Γιατί το TCG Anadolu θα γίνει η αχίλλειος πτέρνα του Τουρκικού Ναυτικού

Στη Νοτιοανατολική Ασία σε βασιλείς εθιμικά δωρίζονταν λευκοί ελέφαντες, σύμβολα μοναδικότητας, αλλά και παντελώς άχρηστα αποκτήματα, τα οποία απλά απορροφούσαν κονδύλια, χωρίς να επιτελούν κανένα έργο. Από αυτή την περίεργη σχέση γεννήθηκε ο όρος “άσπρος ελέφαντας”: κάτι εντυπωσιακό, αλλά τελικά άχρηστο και ακριβό, όπως ακριβώς είναι το καμάρι του τουρκικού Πολεμικού Ναυτικού, το TCG Anadolu.

Η Τουρκία έχει ανακοινώσει ότι το υπό ένταξη καμάρι του Ναυτικού της, το αμφιβίων επιχειρήσεων (Landing Helicopter Dock-LHD) TCG Anadolu θα μεταφέρει drones αντί για μαχητικά αεροσκάφη που η Τουρκία δεν έχει και δεν μπορεί να αποκτήσει μετά τον αποκλεισμό της από το πρόγραμμα F-35. Γεγονός είναι ότι πολύ δύσκολα θα βρει η Άγκυρα αεροσκάφη βραχείας ή και καθέτου απογειώσεως, ενώ τα drones δεν μπορούν να υποκαταστήσουν τα μαχητικά αεροσκάφη για τους ρόλους που αυτά επιτελούν.

Ο Χαλούκ Μπαϊρακτάρ, επικεφαλής της τουρκικής εταιρείας Baykar που κατασκευάζει drones, ανακοίνωσε ότι η εταιρεία του σχεδιάζει να αναπτύξει ένα νέο μη επανδρωμένο πολεμικό εναέριο όχημα που θα προσγειώνεται και θα απογειώνεται επιτυχώς από το Anadolu. Αυτό είναι όχι μόνο υποβάθμιση του ρόλου, για τον οποίο κατασκευάστηκε το μεγάλο αυτό πολεμικό πλοίο, αλλά και ως πρόγραμμα μάλλον ανέφικτο στα εξαγγελθέντα χρονικά πλαίσια.

Η προσγείωση σε αεροπλανοφόρο είναι πολύ πιο περίπλοκη από ό,τι σε αεροδρόμιο. Καταπονεί την δομική αρτιότητα ενός αεροσκάφους, οπότε η Τουρκία θα πρέπει να χρησιμοποιήσει όλη την τεχνογνωσία που έχει αποκτήσει αναπτύσσοντας drones, αλλά και να αποκτήσει πρόσθετη για να λύσει αυτό το πρόβλημα. Ένα άλλο πρόβλημα είναι η μακρά παρουσία σε θαλάσσιο περιβάλλον και η επίδραση που έχει σε υλικά και κινητήρες.

Δεν είναι λύση για το TCG Anadolu

Τα μέτρα που μπορεί να λάβει η Τουρκία περιλαμβάνουν προηγμένες αναβαθμίσεις στο Bayraktar TB2 ή στο πιο προηγμένο μεγαλύτερο Akinci PT-2. Η Τουρκία δήλωσε επίσης ότι το λεγόμενο Bayraktar TB3 είναι υπό κατασκευή γι’ αυτόν τον ρόλο. Το Anadolu βασίζεται σχεδιαστικά στη ναυαρχίδα του Ισπανικού Ναυτικού Juan Carlos I. Έχει σχεδιαστεί για τη μεταφορά ελικοπτέρων και μαχητικών με δυνατότητες κατακόρυφης προσγείωσης – μικρής απογείωσης (STOVL), όπως το AV-8 Harrier και η παραλλαγή Β του F-35.

