Η Αθήνα για τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό – Αντίδραση της Άγκυρας

Ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σταύρος Παπασταύρου, προχώρησε σε δηλώσεις στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων του ΑΝΤ1, σχολιάζοντας την απόφαση για τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό: “Η Εθνική Στρατηγική και ο Θαλάσσιος Χωροταξικός σχεδιασμός, είναι μια πολύ σημαντική πρωτοβουλία για τη χώρα μας. Αποτυπώνει τις ανθρώπινες δραστηριότητες στις θαλάσσιες ζώνες της χώρας μας. Για πρώτη φορά, η ελληνική πολιτεία έρχεται και οριοθετεί λεπτομερείς χρήσεις για όλο το εύρος της δικαιοδοσίας μας σύμφωνα με το δίκαιο της θάλασσας και το διεθνές δίκαιο” ειπε ο Υπουργός.

“Είναι η πρώτη φορά που σε ένα επίσημο ρυθμιστικό κείμενο της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποτυπώνεται η ελληνική υφαλοκρηπίδα, με τρόπο που υπάρχει πλήρης επήρεια στις θαλάσσιες ζώνες και των νησιών μας”, συνέχισε ο Υπουργός.

Ακόμη τόνισε πως “Είναι κάτι που κλείνει μια εκκρεμότητα πολλών ετών” και ανέφερε ότι ξεκάθαρα αμφισβητείται το παράνομο τουρκολιβικό μνημόνιο.

“Δεν υπάρχει επίσημος τουρκικός χάρτης σαν αντίδραση της Τουρκίας. Αυτό που πρέπει να είναι σαφές στους γείτονές μας είναι ότι η συμμόρφωση με μία ευρωπαϊκή οδηγία δεν συνιστά μονομερή ενέργεια”, συμπλήρωσε σχετικά με τις αντιδράσεις από την Άγκυρα.

Ο υπουργός, ανέφερε επιπλέον ότι αναμένεται αύριο η δημοσίευση του σχεδίου στην εφημερίδα της Κυβέρνησης και έπειτα η κοινοποίησή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η τουρκική αντίδραση

Σε σκληρό ύφος η αντέδρασε η Άγκυρα στον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό που ανακοίνωσε η Ελλάδα, υποστηρίζοντας ότι αυτός περιλαμβάνει περιοχές που εμπίπτουν στη δική της «θαλάσσια δικαιοδοσία στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο» και ότι ο ελληνικός σχεδιασμός είναι «μονομερής και άκυρος».

Σε ανακοίνωση του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών αναφέρεται πως οι μονομερείς ενέργειες της Ελλάδας «δεν παράγουν κανένα έννομο αποτέλεσμα» για την Τουρκία και υπενθυμίζεται ότι σε κλειστές ή ημίκλειστες θάλασσες όπως το Αιγαίο, το διεθνές δίκαιο ενθαρρύνει τη συνεργασία μεταξύ των παράκτιων κρατών.

Η Άγκυρα υπογραμμίζει ότι παραμένει έτοιμη για συνεργασία με την Ελλάδα στο πλαίσιο καλής γειτονίας, παραπέμποντας στη Διακήρυξη των Αθηνών που υπέγραψαν οι δύο χώρες τον Δεκέμβριο του 2023. Ωστόσο, ξεκαθαρίζει πως οι ελληνικές κινήσεις θεωρούνται άκυρες και χωρίς έννομα αποτελέσματα για την Τουρκία, τώρα και στο μέλλον. Στο ίδιο πνεύμα, το τουρκικό ΥΠΕΞ ανακοινώνει ότι και ο δικός του χωροταξικός σχεδιασμός έχει αποσταλεί στα αρμόδια όργανα του ΟΗΕ και την UNESCO.

