Ο Ζάεφ πήγε να τα φτιάξει με τους Βούλγαρους και τα χάλασε με τους Σλαβομακεδόνες!

Ο πρωθυπουργός της Βόρειας Μακεδονίας Ζόραν Ζάεφ στην προσπάθεια του, να επιτύχει την επίλυση των έντονων διαφορών με τη Βουλγαρία, ώστε αυτή να άρει το βέτο για να προχωρήσουν οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις της χώρας του με την ΕΕ, προέβη σε επίμαχες δηλώσεις που προκάλεσαν έντονες αντιδράσεις στα Σκόπια. Ο Ζάεφ σε συνέντευξη στο βουλγαρικό πρακτορείο ειδήσεων, σχετικά με το ρόλο των βουλγαρικών στρατευμάτων κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου στην περιοχή της σημερινής Βόρειας Μακεδονίας, ισχυρίστηκε ότι η πρώην Γιουγκοσλαβία “χώρισε” τους λαούς της Βουλγαρίας και της χώρας του.

Οι ισχυρισμοί του Ζάεφ πυροδότησαν θύελλα αντιδράσεων στο εσωτερικό της Βόρειας Μακεδονίας, καθώς απέφυγε να αναφερθεί σε “βουλγαρική φασιστική κατοχή” την περίοδο εκείνη και στον αγώνα των παρτιζάνων για την απελευθέρωση της περιοχής από τις κατοχικές δυνάμεις. Τον Ζάεφ επέκρινε έντονα ο Μπράνκο Τσερβένκοφσκι, ηγετική φυσιογνωμία και επί σειρά ετών αρχηγός του κυβερνώντος Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (SDSΜ), πρώην πρωθυπουργός και πρόεδρος της χώρας, με ανοιχτή επιστολή προς τα μέλη του κόμματος.

Ζήτησε να συγκληθεί άμεσα η Κεντρική Επιτροπή του SDSM, όπου θα αποφασιστεί πως οι θέσεις που εξέφρασε ο Ζάεφ δεν απηχούν τις θέσεις του κόμματος. Ωστόσο, το αίτημά του απορρίφθηκε. Ο Τσερβένκοφσκι αναφέρει ότι οι απόψεις και θέσεις του Ζάεφ, έχουν προκαλέσει και θα προκαλέσουν μακροπρόθεσμες συνέπειες στο λαό και στη χώρα.

Επισήμανε, ότι «έχει γίνει τεράστια και ανεπανόρθωτη ζημιά. Αυτό που μπορεί και πρέπει να γίνει είναι να καταστεί σαφές πως οι απόψεις του Ζάεφ δεν αποτελούν απόψεις, ούτε της κυβέρνησης συνολικά, ούτε της ηγεσίας του κράτους». Ο Τσερβενκόσκι αναφέρει, ότι μέχρι να γίνει η συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής ο ίδιος, ως ιδρυτικό στέλεχος και επί πολλά χρόνια πρόεδρος του SDSM αναστέλλει την ιδιότητά του ως μέλος του κόμματος. Τις δηλώσεις του Ζάεφ καταδίκασε, μεταξύ άλλων και η ένωση βετεράνων πολεμιστών της Βόρειας Μακεδονίας, οι οποίοι αγωνίστηκαν στο πλευρό των παρτιζάνων κατά των κατοχικών δυνάμεων.

Όμως, οι θέσεις του Ζάεφ έτυχαν θετικής ανταπόκρισης στη Σόφια. Ο υπουργός Άμυνας της Βουλγαρίας και αρχηγός του εθνικιστικού κόμματος VMRO-BND Κράσιμιρ Καρακατσάνοφ, ανέφερε ότι «πρόκειται για ένα μικρό βήμα εμπρός, προς τη σωστή όμως κατεύθυνση». Πρόσθεσε ωστόσο ότι η Σόφια ζητά από τα Σκόπια γραπτές εγγυήσεις και όχι μόνο δηλώσεις.

