Τι σχεδιάζει η Άγκυρα για τους Έλληνες στρατιωτικούς

Γράφει η Ιωάννα Ηλιάδη –

Δυο είναι τα βασικά σενάρια που εξετάζονται για το πώς θα εξελιχθεί η τύχη των Ελλήνων στρατιωτικών που κρατούνται στις φυλακές υψίστης ασφαλείας στην Αδριανούπολη. Η Άγκυρα δεν έχει ανοίξει τα χαρτιά της για το πώς θα χειριστεί την υπόθεση.

Το αισιόδοξο σενάριο, είναι να κατηγορηθούν μόνο για την παράνομη είσοδο στην γειτονική χώρα, να οριστεί δικάσιμος, να τιμωρηθούν με αναστολή και να αποφυλακιστούν. Το πιο απαισιόδοξο σενάριο, είναι να κατηγορηθούν εκτός από την παράνομη είσοδο και για κατασκοπεία και να φυλακιστούν. 

Το ποιο από τα δύο σενάρια θα ισχύσει θα εξαρτηθεί κυρίως από την πολιτική βούληση και όχι από τη δικαστική έρευνα. Άλλωστε, διάταγμα που δημοσιεύθηκε τον περασμένο Αύγουστο στην Τουρκία, παρέχει στην ουσία στον Ερντογάν την εξουσία να δίνει εντολή για την έκδοση αλλοδαπών με αντάλλαγμα Τούρκους κρατούμενους ή καταδικασθέντες στο εξωτερικό, αν ένα τέτοιο μέτρο είναι «απαραίτητο για την εθνική ασφάλεια ή προς το συμφέρον της χώρας». 

Ο πάστορας Μπράνσον

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η υπόθεση του Αμερικανού πάστορα Άντριου Μπράνσον, ο οποίος βρίσκεται σχεδόν δυο χρόνια στις τουρκικές φυλακές. Ο Μπράνσον κατηγορείται «ότι ανήκει και συμμετέχει στη διεύθυνση» του δικτύου του Φετουλάχ Γκιουλέν, που κατηγορείται από την Άγκυρα ως ο εγκέφαλος της απόπειρας στρατιωτικού πραξικοπήματος του Ιουλίου 2016 εναντίον του Ταγίπ Ερντογάν.

Ο πάστορας συνελήφθη και φυλακίστηκε στη Σμύρνη τον Οκτώβριο του 2016. Ήταν υπεύθυνος για έναν προτεσταντικό ναό στη Σμύρνη επί περίπου είκοσι χρόνια μαζί με τη σύζυγό του. Ο Ερντογάν είχε δηλώσει τον Σεπτέμβριο ότι είναι έτοιμος να ανταλλάξει τον Φετουλάχ Γκιουλέν, που είναι εγκατεστημένος στην Πενσιλβάνια, με τον Αμερικανό πάστορα.

Χθες ο εισαγγελέας ζήτησε να επιβληθεί ποινή ισοβίων στον Αμερικάνο πάστορα και η πρόταση αυτή ερμηνεύτηκε ως πολιτικός εκβιασμός του Ερντογάν προς την Ουάσιγκτον.  Η περίπτωση του Αμερικανού ιερέα είναι σαφώς διαφορετική, αλλά είναι ενδεικτική για το πώς η τουρκική κυβέρνηση “διαπραγματεύεται” με άλλες χώρες. Παίρνει ομήρους και τους χρησιμοποιεί σαν διαπραγματευτικό όπλο.

Η περίπτωση των Ελλήνων στρατιωτικών

Στην υπόθεση των δυο Ελλήνων στρατιωτικών ο Τούρκος εισαγγελέας φαίνεται ότι δεν βιάζεται να ολοκληρώσει την έρευνα και να απαγγείλει κατηγορίες. Ο χρόνος ολοκλήρωσης της έρευνας και ο προσδιορισμός δικάσιμου, είναι στην ουσία απροσδιόριστοι. Στην γειτονική χώρα δεν υπάρχει όριο για το πόσο χρονικό διάστημα μπορεί να μείνει κάποιος προφυλακισμένος.

