Η Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία έκλεισε τον κύκλο της

Από πού έχει ξεκινήσει το Κυπριακό και πού κατάντησε! Διαχρονικά και βαθμηδόν οι συζητήσεις προσεγγίζουν τις τουρκικές επιδιώξεις, που κωδικοποιούνται στον πλήρη έλεγχο του νησιού. Αλλεπάλληλες πρωτοβουλίες και διαδικασίες οδηγήθηκαν σε αδιέξοδο. Και κάθε φορά άφηναν ως «κεκτημένο» και νέες υποχωρήσεις. Υπάρχουν κάποια δεδομένα, τα οποία καθόρισαν αυτήν την πορεία.

Πρώτον, η Τουρκία στοχεύει στον στρατηγικό έλεγχο ολόκληρου του νησιού. Αυτό θα επιτευχθεί δια μιας συμφωνίας, που θα παραπέμπει σε ένα μοντέλο συνομοσπονδίας δυο κρατών. Μπορεί, όμως, να επιτευχθεί και χωρίς συμφωνία, με την επιβολή ενός μοντέλου συνεργασίας των «δυο οντοτήτων». Αυτό, το τελευταίο, ήδη προωθείται από τουρκικής πλευράς.

Δεύτερον, στην ελληνοκυπριακή πλευρά, πέραν από τα στερεότυπα συνθήματα της πεπατημένης, υπάρχει διαχρονικά ένα σοβαρό ζήτημα: Δεν υπάρχει πλάνο, δεν υπάρχει ξεκάθαρη θέση ως προς τις επιδιώξεις. Ακόμη και αυτοί που προτάσσουν τη Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία έχουν διαφορετικές προσεγγίσεις ως προς το περιεχόμενο. Πρωτίστως, δεν είναι ίδια η ερμηνεία που δίνεται με αυτή των Τούρκων.

Πήγε στα κατεχόμενα ο Τσαβούσογλου για να εξηγήσει πως είναι όλα στο τραπέζι και ότι συζητά αυτό που ήδη τέθηκε στις άτυπες επαφές. Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών αξιοποιεί όλες τις ευκαιρίες που προσφέρονται από τα λάθη της Λευκωσίας. Διατυπώθηκε ένας προβληματισμός, μια άποψη από την ελληνοκυπριακή πλευρά και «κλειδώθηκε» στην ατζέντα!

Δυστυχώς, η ελληνική κυπριακή πλευρά κινήθηκε και κινείται στη λογική του «στύλον-στύλον άνεση», η οποία προχωρεί χωρίς πυξίδα. Στο παρελθόν αναπτύχθηκε μια επιδερμική προσέγγιση, που έχει αποβεί και καταστροφική: «Να αποδεχθούμε όσα προτείνονται γιατί θα τα απορρίψει ο Ντενκτάς». Και στο τέλος φορτώνονταν οι συζητήσεις με ελληνοκυπριακές υποχωρήσεις. Αυτή η λογική, φυσικά, κατέρρευσε στη Νέα Υόρκη, τον Φεβρουάριο του 2004, όταν ο Ντενκτάς τους άφησε όλους σύξυλους αποδεχόμενος την πρόταση Ανάν, για επιδιαιτησία και χρονοδιάγραμμα. Ήταν τότε που ο Ερντογάν διεμήνυσε στον Ραούφ Ντενκτάς πως είτε το αποδέχεται είτε θα τους αντικαθιστούσε.

Έρχεται στην Κύπρο ξανά η απεσταλμένη του ΟΗΕ, Τζέιν Χολ Λουτ. Η αξιωματούχος του ΟΗΕ γνωρίζει προφανώς τι συζητείται, τι δηλώνεται δημοσίως και ποιες είναι οι προθέσεις των εμπλεκομένων στο Κυπριακό. Θα είναι ένα ακόμη ταξίδι χωρίς αποτέλεσμα, ή θα τους θέσει ένα περίγραμμα «όρων αναφοράς» για να το αποδεχθούν ή να το απορρίψουν; Θα αποδεχθεί τη θέση της Άγκυρας πως δεν μπορούν να επαναρχίσουν συνομιλίες πριν από τον Ιούνιο;

Δεν είναι διαδικαστικό ζήτημα

Το Κυπριακό δεν είναι διαδικαστικό ζήτημα. Το Κυπριακό δεν είναι θέμα συνταγματικών ρυθμίσεων. Είναι θέμα εισβολής, συνεχιζόμενης κατοχής και η μόνη οδός είναι η ανατροπή των δεδομένων αυτών και όχι η νομιμοποίησή τους. Η Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία έχει κλείσει τον κύκλο της με την κατάρρευση της Πενταμερούς στο Κραν Μοντάνα, Ιούνιο-Ιούλιο 2017.

Με βάση τα όσα συζητούνται στις διαπραγματεύσεις, είναι μια λύση διαχωριστική, ρατσιστική, καθώς γίνεται διάκριση των πολιτών με βάση την εθνική τους καταγωγή. Είναι ένα sui generis (ιδιότυπο) μοντέλο, που δεν είναι και λειτουργικό, καθώς υιοθετείται ένα περίπλοκο σύστημα λήψης αποφάσεων. Ένα μοντέλο που αναπαράγει τον εθνικισμό δεν μπορεί να επιβιώσει και πιθανόν να προκαλεί αναταράξεις και περιπέτειες.

Η θέση όσων επιμένουν στην πεπατημένη που εδραιώνει τα κατοχικά δεδομένα είναι πως δεν μπορεί να υπάρξει αλλαγή πλεύσης. Αυτή η προσέγγιση είναι αδιέξοδη και ενισχύει το κατοχικό στάτους κβο. Κανείς δεν υποστηρίζει πως μια άλλη πορεία θα είναι εύκολη, ή υπάρχει έτοιμη και θα ανασυρθεί από το συρτάρι. Ωστόσο, δεν υπάρχει άλλη οδός πλην αυτή της εξέτασης και διαμόρφωσης μιας διαφορετικής πολιτικής, που θα στοχεύει στην ανατροπή των κατοχικών δεδομένων. Τα δεδομένα έχουν αλλάξει στην περιοχή. Η Κυπριακή Δημοκρατία της δεκαετίας του ’70 και του ’80 δεν είναι η ίδια σήμερα. Έχει στρατηγικά πλεονεκτήματα, τα οποία εάν δεν τα αξιοποιήσει θα παραμένει όμηρος της Τουρκίας.