Η αιφνιδιαστική κίνηση Ερντογάν και η Αμμόχωστος

Με πολλά ανοικτά μέτωπα θα βρεθεί αντιμέτωπος ο νέος Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Μέτωπα, τα οποία θα πρέπει να αντιμετωπίσει αμέσως και να διαχειριστεί τις δυσκολίες και τα προβλήματα, που προκύπτουν. Τόσο στο Κυπριακό, σε σχέση με τις τουρκικές κινήσεις (ΑΟΖ, Αμμόχωστος κά) όσο και το μεταναστευτικό αλλά και το ενεργειακό πρόγραμμα της Κυπριακής Δημοκρατίας ενόψει εξελίξεων που αναμένονται. Στο κάδρο και η οικονομία, η κρίση η οποία προκαλείται από την ακρίβεια και το μεταναστευτικό.

Είναι σαφές πως τα ζητήματα, που έχει ενώπιον της η χώρα δεν μπορούν να περιμένουν. Δεν θα… επιτρέψουν στο νέο Πρόεδρο, που αναμένεται να εκλεγεί στον δεύτερο γύρο, την ερχόμενη Κυριακή, να έχει χρόνο προσαρμογής. Τα δεδομένα, που υπάρχουν, τον αναγκάζουν εν πολλοίς, να πέσει  από την αρχή στα βαθιά και να είναι έτοιμος να αντιμετωπίσει όλα τα ανοικτά ζητήματα, αλλά και εκείνα, που ενδεχομένως να προκύψουν στη συνέχεια.

Στο Κυπριακό, ο νέος Πρόεδρος θα έχει να αντιμετωπίσει τον τοίχο, που όρθωσε η τουρκική πλευρά, η οποία θέτει ως προϋπόθεση για έναρξη των συνομιλιών, την αναγνώριση της κυριαρχικής ισότητας και του ίσου διεθνούς καθεστώτος. Είναι σαφές πως η κατοχική πλευρά ζητά εκ προοιμίου αναγνώριση για να παρακαθίσει σε συνομιλίες. Οι διάφοροι τρίτοι, που κινούνται στο παρασκήνιο υποστηρίζουν πως μετά τις τουρκικές εκλογές, που χρονικά τοποθετούνται τον ερχόμενο Μάιο, θα ξεκινήσει μια πρωτοβουλία και πως αναμένεται διαφοροποίηση της τουρκικής πλευράς. Ενδείξεις δεν φαίνεται να υπάρχουν για το ενδεχόμενο αλλαγής προσέγγισης από πλευράς Τουρκίας και ενδεχομένως όλα αυτά να αναφέρονται για να δημιουργηθούν εντυπώσεις.

Εκείνο, που προκαλεί ανησυχία είναι να υπάρξει αιφνιδιαστική κίνηση της κατοχικής Τουρκίας. Όπως και στην περίπτωση των Ιμίων – Ιανουάριος του 1996- όταν η Άγκυρα προσπάθησε να αιφνιδιάσει την Ελλάδα, στην οποία είχε μόλις αναλάβει η κυβέρνηση Σημίτη. Στην προκειμένη περίπτωση, υπάρχει η ανησυχία πως ενόψει και των τουρκικών εκλογών, το καθεστώς Ερντογάν θα προχωρήσει σε προσάρτηση των κατεχομένων. Ένα όχι και τόσο εύκολο εγχείρημα, αλλά όταν πρόκειται για την Άγκυρα και τον Ερντογάν, τίποτε δεν μπορεί να αποκλειστεί.

Πρώτο ζήτημα η Αμμόχωστος

Στην μεγάλη εικόνα του Κυπριακού είναι και το θέμα της Αμμοχώστου και της βαθμηδόν υλοποίησης των τουρκικών σχεδιασμών για εποικισμό της περίκλειστης περιοχής. Είναι σαφές πως η τουρκική τακτική παραπέμπει σε μια λογική σαλαμοποίησης. Η κατοχική δύναμη ανοίγει την περιοχή σταδιακά ενώ έχουν γίνει ενέργειες για την ενίσχυση της λεγόμενης επιτροπής αποζημιώσεων, ώστε να προχωρήσει στην εξαγορά ελληνοκυπριακών  περιουσιών. Η “ενοποίηση” της περίκλειστης με την υπόλοιπη κατεχόμενη πόλη της Αμμοχώστου είναι μια από τις προτεραιότητες της κατοχικής δύναμης και ένα τετελεσμένο, που θέλει να επιβάλλει ενόψει και του σχεδιασμού για την αξιοποίηση της ευρύτερης περιοχής.