Η Τουρκία δεν μπορεί να προμηθευτεί κανέναν από αυτά τα μαχητικά. «Δεν υπάρχει επιλογή μαχητικού σταθερής πτέρυγας για το Anadolu μετά τον αποκλεισμό της Τουρκίας από το πρόγραμμα F-35 και τη μη διαθεσιμότητα μεταχειρισμένων, μη προσιτών και μειωμένων δυνατοτήτων παλαιών μαχητικών Harrier από τη Δύση» λένε Τούρκοι αναλυτές. Η αγορά ρωσικών αεροσκαφών δεν ενδείκνυται και όχι μόνο λόγω των πολιτικών προβλημάτων που θα προκαλέσει μια αγορά π.χ. Su-33. Το Anadolu δεν είναι σχεδιασμένο για τόσο ισχυρά αεροσκάφη, τα οποία είναι άλλης φιλοσοφίας και των οποίων τα όπλα και τα συστήματα δεν “κουμπώνουν” με τα τουρκικά συστήματα.

Η Ρωσία αναπτύσσει drones VTOL για την υπό κατασκευή φρεγάτα της κατηγορίας 22350 “Ναύαρχος Γκόρσκοφ” και drones που μπορούν να προσγειωθούν ή να “πέσουν” σε ειδικά δίχτυα. Αυτό μπορεί να δώσει έναυσμα στους Τούρκους να αποτολμήσουν κάτι παρόμοιο. Ο Σασάνκ Τζόσι, αμυντικός συντάκτης του Economist, επεσήμανε ότι όποια drones επιλέξει η Τουρκία για την ναυαρχίδα της θα πρέπει να είναι αρκετά μικρά «με αντίστοιχα μικρότερο ωφέλιμο φορτίο, επειδή το Anadolu δεν έχει καταπέλτες, και αντ’ αυτού βασίζεται στη “ράμπα σκι”... Τα αμερικανικά Predator και Reaper, για να δώσουμε δύο γνωστά παραδείγματα, δεν μπορούν να απογειωθούν από αεροπλανοφόρα. Το τούρκικο Bayraktar TB2, στην τυπική του μορφή, δεν είναι πολύ μικρότερο».

Τα τουρκικά drones χρησιμοποιούν απλούς εμβολοφόρους κινητήρες και στροβιλοκινητήρες turbodiesel, οι οποίοι ενδέχεται να μην είναι κατάλληλοι για εκτόξευση από την “ράμπα σκι” του Anadolu, ακόμα κι αν έχουν σχεδιαστεί εκ νέου για να το κάνουν. Και ακόμη και σε αυτή την περίπτωση, το ήδη περιορισμένο ωφέλιμο φορτίο και τα καύσιμα τους (λόγω περιορισμών χρήσης της ράμπας) θα μειώσουν το εύρος και τον ρόλο τους.

“Ναυτικοποιημένα” drones

Τα κύρια χαρακτηριστικά του “ναυτικοποιημένου” drone είναι η προστασία από τη διάβρωση που προκαλείται από το αλμυρό νερό, προηγμένα συστήματα ανάσχεσης, ισχυρά αμορτισέρ προσγείωσης, ειδικά ελαστικά και ένα πίσω άγκιστρο για τις προσγειώσεις. Τα συστήματα βραχείας απογείωσης που έχουν σχεδιαστεί με δυνατότητες για ανάσχεση με σύρματα ή εμπόδια (STOBAR) χρησιμοποιούνται από ρωσικά, ινδικά, και κινέζικα αεροπλανοφόρα με “ράμπες σκι” που δεν διαθέτουν καταπέλτες. Καταπέλτες χρησιμοποιούνται στα μεγάλα αεροπλανοφόρα των ΗΠΑ και στο αεροπλανοφόρο-ναυαρχίδα της Γαλλίας.

Ως εκ τούτου, η Τουρκία πρέπει να αναπτύξει δικό της σύστημα STOBAR υποβοηθούμενης απογείωσης από πλοίο γι’ αυτά τα μικρής ισχύος drones, ώστε να πετύχουν βέλτιστη ταχύτητα και ωφέλιμο φορτίο μέσω της “ράμπας σκι”. Επίσης, να τα ανασχέσει με άγκιστρα κατά την προσγείωση. Αυτά κάπως πρέπει να εξοπλιστούν με πτέρυγες που διπλώνουν. Το πρόβλημα αυτό περιπλέκει τα πράγματα σχεδιαστικά και κατασκευαστικά. Είναι ως εκ τούτου αμφίβολο αν μπορεί να επιλυθεί σε εύλογο χρονικό διάστημα.