Αναφέρει συγκεκριμένα το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών: «Ο “Θαλάσσιος Χωρικός Σχεδιασμός” (ΘΧΣ), που ανακοινώθηκε από την Ελλάδα βάσει της νομοθεσίας της ΕΕ, περιλαμβάνει περιοχές που παραβιάζουν τα θαλάσσια δικαιώματα και αρμοδιότητες της χώρας μας στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Υπογραμμίζουμε για ακόμη μία φορά ότι οι μονομερείς ενέργειες και οι ισχυρισμοί της Ελλάδας δεν έχουν καμία νομική ισχύ για τη χώρα μας.

Θυμίζουμε ότι σε κλειστές ή ημίκλειστες θάλασσες, όπως το Αιγαίο και η Μεσόγειος, πρέπει να αποφεύγονται οι μονομερείς ενέργειες· το διεθνές δίκαιο της θάλασσας ενθαρρύνει τη συνεργασία μεταξύ των παράκτιων κρατών, συμπεριλαμβανομένων θεμάτων που αφορούν την προστασία του περιβάλλοντος. Στο πλαίσιο αυτό, η χώρα μας είναι πάντοτε έτοιμη να συνεργαστεί με την Ελλάδα στο Αιγαίο. Οι εν λόγω ενέργειες και οι τετελεσμένες καταστάσεις δεν είχαν, δεν έχουν και δεν θα έχουν καμία νομική ισχύ για τη χώρα μας.

Η Τουρκία συνεχίζει να υποστηρίζει ότι τα προβλήματα με την Ελλάδα πρέπει να επιλυθούν στη βάση του διεθνούς δικαίου, της δικαιοσύνης και της καλής γειτονίας, με μία ειλικρινή και συνολική προσέγγιση, στο πνεύμα της Διακήρυξης της Αθήνας για τις Φιλικές Σχέσεις και την Καλή Γειτονία της 7ης Δεκεμβρίου 2023, την οποία επιθυμούν να διατηρήσουν και οι δύο πλευρές. Ο Θαλάσσιος Χωρικός Σχεδιασμός που έχει ετοιμάσει η χώρα μας κοινοποιείται επίσης στις αρμόδιες υπηρεσίες της UNESCO και του ΟΗΕ», αναφέρει.

Ο θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός

Η πράξη συγκρότησης δημοσιεύτηκε σήμερα με πρωτοβουλία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, σε συνεργασία με το Υπουργείο Εξωτερικών και τα συναρμόδια υπουργεία. Πρόκειται για μια σημαντική στρατηγική τομή στη χωροταξική οργάνωση της χώρας, καθώς για πρώτη φορά η Πολιτεία καθορίζει και αποτυπώνει σε χάρτες τις χρήσεις και τις δραστηριότητες που μπορούν να αναπτυχθούν σε όλο το εύρος των θαλάσσιων ζωνών, ασκώντας παράλληλα τα δικαιώματά της όπως προβλέπονται από το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας και την Οδηγία 2014/89/ΕΕ.

Η στρατηγική δίνει ολοκληρωμένη απάντηση στην υποχρέωση που προέκυψε μετά την καταδίκη της χώρας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο τον περασμένο Φεβρουάριο, και ενσωματώνει κρίσιμα στοιχεία για την ελληνική υφαλοκρηπίδα, καθώς και για τις συμφωνίες ΑΟΖ με την Ιταλία και την Αίγυπτο.

Η προσέγγιση που υιοθετήθηκε είναι ολιστική, συνθέτοντας συχνά αντικρουόμενες παραμέτρους — κοινωνικές, οικονομικές, ενεργειακές και περιβαλλοντικές — ώστε να υπηρετηθούν στόχοι όπως:

• η κλιματική ανθεκτικότητα του θαλάσσιου περιβάλλοντος,
• η βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη,
• η προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς και των ενάλιων αρχαιοτήτων,
• η θαλάσσια ασφάλεια και μεταφορές,
• η εκμετάλλευση ενεργειακών πόρων,
• η ιχθυοκαλλιέργεια και
• η ενίσχυση των διασυνοριακών έργων κοινού ενδιαφέροντος.

