Η ατζέντα της Λουτ και τα σενάρια της Άγκυρας συναντιούνται

Το πολυήμερο ταξίδι της απεσταλμένης του ΟΗΕ Τζέιν Χολ Λουτ επιβεβαίωσε το αυτονόητο, ότι δηλαδή όλα στο Κυπριακό εξαρτώνται από την κατοχική Τουρκία. Από το βράδυ της περασμένης Δευτέρας, που η Άγκυρα άναψε κόκκινο φως στον Ακιντζί, οι συζητήσεις για τον καθορισμό όρων αναφοράς βάλτωσαν. Περαιτέρω, η Λουτ επιβεβαίωσε πως τα Ηνωμένα Έθνη είναι αποφασισμένα να εξαντλήσουν μέχρι τέλους την προσπάθεια αυτή, αξιοποιώντας όλα τα δεδομένα και δυνατότητες.

Το μεγάλο, λοιπόν, αγκάθι, η Τουρκία, έχει καθορίσει τα επόμενα βήματα, τα οποία και θα προσπαθήσει να τα επιβάλει μέσα από εξελίξεις ή και νέα στασιμότητα. Η Άγκυρα κινείται θέλοντας να χρησιμοποιήσει τη διαδικασία στο Κυπριακό, εάν και εφόσον ξεκινήσει, για να διασφαλίσει τις επιδιώξεις της στα ενεργειακά.

Οι κινήσεις της έχουν καθοριστεί προ πολλού και, όπως συναφώς πληροφορούμαστε, ο δικός της οδικός χάρτης έχει διαμορφωθεί και είναι γνωστός σε όλους τους εμπλεκόμενους. Χρονικά για την Τουρκία η προσπάθεια πρέπει να ολοκληρωθεί τους επόμενους λίγους μήνες, το αργότερο μέχρι τον Ιανουάριο. Η Τουρκία έχει διαμορφώσει δύο τουλάχιστον εναλλακτικά σενάρια ως προς τα επόμενα βήματα.

1. Το πρώτο σενάριο ήταν να γίνει αποδεκτό από την ελληνοκυπριακή πλευρά να τεθούν προς συζήτηση όλες οι μορφές λύσης του Κυπριακού. Τούτο δεν έγινε αποδεκτό από τον Πρόεδρο Αναστασιάδη στη συνάντηση της 9ης Αυγούστου με τον κατοχικό ηγέτη Μουσταφά Ακιντζί. Εξ ου και υπήρξε ανακοίνωση ότι αμφότεροι επικεντρώνονται στη συμφωνημένη λύση, δηλαδή στη Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία. Το ενδεχόμενο να επανέλθει η απαίτηση «για όλα στο τραπέζι» είναι ορατό, αλλά αυτό θα γίνει μετά από μια αποτυχημένη νέα προσπάθεια. Σημειώνεται συναφώς πως το «όλα στο τραπέζι» το έχει θέσει ο Μουσταφά Ακιντζί στη συνάντηση της 9ης Αυγούστου χωρίς να το υποστηρίξει. Αναφέρθηκε –ως φαίνεται καθηκόντως– σε όλες τις πιθανές μορφές λύσης: ΔΔΟ, συνομοσπονδία, δύο κράτη κ.λπ., μετά από οδηγίες της Άγκυρας.
2. Το δεύτερο σενάριο, το οποίο θα προωθηθεί σε περίπτωση που προχωρήσουν οι συζητήσεις, είναι ένας οδικός χάρτης που φαίνεται να συζητά η κατοχική Τουρκία: Έναρξη διαδικασίας με καθορισμό χρονοδιαγράμματος, επιδιαιτησία από Ηνωμένα Έθνη σε όσα δεν υπάρχει συμφωνία (το θέλει ο Γ.Γ. του ΟΗΕ;) και χωριστά δημοψηφίσματα. Είναι με ενδιαφέρον, πάντως, που αξιολογείται η θέση για επιδιαιτησία, που υιοθετήθηκε το 2004 και έφερε πολλά δώρα στην Τουρκία. Υπενθυμίζεται το έγγραφο Ζιγιάλ, που διαβιβάσθηκε στον ΟΗΕ και συμπεριλήφθηκε πλήρως στο σχέδιο Ανάν.

