Γιατί τα Rafale δίνουν αεροπορική υπεροχή στην Ελλάδα

Εμπειρογνώμονες εκτιμούν πως τα μαχητικά Rafale, που σήμερα παρουσιάστηκαν στην Τανάγρα τα πρώτα έξι που προμηθεύτηκε η χώρα μας, μπορούν να ανατρέψουν υπέρ της Ελλάδας την ισορροπία δυνάμεων με την Τουρκία στον αέρα. Η εκτίμηση ανταποκρίνεται στην αλήθεια, υπό την προϋπόθεση ότι το νέο αυτό υπερσύγχρονο μαχητικό θα αξιοποιηθεί όπως πρέπει. Αδιαμφισβήτητα, το Rafale αποτελεί πλεονέκτημα για την Πολεμική μας Αεροπορία. Είναι αεροσκάφος 4ης γενιάς, δηλαδή μια γενιά πιο προηγμένο από το F-16, το οποίο ως πρωτότυπο πέταξε για πρώτη φορά το 1973. Είναι πιο προηγμένο, βέβαια, και από το προηγούμενο επίτευγμα της Dassault, το Mirage-2000.

Τα σημεία στα οποία εστίασαν τα περισσότερα δημοσιεύματα είναι ο προηγμένος ηλεκτρονικός εξοπλισμός, ο οπλισμός που μπορεί να φέρει, η εμβέλεια και άλλα τεχνικά χαρακτηριστικά. Δεν υπάρχει προς το παρόν, όμως, μια κατανόηση πως τα τακτικά πλεονεκτήματα του αεροσκάφους μεταφράζονται σε επιχειρησιακά ατού και αυτά με την σειρά τους σε τακτικό πλεονέκτημα.

Το εν λόγω αεροσκάφος δεν είναι πλήρως stealth, επειδή το κόστος για να γίνει θεωρήθηκε απαράδεκτα υπερβολικό. Το Rafale, ωστόσο, σχεδιάστηκε για μειωμένη διατομή ραντάρ (RCS) και υπέρυθρο στίγμα. Πολλά από τα χαρακτηριστικά του έχουν σχεδιαστεί για να μειώσουν την ανιχνευσιμότητά του από τα ραντάρ και προς το παρόν παραμένουν απόρρητα.

Το γυάλινο πιλοτήριο (glass cockpit) σχεδιάστηκε σύμφωνα με την αρχή της σύντηξης δεδομένων. Ένας κεντρικός υπολογιστής επιλέγει και δίνει προτεραιότητα στις πληροφορίες που θα εμφανίζονται στους πιλότους για απλούστερο χειρισμό και έλεγχο. Μεταξύ των χαρακτηριστικών του εξαιρετικά ψηφιοποιημένου πιλοτηρίου είναι ένα ενσωματωμένο σύστημα άμεσης φωνητικής εισόδου (DVI/direct voice input), που επιτρέπει τον έλεγχο μιας σειράς λειτουργιών του αεροσκάφους με προφορικές φωνητικές εντολές, απλοποιώντας την πρόσβαση του χειριστή.

Είναι προφανές ότι η χρήση δύο κινητήρων Snecma M88 επιτρέπει στο αεροσκάφος να εκτελεί υπερηχητική πτήση, χωρίς μετάκαυση, ακόμη και με φόρτο τεσσάρων πυραύλων και μιας εξωτερικής δεξαμενής. Επιπλέον οι δύο κινητήρες προσδίδουν πολύ μεγαλύτερη δυνατότητα επιβίωσης σε περίπτωση βλάβης ή πλήγματος. Το αεροσκάφος έχει εμβέλεια 1.850 χλμ σε αποστολή διείσδυσης με τρεις δεξαμενές (5.700 L), δύο πυραύλους SCALP-EG και δύο πυραύλους αέρος-αέρος MICA.

Ο οπλισμός των Rafale

Τα 14 σημεία ανάρτησης οπλισμού καθιστούν το Rafale ικανό να μεταφέρει μεγάλο βάρος, δηλαδή δεξαμενές και πληθώρα όπλων κρούσης, ανάμεσα στα οποία ο πύραυλος κρούσης SCALP και ποικιλία όπλων κατά στόχων εδάφους. Εκτός των διαφόρων βομβών (έξυπνων ή μη) συμπεριλαμβάνονται οι πύραυλοι αέρος-εδάφους AASM-Hammer, οι υψηλής ακριβείας πύραυλοι AS-30L και οι πύραυλοι αέρος-αέρος Magic II, MICA και Meteor.

