Η διαφωνία να μην οδηγεί σε κρίση – Το δόγμα της Αθήνας για τα ελληνοτουρκικά

Ανώτατες διπλωματικές πηγές επισημαίνουν ότι η ύπαρξη διαφορών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας δεν σημαίνει αναγκαστικά και παραγωγή κρίσεων στα ελληνοτουρκικά. «Μπορούμε να διαφωνούμε χωρίς να τσακωνόμαστε», τονίζεται χαρακτηριστικά, ενώ υπογραμμίζεται ότι, τον τελευταίο ενάμιση χρόνο, έχει οικοδομηθεί ένα επίπεδο αμοιβαίας εμπιστοσύνης που επιτρέπει την πρόληψη εντάσεων και την αποφυγή κλιμακώσεων.

Σχετικά με την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Κρήτης-Κύπρου, οι ίδιες διπλωματικές πηγές διευκρινίζουν ότι, πρόκειται για ένα έργο που αφορά την ενεργειακή ενοποίηση της Κύπρου με τον ευρωπαϊκό χώρο και αίρει την ενεργειακή της απομόνωση. Η πόντιση του ηλεκτρικού καλωδίου προβλέπεται να γίνει στην επιφάνεια του βυθού, χωρίς εκσκαφή ή τεχνική παρέμβαση στον βυθό, σύμφωνα με τις προβλέψεις του διεθνούς δικαίου.

Όπως τονίζουν οι ίδιες πηγές, η πόντιση επιφανειακού καλωδίου στην ανοικτή θάλασσα αποτελεί ελευθερία των κρατών και δεν υπόκειται σε καθεστώς άδειας συναίνεσης από τρίτο μέρος. Η Τουρκία εκφράζει ενόχληση, ωστόσο η πόντιση συνιστά άσκηση νόμιμου κυριαρχικού δικαιώματος, πλήρως κατοχυρωμένου από το διεθνές δίκαιο. Μόνο στην περίπτωση που απαιτείται έστω και ελάχιστη παρέμβαση στον βυθό – όπως η εκσκαφή ή η διέλευση υποθαλάσσιου αγωγού – απαιτείται άδεια. Αντιθέτως, η επιφανειακή πόντιση δεν γεννά τέτοια υποχρέωση.

Εφόσον το καλώδιο διέλθει από θαλάσσια περιοχή που περιλαμβάνεται στο αποκαλούμενο “τουρκολιβυκό μνημόνιο”, ακόμη και αν αυτό θεωρηθεί ότι παράγει έννομα αποτελέσματα, δεν δημιουργείται νομική ή τεχνική εμπλοκή. Το ίδιο ισχύει και για περιοχές που έχουν οριοθετηθεί με συμφωνίες, όπως η ελληνοαιγυπτιακή ΑΟΖ. «Η πόντιση επιφανειακού καλωδίου δεν παραβιάζει ούτε επηρεάζει οποιαδήποτε συμφωνία ή νομικό καθεστώς», επισημαίνεται.

Ελληνοτουρκικά, διασύνδεση και Κάσος

Διαχωρίζεται ρητώς η πόντιση επιφανειακού καλωδίου από την εγκατάσταση υποθαλάσσιων αγωγών ή άλλων έργων που τροποποιούν ή επηρεάζουν τον θαλάσσιο πυθμένα. «Αν σκαφθεί έστω και μια χούφτα άμμου στον βυθό για την εγκατάσταση υποθαλάσσιου έργου, τότε απαιτείται άδεια. Αν, όμως, η πόντιση γίνει επιφανειακά, δεν υπάρχει καμία ανάγκη αδειοδότησης, ακόμη και σε οριοθετημένες περιοχές».

Κατά συνέπεια, η πόντιση θα προχωρήσει κανονικά, και αν υπάρξει τουρκική παρεμπόδιση, αυτή θα αποτελεί παραβίαση του διεθνούς δικαίου. Η ελληνική πλευρά εκτιμά ότι δεν θα υπάρξει παρεμπόδιση, διατηρώντας συγκρατημένη αισιοδοξία. Το καλώδιο δεν αποτελεί “εθνικό θέμα” κατά την αυστηρή έννοια του όρου, αλλά έργο άσκησης ελευθερίας στην ανοιχτή θάλασσα, και έτσι πρέπει να γίνει αντιληπτό από την τουρκική πλευρά.

Αναφορικά με τη θαλάσσια περιοχή νοτίως της Κάσου, το πλοίο που διενήργησε την έρευνα ολοκλήρωσε την αποστολή του χωρίς εμπόδια. Τα τουρκικά πολεμικά πλοία που εμφανίστηκαν στην περιοχή αποχώρησαν, ενώ το ελληνικό ερευνητικό βγήκε ακόμη και σε ανοικτή θάλασσα, αγγίζοντας το πεδίο που περιλαμβάνεται στο “τουρκολιβυκό μνημόνιο”. Παρ’ όλα αυτά, δεν δημιουργήθηκε κρίση και η διαδικασία εξελίχθηκε ομαλά.

Φιντάν-Μετανάστευση-Ινδία

Αναφορικά με τον Τούρκο υπουργό Εξωτερικών Χακάν Φιντάν, οι ίδιες πηγές τον περιγράφουν ως εξαιρετικά ικανό, με οξεία αντίληψη των γεωπολιτικών ζητημάτων, προσθέτοντας ότι χαίρει της απόλυτης εμπιστοσύνης του προέδρου Ερντογάν και έχει φερθεί με ειλικρίνεια στις ελληνοτουρκικές επαφές.

Επιπλέον, εκφράζεται ικανοποίηση για τη συνεργασία με την Τουρκία στον τομέα της μετανάστευσης. Όπως επισημαίνεται, την τελευταία διετία έχουν εξαρθρωθεί δεκάδες κυκλώματα διακινητών σε συντονισμό με τις τουρκικές αρχές.

Τέλος, στρατηγικός στόχος της Ελλάδας αποτελεί η ενίσχυση της διμερούς σχέσης με την Ινδία. Ξεκινούν απευθείας πτήσεις Αθήνας-Νέου Δελχί από την αεροπορική εταιρεία IndiGo, ενώ έως τα τέλη του έτους ή το πρώτο εξάμηνο του 2026 αναμένεται να προστεθεί και η Aegean. Παράλληλα, προγραμματίζεται η λειτουργία δύο νέων ελληνικών προξενικών αρχών, στη Βομβάη και τη Μπανγκαλόρ.