Έτσι, οι εκτιμήσεις αναφέρουν ότι το πιο πιθανό είναι η Άγκυρα να τραβήξει την υπόθεση  και να αποφασίσει τι θα κάνει ανάλογα με τις συνθήκες που θα διαμορφωθούν. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να ολοκληρωθεί η έρευνα και η απόδοση των κατηγοριών και ο προσδιορισμός δικάσιμου να γίνει σε 15 ημέρες ή σε έξι μήνες ή ακόμα και σε δυο χρόνια. Σε αυτές τις συνθήκες, ουδείς είναι σε θέση να γνωρίζει και πολύ περισσότερο να κάνει προβλέψεις, εάν θα τους αφήσουν ελεύθερους πριν το Πάσχα ή όχι. 

Η πρώτη σοβαρή ένδειξη ότι η Τουρκία επιθυμεί να εκμεταλλευτεί την υπόθεση πολιτικά, είναι το γεγονός ότι οι δυο Έλληνες δεν κρατήθηκαν από τον στρατό, αλλά από την στρατοχωροφυλακή. Στην ουσία παραδόθηκαν στο υπουργείο Εσωτερικών, στο οποίο υπάγεται η στρατοχωροφυλακή μετά το πραξικόπημα του 2016. Αυτό και μόνο θα ήταν αρκετό για να μην αφήνει περιθώρια αισιοδοξίας και προσμονή ότι η περίπτωση των δυο στρατιωτικών θα αντιμετωπιστεί ως ένα συνηθισμένο μεθοριακό συμβάν.

Οι διαδικασίες

Στις 6 Απριλίου πάντως οι δικηγόροι των δυο Ελλήνων στρατιωτικών καταθέτουν εκ νέου αίτημα αποφυλάκισης. Θα αιτηθούν να παραμείνουν στο ελληνικό προξενείο μέχρι να εκδικαστεί η υπόθεσή τους. Το αίτημα αυτό είχαν υποβάλει και την πρώτη εβδομάδα. Ωστόσο, το δικαστήριο έκρινε ότι επειδή δεν έχουν μόνιμο τόπο διαμονής την Τουρκία, δεν μπορεί να το ικανοποιήσει.

Το πρώτο δικαστήριο που έγινε την Παρασκευή, αμέσως μετά την σύλληψή τους, έκρινε ότι πρέπει να προφυλακιστούν, μετά από την πρόταση του εισαγγελέα, ο οποίος τους κατηγόρησε για παράνομη είσοδο στην χώρα. Τρεις ημέρες μετά, την Δευτέρα 5 Μαρτίου, κατατέθηκε ένσταση από τους δικηγόρους των κατηγορουμένων και αίτημα αποφυλάκισης το οποίο απορρίφθηκε την επόμενη ημέρα, με σκεπτικό ότι δεν έχουν μόνιμο τόπο διαμονής την Τουρκία.

Με την υπόθεση ασχολείται το ελληνικό προξενείο στην Ανδριανούπολη, ενώ είναι χαρακτηριστικό ότι δεν έχει επισκεφθεί τους Έλληνες ούτε ο πρέσβης μας στην Άγκυρα, ούτε οι στρατιωτικοί ακόλουθοι της χώρας μας στην τουρκική πρωτεύουσα. Άλλωστε, τα μέτρα στις φυλακές υψίστης ασφαλείας είναι εξαιρετικά αυστηρά και θα έπρεπε ακόμα και όσοι βρίσκονται με διπλωματικό καθεστώς στη χώρα να υποβληθούν σε εξονυχιστικό έλεγχο. Αυτός περιλαμβάνει ακόμα και σάρωση της κόρης του οφθαλμού για ταυτοποίηση στοιχείων, αλλά και αφαίρεση των ενδυμάτων των επισκεπτών.