουρκίας με τους δυτικούς της συμμάχους (τότε χωρίς εισαγωγικά); Ποια η κατάσταση ανάμεσα στη Ρωσία και τη Δύση; Και ποιες ήταν οι σχέσεις τότε των Ρώσων με τους Τούρκους; Προφανώς και έκανε ζημιά η διαρροή, στις αρχές του 1997, του συμβολαίου που είχε υπογραφτεί το 1996 για την προμήθεια του συστήματος. Μεταδόθηκε μέχρι και από το διεθνές ειδησεογραφικό πρακτορείο Reuters. Το κυριότερο που λείπει από την εξίσωση όμως, είναι οι ενστάσεις εθνικής ασφαλείας των Ισραηλινών.

Οι Ισραηλινοί είχαν πάντα ξεκάθαρη εικόνα για τη γεωστρατηγική αξία της Κύπρου και τον κρίσιμο ρόλο που μπορούσε να διαδραματίσει για την εθνική τους ασφάλεια. Έβλεπαν πάντα τη νήσο ως το στρατηγικό βάθος που στερούταν το εβραϊκό κράτος. Αυτό φάνηκε στην πράξη αργότερα, όταν άλλαξε η πραγματική κρίσιμη παράμετρος: Η στάση του Ελληνισμού, Ελλάδας και Κυπριακής Δημοκρατίας. Ιδίως η Κύπρος, άρχισε να παίζει τον ρόλο που πάντα επιθυμούσαν οι Ισραηλινοί.

Η προμήθεια των S-400 από την Τουρκία

Ως γνωστόν όμως, «it takes two to tango». Αν είναι κάτι απόλυτα βέβαιο, είναι ότι η Τουρκία θεωρεί τις στενές σχέσεις, ιδίως στον αμυντικό τομέα, του Ισραήλ με την Ελλάδα και την Κύπρο, ως κορυφαία απειλή εθνικής ασφαλείας. Αυτό έχει αναλυθεί επαρκώς το τελευταίο διάστημα (επί παραδείγματι, βλ. “O αθέατος στόχος των δηλώσεων Φιντάν”).

Ας το πάρουμε λίγο… ανάποδα. Η προμήθεια των S-400 από την Τουρκία αρκούσε για να αναδειχθεί στο κρίσιμο σφάλμα που οδήγησε τη χώρα εκτός του αμερικανικού προγράμματος του μαχητικού αεροσκάφους πέμπτης γενιάς F-35 Lightning II. Πόσες φορές τονίστηκε από την πλευρά του Πενταγώνου (πλέον υπουργείο Πολέμου…), ότι οι δυνατότητες του ραντάρ του φέρει το ρωσικό σύστημα θα απειλούσε τα μυστικά του διαβαθμισμένης τεχνολογίας μαχητικού;

Με αυτό κατά νου, ας επανεξετάσουμε όλοι την υπόθεση των S-300, αλλά και με το βλέμμα στραμμένο στη γεωγραφία της περιοχής. Να υπενθυμιστεί, ότι εκείνη την εποχή τη Συρία ήλεγχε ο Χάφεζ Αλ Άσαντ, πατέρας του Μπασάρ, που διατηρούσε πολύ στενούς δεσμούς με τη Ρωσία, συμπεριλαμβανομένων των εξοπλιστικών. Όλη η συριακή αεράμυνα αποτελούνταν από ρωσικής προέλευσης συστήματα.

Οι Τούρκοι έπαιξαν ενεργό ρόλο στην ανατροπή του καθεστώτος του. Μέχρι αυτού του σημείου, τα συμφέροντά τους με το Ισραήλ ευθυγραμμίζονταν! Το «σιιτικό τόξο» που κατέληγε στις ακτές της Μεσογείου δεχόταν συντριπτικό πλήγμα. Μετά όμως ξεκινούσε το μεγάλο στοίχημα, αυτό του ελέγχου της επόμενης ημέρας της Συρίας! Αυτό οδήγησε στη μετωπική Τουρκίας-Ισραήλ!

Την εποχή της προμήθειας των ρωσικών S-300 από την Κύπρο, η Λευκωσία «κατόρθωσε» να ενώσει όλους όσοι θεωρούσαν ότι απειλούνταν από την εισαγωγή του συστήματος στην εξίσωση ασφαλείας της περιοχής! Οι Αμερικανοί δήλωσαν ανήσυχοι για την περαιτέρω διατάραξη των ελληνοτουρκικών σχέσεων, νομιμοποιώντας διά της πλαγίας οδού τις τουρκικές ενέργειες.