Η Στρατηγική δίνει ιδιαίτερη έμφαση στη συνδιαμόρφωση προτεραιοτήτων ανά περιφέρεια και στις αλληλεπιδράσεις ξηράς – θάλασσας, μέσω της πρόβλεψης Θαλάσσιων Χωροταξικών Πλαισίων ανά περιοχή.

Σύμφωνα με πληροφορίες, το τεχνικό έργο από πλευράς Υπουργείου Περιβάλλοντος είχε ολοκληρωθεί εδώ και καιρό, ενώ το θέμα απασχόλησε έντονα το Μέγαρο Μαξίμου τις τελευταίες ημέρες, με συνεχείς συνεννοήσεις του Υπουργού Εξωτερικών Γιώργου Γεραπετρίτη και του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρου Παπασταύρου. Να σημειωθεί ότι η χώρα μας είχε καταδικαστεί από το Ευρωδικαστήριο με απόφαση στο τέλος Φεβρουαρίου για τη μη επαρκή κατάθεση στοιχείων το 2021.

Η ενεργοποίηση της ΕΧΣΘΧ αποκτά επιπλέον γεωπολιτικό βάρος, καθώς η Τουρκία έχει εκφράσει επανειλημμένα αντιρρήσεις για οποιαδήποτε ελληνική πρωτοβουλία ρυθμίζει τον θαλάσσιο χώρο στην Ανατολική Μεσόγειο. Η Στρατηγική εκτιμάται ότι θα λειτουργήσει ως πολύτιμο εργαλείο πολιτικής, διπλωματίας και επενδυτικού σχεδιασμού για τις θάλασσες της χώρας, εδραιώνοντας με τεκμηριωμένο τρόπο την κυριαρχία και τις θαλάσσιες αρμοδιότητες της Ελλάδας.

Ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός της χώρας, βρέθηκε στο επίκεντρο της συνεδρίασης του Κυβερνητικού Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας (ΚΥΣΕΑ), υπό τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη. Κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης έγινε ενημέρωση από τους Υπουργούς Εξωτερικών και Περιβάλλοντος και Ενέργειας για την εθνική στρατηγική για τον θαλάσσιο χώρο και την κατάρτιση και εξειδίκευση του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού.

Για το ζήτημα της ηλεκτρικής διασύνδεσης κυβερνητικά στελέχη είπαν, σύμφωνα με πληροφορίες, ότι: “Το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας- Κύπρου θα συνεχιστεί στον κατάλληλο χρόνο που θα καθοριστεί με βάση και τον προγραμματισμό του ερευνητικού πλοίου” και ότι “Πρόκειται για έργο ευρωπαϊκού κοινού ενδιαφέροντος το οποίο δεν έχει οποιαδήποτε σχέση με άλλες ενέργειες τις οποίες αναλαμβάνει η κυβέρνηση για τη διασφάλιση των εθνικών συμφερόντων και την επίλυση χρονίζοντων προβλημάτων του παρελθόντος”, αποσυνδέοντας τον από τον ΘΧΣ.

Οι ανακοινώσεις των ελληνικών υπουργείων 

«Η πράξη συγκρότησης της Εθνικής Χωρικής Στρατηγικής για τον Θαλάσσιο Χώρο (ΕΧΣΘΧ), με την οποία εξειδικεύεται και αποτυπώνεται σε χάρτη ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός (ΘΧΣ) της χώρας, εκδόθηκε σήμερα με πρωτοβουλία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας σε συνεργασία με το Υπουργείο Εξωτερικών και τα συναρμόδια Υπουργεία.