Ο Ζάεφ προσπάθησε εκ των υστέρων να κατευνάσει τις αντιδράσεις, επισημαίνοντας «ότι λυπάμαι που η συνέντευξή μου προκάλεσε αρνητικά συναισθήματα. Αλλά θέλω να παροτρύνω το “μακεδονικό” λαό να βοηθήσει στην επίλυση του ζητήματος με τη Βουλγαρία. Πρέπει να συμφωνήσουμε σε ιστορικά ζητήματα και να αναπτύξουμε μια ικανότητα κατανόησης και συγχώρεσης. Οι λαοί της Ευρώπης συμφώνησαν να μην ξεχνούν, αλλά να συγχωρούν ο ένας τον άλλον στο όνομα του μέλλοντος. Αυτή είναι η μεγαλύτερη επιθυμία μου και θα την ακολουθήσω όσο μπορώ».

Ζαέφ και βουλγαρικό βέτο

Να επισημάνουμε ότι Σόφια και Σκόπια βρίσκονται σε έντονη αντιπαράθεση  με αφορμή εθνικά, ιστορικά και γλωσσικά ζητήματα, που επηρεάζουν την ένταξη της Βόρειας Μακεδονίας στην ΕΕ, αλλά και που συνδέονται και με τις ισορροπίες στην βουλγαρική πολιτική σκηνή. Η κυβέρνηση της Σόφιας κατηγορεί τα Σκόπια ότι παραβίασαν τη συμφωνία του 2017 και δεν αναγνωρίζουν την κοινή ιστορία και τις ομοιότητες της γλώσσας τους.

Η Βουλγαρία έχει απειλήσει με βέτο την ένταξη της Βόρειας Μακεδονίας στην ΕΕ, κίνηση που ενδεχομένως να της προκαλέσει προβλήματα, καθώς ΕΕ και ΗΠΑ υποστήριξαν τη Συμφωνία των Πρεσπών, για να ανοίξει ο δρόμος των ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Η Βουλγάρα υπουργός Εξωτερικών Αικατερίνα Ζαχαρίεβα δήλωσε στο Reuters ότι «τα Σκόπια πρέπει να αναγνωρίσουν την ιστορική αλήθεια: Εάν η Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας αναγνωρίσει τις βουλγαρικές ρίζες του έθνους και της γλώσσας της, αυτό θα τερματίσει την ένταση στη σχέση μας». 

Η κυβέρνηση της Σόφιας έχει δείξει στο παρελθόν και αλυτρωτικές διαθέσεις προς τη Βόρεια Μακεδονία, καθώς έχει προμηθεύσει βουλγαρικά διαβατήρια σε πολίτες της Βόρειας Μακεδονίας. Έχει προβάλει αξιώσεις για βουλγαρική μειονότητα στην γειτονική της χώρα. Όμως, η κυβέρνηση των Σκοπίων έχει εγείρει θέμα για ύπαρξη μη αναγνωρισμένης “μακεδονικής μειονότητας” στη Βουλγαρία και συγκεκριμένα στην περιοχή του Πιρίν.

Μια έκθεση της Επιτροπής Παρακολούθησης της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης του 2019, επέκρινε την βουλγαρική κυβέρνηση, εκφράζοντας ανησυχία για τις παραβιάσεις των δικαιωμάτων και τη ρητορική μίσους κατά της μη αναγνωρισμένης “μακεδονικής μειονότητας”. Η ένταση στις σχέσεις των δύο γειτονικών κρατών κλιμακώνεται και για τις διαφορετικές απόψεις για την ιστορία και τη γλώσσα, που θεωρούνται μέχρι στιγμής δύσκολο να επιλυθούν.