Περαιτέρω, η τουρκική πλευρά επαναφέρει μια θέση, που κατά καιρούς τέθηκε σε συζητήσεις τόσο από την Άγκυρα όπως και από τους εγκάθετούς της στα κατεχόμενα. Προωθεί και επιδιώκει όπως καθοριστεί το καθεστώς της τουρκοκυπριακής κοινότητας μετά από μια νέα αποτυχία στο Κυπριακό. Δηλαδή, να διασφαλιστεί πως εάν δεν υπάρξει συμφωνία το κατοχικό καθεστώς να έχει «μέλλον» στη διεθνή κοινότητα. Τούτη η αξίωση συνιστά συνταγή για να τουμπάρει η τουρκική πλευρά την όποια προσπάθεια, καθώς εκ προοιμίου θα έχει διασφαλίσει κάποιας μορφής διεθνή παρουσία.

Είναι σαφές πως τα Ηνωμένα Έθνη μέσα από την τελευταία έκθεση του Γενικού Γραμματέα Αντόνιο Γκουτέρες έχουν θέσει χρονοδιάγραμμα, ενώ είναι πρόδηλο ότι βάζει και χρονικά όρια για τη συνέχιση της συζήτησης στη βάση της μέχρι σήμερα (θεωρητικά) συμφωνημένης λύσης. Το γεγονός ότι ανοίγει παράθυρο για «νέες ιδέες» δεν πρέπει να θεωρείται τυχαίο. Στην έδρα του Διεθνούς Οργανισμού γνωρίζουν –έγιναν άλλωστε και αποδέκτες μηνυμάτων– ότι υπάρχει διάθεση από τους εμπλεκόμενους για να συζητήσουν κι άλλες ιδέες, εναλλακτικές μορφές λύσης.

Η μεγάλη εικόνα με το αέριο

Είναι σαφές πως η προσοχή της Τουρκίας δεν είναι στη διαδικασία των συνομιλιών αλλά στην προώθηση και υλοποίηση των γεωστρατηγικών της επιδιώξεων. Οι συνεχιζόμενες παραβιάσεις στην κυπριακή ΑΟΖ δεν είναι προσωρινές, αλλά στόχο έχουν να εδραιωθούν. Όπως ανέφερε προ ημερών και ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, η τουρκική σημαία βρίσκεται στη θαλάσσια περιοχή της ανατολικής Μεσογείου. Τούτο σημαίνει μόνιμη παρουσία διά της επιβολής τετελεσμένων. Η τουρκική πλευρά παρουσιάζεται αποφασισμένη να προχωρήσει μέχρι τέλους. Δεν έχει διάθεση να υπαναχωρήσει, εκτός κι εάν αναγκασθεί.

Η συνέχεια θα είναι στην τριμερή με τον Γενικό Γραμματέα και τα ταξίδια της απεσταλμένης του ΟΗΕ Τζέιν Χολ Λουτ στις λεγόμενες εγγυήτριες δυνάμεις, όταν και όποτε αυτά καθοριστούν. Η επιχείρηση εποικισμού της περίκλειστης περιοχής της Αμμοχώστου συνεχίζεται και είναι πλέον ξεκάθαρο ότι αυτή τη φορά οι Τούρκοι δεν μπλοφάρουν, εκτός εάν ενταχθεί το θέμα σε ένα σκληρό πάρε-δώσε και το αντάλλαγμα που θα πάρει να είναι σαφώς μεγαλύτερο.

Υπεύθυνος του σχεδίου για την Αμμόχωστο έχει καθοριστεί από την Άγκυρα ο Κουντρέτ Οζερσάι, ο οποίος και έχει τις επαφές με τους Τούρκους επιχειρηματίες, οι οποίοι και έχουν επιδείξει ενδιαφέρον να επενδύσουν στο παραλιακό μέτωπο της περίκλειστης κατεχόμενης περιοχής της Αμμοχώστου.

Πληροφορίες αναφέρουν πως υπάρχει ένα «μάστερ πλαν», το οποίο θα προωθεί από το κατοχικό καθεστώς βαθμηδόν. Μέσα στους σχεδιασμούς αυτούς θα προσπαθήσουν να εμπλέξουν και Ελληνοκύπριους ιδιοκτήτες, σε μια προσπάθεια να περιπλέξουν την κατάσταση, αλλά και να δημιουργηθούν ενδεχομένως και αντιπαραθέσεις στις ελεύθερες περιοχές. Την ίδια ώρα ανενόχλητη η Άγκυρα εδραιώνεται και στη νεκρή ζώνη μετά από την προέλαση των δυνάμεών της.