Πρόκειται για μία σημαντική πρωτοβουλία, καθώς για πρώτη φορά η χώρα μας θέτει τους κανόνες για την οργάνωση του θαλάσσιου χώρου. Ο ΘΧΣ συνιστά ένα ολιστικό χωροταξικό πλαίσιο και αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την επιτυχή ανάπτυξη γαλάζιας και κυκλικής οικονομίας, αποτυπώνοντας με ευκρίνεια τις ανθρώπινες δραστηριότητες που μπορούν να πραγματοποιούνται σε όλες τις θαλάσσιες ζώνες της χώρας μας, με σεβασμό στην αδήριτη ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος.

Η προσέγγιση που ακολουθήθηκε κατά την εκπόνηση της ΕΧΣΘΧ συνέθεσε συχνά αντικρουόμενες κοινωνικές, οικονομικές, ενεργειακές και περιβαλλοντικές παραμέτρους, προκειμένου να υπηρετήσει μια σειρά αλληλένδετους στόχους, όπως η κλιματική ανθεκτικότητα του θαλάσσιου περιβάλλοντος, η βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη, η προστασία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και ιδιαίτερα των ενάλιων αρχαιοτήτων, η βελτίωση και προστασία των θαλασσίων μεταφορών, η εκμετάλλευση των ενεργειακών πόρων της χώρας, η ιχθυοκαλλιέργεια και η ενίσχυση των διασυνοριακών έργων κοινού ενδιαφέροντος. Ο ΘΧΣ λαμβάνει υπόψη τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ χερσαίων και θαλάσσιων δραστηριοτήτων και αποδίδει έμφαση στη διαβούλευση και συνδιαμόρφωση των προτεραιοτήτων ανά περιφέρεια, μέσα από τη συγκρότηση Θαλάσσιων Χωροταξικών Πλαισίων.

Με τον ΘΧΣ και την ΕΧΣΘΧ, η Ελληνική Πολιτεία για πρώτη φορά οριοθετεί λεπτομερείς χρήσεις των θαλασσίων ζωνών της, υλοποιώντας την υποχρέωση που απορρέει από την Οδηγία 2014/89/ΕΕ και ασκώντας τα δικαιώματα που πηγάζουν από το Διεθνές Δίκαιο.

Οι Υπουργοί

Εξωτερικών
Γιώργος Γεραπετρίτης

Περιβάλλοντος και Ενέργειας
Σταύρος Παπασταύρου»

Ερωταπαντήσεις για τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό

1. Γιατί είναι σημαντική κίνηση η κατάρτιση και η εξειδίκευση και αποτύπωση σε χάρτη του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού; (ΘΧΣ)

Είναι η πρώτη φορά που αποτυπώνονται σε επίσημο ρυθμιστικό κείμενο της ΕΕ τα απώτατα δυνητικά όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας (δηλαδή πλήρης επήρεια της ηπειρωτικής χώρας και των νησιών σε θαλάσσιες ζώνες).

2. Δηλαδή τι αποτυπώνει ο χάρτης;

Οι θαλάσσιες περιοχές που αποτυπώνονται στον χάρτη, συμπεριλαμβάνουν τις ελληνοϊταλικές συμφωνίες οριοθέτησης ΑΟΖ του 1977 και του 2020 και την ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία του 2020, ενώ συμπίπτουν με τα όρια που απορρέουν από τον νόμο 4001/2011.

Σε ό,τι αφορά μη οριοθετημένες περιοχές, αποτυπώνεται η μέση γραμμή που καθορίζει το εξωτερικό όριο της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, μέχρι τη σύναψη συμφωνιών οριοθέτησης με γειτονικά κράτη, των οποίων οι ακτές είναι παρακείμενες ή αντικείμενες με τις ελληνικές ακτές.