Τουρκία, ΗΠΑ, Ισραήλ

Όπως δείχνει όμως η σημερινή γεωπολιτική συγκυρία, στους υπολογισμούς τους πάντα υπήρχε και η ασφάλεια του εβραϊκού κράτους. Άρα, η αμερικανική θέση απηχούσε και την ισραηλινή ανησυχία για τη δυνητική αξιοποίηση του ραντάρ των S-300 από τους Ρώσους τεχνικούς που θα βρίσκονταν στο έδαφος για την υποστήριξη του συστήματος. Εν ολίγοις, ένα πιο προηγμένο σύστημα από τα υπάρχοντα τότε, θα εισαγόταν στην αμυντική εξίσωση της ευρύτερης περιοχής.

Είναι χαρακτηριστικό βέβαια το ότι οι Ισραηλινοί άφησαν τότε τους Τούρκους και τους Αμερικανούς να κάνουν τη δουλειά για λογαριασμό τους! Με αμφότερους οι σχέσεις της Άγκυρας ήταν καλές εκείνη την εποχή. Πλέον η κατάσταση έχει πλήρως αντιστραφεί, όπως φαίνεται και με την περίπτωση των BARAK MX! Ας μην ξεχνάμε ότι τα Κατεχόμενα από την Τουρκία κυπριακά εδάφη, μετά την εισβολή του 1974 δεν έχουν αναγνωριστεί από τη διεθνή κοινότητα. Άλλη μια περίπτωση όπου το ευρύτερο γεωπολιτικό περιβάλλον καθορίζει τις εξελίξεις και τότε (1974) και σήμερα…

Το αμερικανικό εξοπλιστικό εμπάργκο στην Κύπρο έχει αρθεί και αναμένονται σταδιακά διάφορα οπλικά συστήματα στη νήσο. Η Τουρκία μόνο τύποις θεωρείται συμμαχικό κράτος, παρότι παραμένει μέλος του ΝΑΤΟ. Τουρκία και Ισραήλ έχουν μετατραπεί σε θανάσιμους εχθρούς, με το καθεστώς Ερντογάν να θυμάται την κατοχή της Ιερουσαλήμ επί Οθωμανικής αυτοκρατορίας…

Αυτή τη φορά στην εξίσωση ασφαλείας της περιοχής εισάγεται ένα πολύ πιο προηγμένο τεχνολογικά σύστημα. Η Τουρκία, από την οπτική της γωνία έχει κάθε δίκιο να διαμαρτύρεται! Με τη διαφορά όμως, ότι τα επιχειρήματα της εποχής των S-300 μπορεί να παραμένουν ίδια, όμως οι συμμαχίες έχουν αλλάξει. Άλλοι είναι πλέον με τη «σωστή πλευρά της Ιστορίας», παραφράζοντας μια διατύπωση που εφευρέθηκε για τον πόλεμο στην Ουκρανία…

Είναι πολύ χαρακτηριστικά τα λόγια του Τούρκου αμυντικού αναλυτή Αρντά Μεβλούτογλου στο «X». Βρίσκει το BARAK MX πολύ πιο επικίνδυνο από τους S-300, καθώς το τρισδιάστατο ραντάρ ηλεκτρονικής σάρωσης (τεχνολογίας AESA) μπορεί να λειτουργήσει ως πυλώνας δικτύου συλλογής πληροφοριών για το Ισραήλ! Μπορεί να ελέγχει την εναέρια κυκλοφορία «από το Ακσάζ (σ.σ. DP: έδρα σημαντικού ναυστάθμου) μέχρι το Ισκεντερούν (σ.σ. DP: η Αλεξανδρέττα την απώλεια της οποίας ουδέποτε αναγνώρισε η Συρία)».

Βρε πως αλλάζουν οι καιροί… Και αναφορικά με την ελλαδική αεράμυνα όπου θόλους ακούμε και θόλους δε βλέπουμε, άντε «και στα δικά μας», καθώς το BARAK MX φέρεται να είναι κεντρική υποψηφιότητα…

Σε συνεργασία με το defencepoint