Την ίδια ώρα, τα ελληνοτουρκικά δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν μεμονωμένα. Η Άγκυρα συντηρεί και ενισχύει την ένταση. Η αντιμετώπιση από τουρκικής πλευράς, της Ελλάδος και της Κύπρου ως ενιαίου χώρου, εντάσσει όλες τις κινήσεις σε ένα σχεδιασμό. Τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Κύπρο παρακολουθούν τις τουρκικές κινήσεις από κοντά, είναι όμως σαφές πως το κάθε ένα από τα δυο αυτά κράτη, κοιτάζει χωριστά τα όσα συμβαίνουν στη δική του περιοχή.

Και οι τρεις οι χώρες διανύουν προεκλογική περίοδο και  είναι σαφές πως εκείνος, που θεωρεί πως κερδίζει πόντους με την ένταση ή ακόμη περισσότερο με κάποιο ελεγχόμενο επεισόδιο, είναι ο Ερντογάν. Έχει σημασία πότε χρονικά θα γίνει τούτο, κατά πόσο θα αιφνιδιάσει. Ο νέος Πρόεδρος της Κύπρου αναλαμβάνει την 1η Μαρτίου ενώ στην Τουρκία οι εκλογές είναι το Μάιο. Αυτή η χρονική περίοδος θεωρείται κρίσιμη.

Είναι για όλα αυτά, που ο νέος Πρόεδρος θα πρέπει να συζητήσει με την Αθήνα την ενιαία αντιμετώπιση της τουρκικής επιθετικότητας και τη διαμόρφωση κοινών σχεδιασμών αποτροπής της επεκτατικής πολιτικής της κατοχικής δύναμης. Είθισται το πρώτο ταξίδι του νέου Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας να πραγματοποιείται στην Αθήνα. Εναπόκειται από τον ίδιον να μην είναι εθιμοτυπικού χαρακτήρα.

Ο νέος Πρόεδρος θα πρέπει να επιχειρήσει να αλλάξει τις προσεγγίσεις των Βρυξελλών. Η αντίδραση της Ε.Ε. τόσο στο Κυπριακό όσο και στις τουρκικές ενέργειες, προκλήσεις σε βάρος της Κύπρου (ΑΟΖ), είναι φραστική και σχεδόν πάντα η ίδια. Πρόκειται για μια στάση κλισέ, που ποσώς δεν επηρεάζει την Άγκυρα. Δεν φθάνουν ποτέ στο διά ταύτα. Κανένα μέτρο, καμία κύρωση κατά της κατοχικής δύναμης για τη συμπεριφορά της. Το Βερολίνο, κατά κύριο λόγο, λειτουργεί αποτρεπτικά για την υιοθέτηση μιας άλλης προσέγγισης σε σχέση με την Κύπρο κι αυτό αφήνει στο απυρόβλητο την κατοχική δύναμη. Είναι προφανές πως αλλαγή πλεύσης δεν θα γίνει αυτόματα, αλλά θα εξαρτηθεί και πως θα λειτουργήσει η Λευκωσία, ο νέος Πρόεδρος της Δημοκρατίας.

Ακρίβεια και μεταναστευτικό

Στο εσωτερικό, ο νέος Πρόεδρος θα έχει να αντιμετωπίσει, μεταξύ άλλων, μια σειρά από ζητήματα, που επηρεάζουν πιεστικά την καθημερινότητα των πολιτών και αναζητούν εδώ και τώρα λύσεις. Πρώτιστο θέμα αυτό της ακρίβειας, της στέγασης, ευρύτερα της οικονομίας . Την ίδια ώρα, κληρονομεί το ανοικτό θέμα της ΑΤΑ, που θα πρέπει να δώσει λύση. Στην εξίσωση μπαίνει και το μεταναστευτικό, που θα πρέπει να τεθεί ψηλά στις προτεραιότητες ώστε να τύχει αμέσως αποτελεσματικής διαχείρισης.