3. Άρα ο χάρτης αποτυπώνει την ΑΟΖ της Ελλάδας στο σύνολο της ελληνικής επικράτειας (στο Ιόνιο, στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο);

Η διαδικασία οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών έχει διαφορετικό αντικείμενο από τον θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό, ο οποίος αφορά τη διαδικασία με την οποία οι αρμόδιες αρχές των κρατών-μελών αναλύουν και οργανώνουν τις ανθρώπινες δραστηριότητες στις ανωτέρω θαλάσσιες περιοχές για την επίτευξη των οικολογικών, οικονομικών και κοινωνικών στόχων.

Συνεπώς, ο χάρτης που αποτυπώνει τον ελληνικό Θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό δεν συνιστά οριοθέτηση ΑΟΖ.

4. Αποτυπώνει την επέκταση της ελληνικής αιγιαλίτιδας ζώνης στα 12 ναυτικά μίλια (στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο);

Η επέκταση των χωρικών υδάτων έως τα 12 ναυτικά μίλια είναι αναφαίρετο δικαίωμα της χώρας μας που απορρέει από τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για το Δίκαιο της Θάλασσας. Είναι ένα δικαίωμα για την άσκηση του οποίου η Ελλάδα επιφυλάσσεται όταν και όπως το κρίνει εθνικά συμφέρον με βάση τους κανόνες που απορρέουν από το Διεθνές Δίκαιο.

5. Πώς συνδέεται η κατάρτιση του Θαλάσσιου Χωροταξικού Σχεδιασμού με την κυριαρχία και την άσκηση κυριαρχικών δικαιωμάτων;

Ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός και η εξειδίκευση του με χάρτη αποτελεί αποτύπωση των δραστηριοτήτων σε όλες τις θαλάσσιες ζώνες της χώρας – όχι άσκηση κυριαρχικών δικαιωμάτων.

H κυριαρχία δεν είναι αντικείμενο σχεδιασμού. Προϋπάρχει και δεν επηρεάζεται από αυτόν.

6. Γιατί η κυβέρνηση καταθέτει τώρα τον Θαλάσσιο Χωροταξικό Σχεδιασμό;

Η κυβέρνηση κλείνει εκκρεμότητες του παρελθόντος. Υπερασπίζεται τα εθνικά συμφέροντα στην πράξη και με ουσιαστικό τρόπο, όχι με επικοινωνιακές φωτοβολίδες.

7. Η κατάρτιση του ΘΧΣ πιθανόν να προκαλέσει την αντίδραση της Τουρκίας. Άρα εγκαταλείπετε τον ελληνοτουρκικό διάλογο;

Όπως επισημαίνουν κυβερνητικές πηγές, το ό,τι λύνουμε εκκρεμότητες του παρελθόντος δεν σημαίνει ότι δεν επιδιώκουμε τον ελληνοτουρκικό διάλογο. Το ότι διαφωνούμε δεν σημαίνει ότι δεν συζητάμε. Το ότι συζητάμε δεν σημαίνει ότι κάνουμε εκπτώσεις από τις θέσεις μας και αυτό αποδεικνύεται στην πράξη. Η Ελλάδα επιθυμεί θετικό κλίμα στις σχέσεις με την Τουρκία και έχει ταχθεί από την αρχή υπέρ της ελληνοτουρκικής συνεννόησης με βάση το Διεθνές Δίκαιο και την καλή γειτονία.

Εξάλλου, ο Θαλάσσιος Χωροταξικός Σχεδιασμός αφορά μια ουσιαστική υποχρέωση της χώρας μας έναντι της Ε.Ε. που απορρέει από συγκεκριμένες ευρωπαϊκές οδηγίες και εντάσσεται στο πλαίσιο επίτευξης σειράς Ευρωπαϊκών Στρατηγικών, όπως η Πράσινη Συμφωνία και η Ευρωπαϊκή Στρατηγική για τη Θαλάσσια Ασφάλεια (EUMSS-EU Maritime Security Strategy).