Σε αντίθεση με τα μαχητικά αεροσκάφη, τα drones έχουν εξαιρετικά περιορισμένες δυνατότητες σχετικά με την διεξαγωγή περιπολιών (CAP), την επίτευξη αεροπορικής υπεροχής, την πραγματοποίηση αποστολών βαθέως πλήγματος, ή την παροχή αεροπορικής υποστήριξης. Τούρκοι αναλυτές αναρωτιούνται εάν μια τέτοια προσπάθεια αξίζει ακόμη και το κόστος, δεδομένης της περιορισμένης ικανότητας και της αποτελεσματικότητας των ναυτικών drones. Οι ίδιοι προτείνουν «το κόστος έρευνας και ανάπτυξης γι’ αυτά τα ναυτικά drones να ακυρωθεί και θα διατεθεί για τα “ναυτικοποιημένα” S70B28D+, MH60R, CH53K, CV22, ATAK ή ανακαινισμένα επιθετικά ελικόπτερα AH1W».

Έλλειψη αντιαεροπορικής προστασίας

Ακόμη και αν η Τουρκία συνεχίσει τις προσπάθειες να αναπτύξει ναυτικά drones, παραμένει το ζήτημα πώς το Anadolu μπορεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του επαρκώς από αεροπορικές επιθέσεις. Η Άγκυρα ισχυρίζεται ότι το drone Akinci μπορεί να εξοπλιστεί με τους τουρκικούς πυραύλους Bozdoğan και Gökdoğan εντός οπτικής εμβέλειας και πέρα αυτής. Αλλά αυτό δεν αναπληρώνει τις αδυναμίες των drones, καθώς δεν θα έχει την ταχύτητα, την ισχύ, την ευελιξία, την επιτάχυνση, τα ηλεκτρονικά, την αυτοπροστασία, την προβολή και το φορτίο πυραύλων για την αντιμετώπιση σύγχρονων μαχητικών.

Ως αποτέλεσμα, το Anadolu πιθανότατα θα πρέπει να συνοδεύεται από άλλα πολεμικά πλοία με σημαντικές δυνατότητες αεροπορικής άμυνας. Αλλά και εδώ η Άγκυρα έχει πρόβλημα καθώς, το τουρκικό Ναυτικό δεν διαθέτει πλοία με δυνατότητες αντιαεροπορικής άμυνας περιοχής. Οι τουρκικές φρεγάτες μπορούν να καλύψουν και να υπερασπιστούν το Anadolu μόνο τοπικά.

Επί του παρόντος το τουρκικό Ναυτικό σχεδιάζει την κατασκευή ενός πανομοιότυπου αδελφού πλοίου, που θα ονομάζεται Trakya (Θράκη), αλλά με όσα αναφέραμε εύλογο καθίσταται το ερώτημα αν τελικά το σχέδιο θα υλοποιηθεί. Πέραν όλων των άλλων ενδοιασμών για την χρησιμότητα τέτοιων σκαφών από δυνάμεις που δεν έχουν σκοπό την υπερπόντια προβολή ισχύος, οι διοικητές του Τουρκικού Ναυτικού πρέπει να αναρωτηθούν πως αυτό το τεράστιο πλοίο-στόχος θα πλεύσει από τα Στενά μέσω του Αιγαίου, που θα πάει και τι ρόλο μπορεί να παίξει.

Το Anadolu έχει σχεδιαστεί και για την υποστήριξη αμφιβίων επιχειρήσεων. Μπορεί αυτό το θηριώδες πλοίο να διεξάγει τέτοιες επιχειρήσεις σε ελληνικά νερά, εναντίον ελληνικών νησιών ή ακτών, ή είναι για επιθέσεις στις αφρικανικές ακτές; Γιατί στο Αιγαίο, λόγω της γεωγραφίας, θα έχει πολύ περιορισμένη διάρκεια ζωής, η δε απώλεια του θα αποβεί καίριο πλήγμα γοήτρου και ηθικού.

Χωρίς την δυνατότητα αυτοπροστασίας, ή την ικανότητα μεταφοράς μαχητικών, η τουρκική ναυαρχίδα απαιτεί την προστασία μέρους του υπόλοιπου τουρκικού στόλου, ώστε να προστατευτεί. Το πανάκριβο αυτό πλοίο, που ναυπηγήθηκε για να αποτελέσει δύναμη κρούσης, στην πράξη θα καταλήξει να αποδυναμώσει την ισχύ των Τούρκων για άλλες ναυτικές επιχειρήσεις.