Η Βόρεια Μακεδονία δεν μπορεί να δεχτεί τους ισχυρισμούς της Βουλγαρίας για τη “μακεδονική” γλώσσα. Επίσης, οι δυο χώρες διαφωνούν και για την εθνική ταυτότητα του  Γκιόργκι Ντέλσεφ, ο οποίος ηγήθηκε του αγώνα κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Τόσο οι πολίτες της Βόρειας Μακεδονίας, όσο και της Βουλγαρίας θεωρούν τον Ντέλσεφ εθνικό τους ήρωα. Η Βόρεια Μακεδονία δεν μπορεί να δεχτεί τους ισχυρισμούς της Βουλγαρίας για τη “μακεδονική” γλώσσα.

Βουλγαρία και ΕΕ 

Η σκληροπυρηνική στάση της κυβέρνησης της Σόφιας προς τη Βόρεια Μακεδονία για τα εθνικά, ιστορικά, γλωσσικά ζητήματα, συνδέεται και με εσωτερικές πολιτικές ισορροπίες. Η κυβέρνηση του πρωθυπουργού Μπίκο Μπορίσοφ, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την υποστήριξη του εθνικιστικού συνασπισμού των Ενωμένων Πατριωτών, το οποίο περιλαμβάνει το BMRO που είναι γνωστό για την επιθετική εθνικιστική ρητορική του.

Σε συνέντευξή του στο Εθνικό Ραδιόφωνο της Βουλγαρίας ο Λυομπίμιρ Κιουτσούκοφ, διευθυντής του Ινστιτούτου Οικονομικών και Διεθνών Σχέσεων στη Σόφια, προειδοποίησε για τον κίνδυνο πυροδότησης “αντιβουλγαρικών” αισθημάτων στη Βόρεια Μακεδονία, δηλώνοντας ότι, «η πολιτική θα μπορούσε να προκαλέσει πυρκαγιά. Το μπλοκάρισμα των διαπραγματεύσεων της Βόρειας Μακεδονίας με τη ΕΕ θέτει τη Βουλγαρία σε διεθνή απομόνωση».

Η Βουλγαρία απέστειλε πρόσφατα στα κράτη-μέλη της ΕΕ έγγραφο με τίτλο “Μνημόνιο που εξηγεί τη σχέση μεταξύ της Δημοκρατίας της Βουλγαρίας και της Δημοκρατίας της Βόρειας Μακεδονίας στο πλαίσιο της διεύρυνσης, της ένταξης και της σταθεροποίησης”. Βάσει του εγγράφου ζητάει από την ΕΕ να συμπεριλάβει τη Συμφωνία Καλής Γειτνίαση του 2017, στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων με τη Βόρεια Μακεδονία.

Η Βουλγαρία ελπίζει ότι το έγγραφο που έστειλε στις Βρυξέλλες, θα εμποδίσει την πραγματοποίηση της πρώτης διακυβερνητικής διάσκεψης μεταξύ της Βόρειας Μακεδονίας και της ΕΕ. Το ερώτημα που εγείρεται είναι αν η κυβέρνηση Μπορίσοφ, θα δεχτεί πιέσεις από τις Βρυξέλλες και ιδιαίτερα από τη Γερμανία που προωθεί την ένταξη κρατών των δυτικών Βαλκανίων στην ΕΕ, μέσω της Διαδικασίας του Βερολίνου.

O Μπορίσοφ θεωρείται ότι υιοθετεί αυτήν την σκληροπυρηνική προσέγγιση προς τη Βόρεια Μακεδονία με στόχο να αποσπάσει περισσότερους ψήφους ενόψει των βουλγαρικών βουλευτικών εκλογών που έχουν προγραμματιστεί για το Μάρτιο του 2021. Η καθυστέρηση των ενταξιακών διαπραγματεύσεων Βόρειας Μακεδονίας και ΕΕ, αποτελεί πρόβλημα και για τον πρωθυπουργό Ζόραν Ζάεφ, ο οποίος έχει επενδύσει το πολιτικό του κεφάλαιο στην ένταξη της χώρας στις ευρωατλαντικές δομές.