Η Τουρκία

Στη δημοσίευση δικού της θαλάσσιου χωροταξικού χάρτη για τη «Γαλάζια Πατρίδα» φέρεται να σκοπεύει να προχωρήσει η Άγκυρα, με τον οποίο θέλει να κατοχυρώσει τις διεκδικήσεις της στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο. Συγκεκριμένα, σε δημοσίευμά στο κρατικό πρακτορείο ειδήσεων Anadolu (πριν την ανακοίνωση του τουρκικού ΥΠΕΞ) σημειώνει ότι οι τουρκικές μελέτες ξεκίνησαν πριν από χρόνια με σκοπό να προστατεύσει η Τουρκία «τα δικαιώματα και τα συμφέροντά της στις γύρω θάλασσες, να αξιολογήσει καλύτερα τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις των μελλοντικών της δραστηριοτήτων στις θάλασσες και να αξιοποιήσει στο μέγιστο τις θαλάσσιες περιοχές».

Το δημοσίευμα αναφέρει ότι βάσει του ΘΧΣ «η Γαλάζια Πατρίδα αποκτά βάθος» και πως θα συσταθεί «Συντονιστικό Συμβούλιο» υπό την αιγίδα της Προεδρίας και με τον συντονισμό του Υπουργείου Εξωτερικών για την καλύτερη διαχείριση των θεμάτων που σχετίζονται με τον Θαλάσσιο Χωρικό Σχεδιασμό, που αποτελεί «master plan» για τις θάλασσες και καθορίζει για ποιους σκοπούς και με ποιον τρόπο θα χρησιμοποιούνται οι θάλασσες.

Αν και σημειώνεται ότι η Τουρκία δεν έχει ακόμη υιοθετήσει επίσημα τον ΘΧΣ, υπογραμμίζεται ότι έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος με πολυάριθμες μελέτες, έρευνες και έργα στην Τουρκία με τη συμβολή διαφόρων δημόσιων ιδρυμάτων, πανεπιστημίων, μη κυβερνητικών οργανώσεων και εκπροσώπων του ιδιωτικού τομέα.

Το Anadolu σημειώνει ακόμη ότι ο ΘΧΣ πρόκειται να συμβάλει στην «καλύτερη κατανόηση της Γαλάζιας Πατρίδας» και στον πιο οργανωμένο συντονισμό των δραστηριοτήτων της Τουρκίας στις γύρω θάλασσες. Η τουρκική πλευρά υπενθυμίζει, επίσης, ότι ανάλογα σχέδια εκπονούνται επί του παρόντος και από την πλευρά των κατεχομένων στη βόρεια Κύπρο.

Το επόμενο βήμα αφορά τη σύνταξη αντίστοιχου σχεδίου για τα Κατεχόμενα στην Κύπρο. Στον χάρτη φαίνεται διακοπή της νοητής θαλάσσιας σύνδεσης μεταξύ Κρήτης και Κύπρου, εκεί όπου προβλέπεται να εγκατασταθεί το καλώδιο ηλεκτρικής διασύνδεσης. Αυτή η κίνηση της Τουρκίας, ωστόσο, είναι μονομερής και δεν έχει σχέση με τη διαδικασία καθορισμού των Θαλάσσιων Χωροταξικών Σχεδιασμών των κρατών μελών της ΕΕ.

Στο χωροταξικό χάρτη που φτιάχνει η Τουρκία αναφέρθηκε ο εκπρόσωπος Τύπου του ΠΑΣΟΚ Κώστας Τσουκαλάς: «Τη στιγμή που η Τουρκία φτιάχνει δικό της χάρτη που χωροταξικά το μισό Αιγαίο θέλει να της ανήκει, τι θα κάνει η Ελλάδα με τη διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ; Ελπίζουμε να μην έχουμε άλλα μπρος πίσω. Περιμένουμε καθαρές απαντήσεις από την κυβέρνηση. Εμείς έχουμε πει ότι θα προχωρούσαμε. Δεν επιτρέπονται μπρος πίσω σε θέματα που αφορούν στα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας» επεσήμανε.