Πολλοί αναφέρονται στο βεληνεκές του Meteor, το οποίο ξεπερνά τα 100 χλμ (Ινδοί αναλυτές αναφέρουν 150+), σε αντίθεση με τους αμερικανικούς AIM-7E (43 χλμ), AIM-7F (85 χλμ) και AIM-120C-5 (περίπου 100 χλμ) που φέρουν τα F-16. Οι διαφορές φαίνονται μικρές, αλλά είναι κρίσιμες, γιατί ο Meteor προωθείται από ενσωματωμένο κινητήρα τύπου scramjet ο οποίος του επιτρέπει να διατηρήσει, αλλά και να αυξήσει ταχύτητα εν πτήσει. Αντίθετα, οι συμβατικοί πύραυλοι αρχίζουν να χάνουν ταχύτητα όσο περισσότερο βρίσκονται σε πτήση.

Αυτό, όμως, που παίζει τον κρίσιμο ρόλο είναι το ραντάρ RBE2 AA ενεργούς ηλεκτρονικά σαρωμένης συστοιχίας (AESA) και παρέχει μέγιστη εμβέλεια ανίχνευσης 200 χλμ. Mπορεί να ανιχνεύσει 40 στόχους ταυτόχρονα σε εύρος άνω των 100 χλμ. Διαθέτει έναν προηγμένο προειδοποιητικό δέκτη ραντάρ για τον εντοπισμό εχθρικών συστημάτων παρακολούθησης και ενός συρόμενου συστήματος δολώματος για την αποτροπή πυραύλων. Το Rafale διαθέτει επίσης ένα ολοκληρωμένο σύστημα αμυντικών βοηθημάτων που ονομάζεται SPECTRA, το οποίο προστατεύει το αεροσκάφος από αεροπορικές και επίγειες απειλές.

Επιχειρησιακό περιβάλλον

Προφανώς τα 24 αεροσκάφη, όσο προηγμένα και να είναι δεν παρέχουν υπεροπλία, αλλά μπορούν με έξυπνη χρήση να αποτελέσουν πραγματικό πολλαπλασιαστή ισχύος. Όντας πολλαπλών ρόλων αεροσκάφος, το Rafale μπορεί να εκτελέσει όλες τις αποστολές που απαιτεί μια σύγχρονη αεροπορία από ένα μαχητικό: αναχαίτιση, εναέρια μάχη, βομβαρδισμό, συνοδεία, προσβολή ακριβείας χερσαίων και θαλάσσιων στόχων. Με κατάλληλα ατρακτίδια τα Rafale μπορούν να πραγματοποιήσουν επίσης αναγνώριση, εναέριο ανεφοδιασμό, αλλά και ηλεκτρονικό πόλεμο και παρεμβολές εχθρικών ηλεκτρονικών συστημάτων.

Η χρήση τους σε ρόλο αναχαίτισης προφανώς δεν είναι και η πλέον ενδεικνυόμενη, αν και άνετα μπορεί να την εκτελέσει, λόγω αφενός της δυνατότητας πολύ υψηλού ρυθμού ανόδου, αφετέρου του οπλισμού του. Σε περίπτωση, όμως, που κάποια μαζική εισβολή τουρκικών μαχητικών καταφέρει να διεισδύσει για να πλήξει στρατηγικούς στόχους στην ηπειρωτική Ελλάδα, τα Rafale με πλήρη φόρτο Meteor και με τη δυνατότητα εμπλοκής 40 στόχων ταυτόχρονα, μπορούν να αποβούν μοιραία για τους εισβολείς.

Όπως φαίνεται, οι δυνατότητες μεταφοράς οπλισμού προσδίδουν στο αεροσκάφος μεγάλες δυνατότητες κρούσης. Ιδιαίτερα στα πλήγματα ακριβείας από μεγάλη απόσταση, το Rafale είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικό. Επειδή, όμως, κανένα αεροσκάφος δεν είναι άτρωτο σε αντιαεροπορικά συστήματα, ο μικρός αριθμός τους καθιστά την χρήση τους προβληματική, καθώς κάθε απώλεια θα αποτελεί δυσαναπλήρωτο πλήγμα.

Σε ρόλο συνοδείας

Σε αντιδιαστολή το Rafale παρέχει τεράστιες δυνατότητες στον ρόλο συνοδείας άλλων αεροσκαφών, τα οποία θα πραγματοποιήσουν πλήγματα βαθιάς διείσδυσης και κρούσης εναντίον στρατηγικών στόχων του αντιπάλου. Καθώς τα αεροσκάφη κρούσης θα διεισδύουν για να βομβαρδίσουν με όπλα μακρού πλήγματος, τα Rafale μπορούν να παρέχουν την κάλυψη έναντι πιθανής προσπάθειας αναχαίτισης της δύναμης κρούσης από απόσταση αρχικά και εγγύτερα αν αυτό απαιτείται.

Εφόσον τα βλήματα Scalp για πλήγματα ακριβείας στην ξηρά και τα Exocet για πλήγματα κατά θαλάσσιων στόχων μπορούν να φέρονται από τα υπάρχοντα Mirage 2000/2000-5, δεν υπάρχει η ανάγκη να χρησιμοποιηθούν τα λίγα Rafale για τον ρόλο αυτό. Το ίδιο μπορεί να ειπωθεί για τα βλήματα AGM-154C JSOW κα AGM-88B HARM (εναντίον ραντάρ) που φέρουν τα F-16.