Το στοίχημα του φυσικού αερίου

Το 2023 αναμένονται εξελίξεις στο ενεργειακό πρόγραμμα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Οι εταιρείες, οι οποίες δραστηριοποιούνται σε αδειοδοτημένα θαλασσοτεμάχια της κυπριακής ΑΟΖ, θα προχωρήσουν σε εργασίες. Οι εταιρείες παρουσιάζονται να θέλουν να προχωρήσουν σε γρήγορη αξιοποίηση, εκμετάλλευση του φυσικού αερίου και προς αυτή την κατεύθυνση σχεδιάζουν να κινηθούν. Ενόψει τούτου, οι πληροφορίες αναφέρουν πως θα υπάρξει κινητικότητα στο τεμάχιο 12, στο οποίο ως γνωστό βρίσκεται το κοίτασμα «Αφροδίτη». Τούτο αναμένεται να γίνει το Μάρτιο- Απρίλιο. Την ίδια ώρα, αναμένονται δυο γεωτρήσεις στο θαλασσοτεμάχιο 6. Υπενθυμίζεται συναφώς ότι οι πρόσφατες- τον Αύγουστο- ανακοινώσεις για ανακάλυψη νέου κοιτάσματος στον στόχο Κρόνος, στο θαλασσοτεμάχιο  6 της κυπριακής ΑΟΖ, χαρακτηρίσθηκαν από τις εταιρείες ΕΝΙ-ΤΟΤΑΛ ως σημαντική. Όπως αναφέρθηκε, η ανακάλυψη είναι εκτιμώμενης δυναμικότητας 2,5 τρισεκατομμυρίων κυβικών ποδιών (tcf). Σημειώνεται συναφώς ότι η  συνολική δυνητική δυναμικότητα της Κύπρου σε φυσικό αέριο ανέρχεται στα 11,7 tcf έως και 14,7 tcf (4,2 το Αφροδίτη, 5-8 ο Γλαύκος, 2,5 ο Κρόνος). Σε όλα αυτά πρέπει να υπολογισθεί και η  όποια ποσότητα επιβεβαιωθεί στο κοίτασμα Καλυψώ, στο 6.  Την ίδια ώρα, βρισκόμαστε σε αναμονή κι άλλων γεωτρήσεων της ExxonMobil θαλασσοτεμάχιο 10.

Όλη αυτή η κινητικότητα προφανώς και διαμορφώνει εξελίξεις, που πρέπει να τύχουν διαχείρισης και πολιτικό επίπεδο, από τη νέα κυβέρνηση. Κυρίως γιατί διαφαίνεται η πρόθεση των εταιρειών να προχωρήσουν στην αξιοποίηση του αερίου.

Στην αντίπερα όχθη, η Τουρκία θα πραγματοποιήσει σύνοδο κορυφής φυσικού αερίου στις 14-15 Φεβρουαρίου για να συγκεντρώσει τα κράτη προμηθευτές φυσικού αερίου και τις χώρες κατανάλωσης της Ευρώπης στην Κωνσταντινούπολη. Όπως ανέφερε ο  Τούρκος υπουργός Ενέργειας Φατίχ Ντονμέζ «θα συγκεντρώσουμε χώρες προμηθευτές από τη Μέση Ανατολή, τη Μεσόγειο, την Κασπία και την Ασία και χώρες- καταναλωτές από την Ευρώπη», επιχειρώντας να αναδειχθεί ο κομβικός ρόλος της Άγκυρας.

Στη σύνοδο αυτή, ως αναμενόταν, δεν έχει προσκληθεί η Κυπριακή Δημοκρατία, την οποία η κατοχική Τουρκία θεωρεί “εκλιπούσα”. Αναμένεται, όπως συνηθίζει η Άγκυρα, να προσκληθεί και παραστεί το κατοχικό καθεστώς.