Αν υποθέσουμε ότι θα ευδοκιμήσει η προμήθεια μιας τουλάχιστον μοίρας F-35, τότε ένας συνδυασμός των F-35 στον ρόλο βομβαρδισμού, με κάλυψη από τα Rafale μπορεί να αποβεί μοιραία για τον αντίπαλο. Τα χαρακτηριστικά stealth των F-35 θα τους επιτρέψουν να πραγματοποιήσουν βαθιά διείσδυση χωρίς να γίνουν αντιληπτά. Αφού πλήξουν τους στόχους θα μπορούν να απομακρυνθούν υπό την κάλυψη των Rafale. Προφανώς ακόμη και αν ο εχθρός δεν έχει εντοπίσει τα αεροσκάφη πριν το πλήγμα, μετά την επίθεση ο εχθρός σίγουρα θα απογειώσει μαχητικά προς αναχαίτιση, τα οποία θα “απλώσει” για οπτική πλέον επαφή και αναχαίτιση.

Το θέατρο επιχειρήσεων

Όλα αυτά μπορεί να ευδοκιμήσουν αν είναι γνωστό το θέατρο επιχειρήσεων και υπάρχει σχεδιασμός για την σωστή χρήση. Αυτό προϋποθέτει την γνώση, αξιολόγηση και ιεράρχηση των στόχων και των αντικειμενικών σκοπών. Εδώ τα ερωτηματικά υπερβαίνουν τις όποιες ικανότητες του όποιου αεροσκάφους. Ο δε χαρακτήρας του μαχητικού αεροσκάφους το καθιστά όπλο θεάτρου επιχειρήσεων.

Κάποια πράγματα είναι γνωστά. Τα αεροδρόμια και τα κτήρια δεν αλλάζουν θέση, αλλά τα αεροσκάφη αλλάζουν και θέση και αεροδρόμια. Αν δεν γνωρίζεις τη θέση και τη διάταξη του αντιπάλου δεν μπορείς να τον πλήξεις. Εφόσον η Ελλάδα δεν διαθέτει δορυφόρο επιτήρησης (κατασκοπευτικό) θα πρέπει να αποκτήσει πρόσβαση σε τέτοια δεδομένα από άλλα κράτη.

Εφόσον είναι μάλλον απίθανο να μας παράσχουν τέτοιες πληροφορίες οι ΗΠΑ, θα πρέπει να αναζητηθούν από άλλα φιλικά κράτη, που έχουν τέτοιες δυνατότητες, όπως η Γαλλία. Πιθανόν να αρκεί η εκμίσθωση υπηρεσιών που παρέχονται από εταιρίες εμπορικής εκμετάλλευσης, αν αυτές πληρούν τις ανάγκες της Πολεμικής Αεροπορίας (μετάδοση σε πραγματικό χρόνο, ανάλυση, κλπ).

Η εμβέλεια του Rafale

Η ανάγκη κάλυψης δύο θεάτρων επιχειρήσεων (Αιγαίο, Ανατολική Μεσόγειος) προσδίδει στρατηγική διάσταση στις επιχειρήσεις της Πολεμικής Αεροπορίας. Αντίθετα από την Τουρκία η οποία είναι κεντρικά τοποθετημένη ως προς τα δύο αυτά θέατρα επιχειρήσεων, η Ελλάδα μόνο στο Αιγαίο μπορεί να δράσει κεντρικά. Στην Ανατολική Μεσόγειο πρέπει να δράσει περιφερειακά, εξαπολύοντας από την επικράτεια της αεροπορικές δυνάμεις προς την θαλάσσια αυτή περιοχή.

Τα αεροσκάφη πρέπει να διαθέτουν ικανή εμβέλεια, ώστε να εκτελέσουν τις αποστολές τους πάνω από το θαλάσσιο περιβάλλον και να επιστρέψουν με ασφάλεια. Τα Rafale έχουν την εμβέλεια που τους επιτρέπει να επιχειρήσουν σ’ αυτό το περιβάλλον. Είναι ικανά να καλύψουν χωρίς ανεφοδιασμό  3200-3700 χλμ με όλες τις εξωτερικές δεξαμενές (έως πέντε) και πλήρη φόρτο.

Χαρακτηριστικά να αναφέρουμε ότι η απόσταση Αθηνών-Λάρνακας είναι 950 χλμ, ενώ από Κρήτη είναι περίπου 800 χλμ. Αυτό σημαίνει ότι μπορούν να αναληφθούν αποστολές προς την Μεγαλόνησο, με τα Rafale να έχουν ικανό χρόνο δράσης πάνω από την περιοχή επιχειρήσεων, χωρίς να είναι υποχρεωμένα να ανεφοδιαστούν στην Κύπρο, ενέργεια που θα τα έθετε σε κίνδυνο.