Η Ελλάδα είχε αποφασίσει για Αμβούργο και όχι για Χάγη

Το 1995 το υπουργείο Εξωτερικών δημιούργησε μια επιτροπή με τον τίτλο “Επιτροπή Δικαίου Θάλασσας” υπό την προεδρία του Πρέσβη Κωνσταντίνου Γεωργίου στην οποίαν συμμετείχαν: Από το υπουργείο Εξωτερικών ήταν οι Α. Θεοδωρακόπουλος, Δ/ντης Β1, Γ. Σαββαΐδης, Δ/ντης Α2, Κ. Οικονομίδης, Προϊστάμενος Ειδικής Νομικής Υπηρεσίας, Θ. Χαλκιόπουλος, Επίτιμος Ειδικός Σύμβουλος ΕΝΥ και Ε. Γούναρης, Εμπειρογνώμονας Δίκαιου Θάλασσας, Β1.

Από την πλευρά του υπουργείου Εθνικής Άμυνας ήταν οι Κ. Καρλής, Πλοίαρχος, Ε. Βασιλακάκης, Συνταγματάρχης, Β. Τζούλης, Επισμηναγός. Από το δε υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας ήταν οι Δ. Μανός, Πλοίαρχος και ο Δ. Τσίχλης, Πλοίαρχος. Τέλος, ο ναύαρχος Π. Κονιάλης ήταν Ειδικός Συνεργάτης. Η Επιτροπή συνήλθε έξι φορές στο διάστημα από 22 Φεβρουαρίου 1995 έως 3 Μαρτίου 1995, αλλά προκαλεί ιδιαίτερη εντύπωση το γεγονός ότι στις έξι αυτές συσκέψεις δεν υπήρξε καμία αναφορά στην ΑΟΖ! Η Επιτροπή αφού εξέτασε λεπτομερώς όλες τις πτυχές των ζητημάτων, κατέληξε σε ορισμένες εισηγήσεις. Οι πιο σημαντικές ήταν:

Επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης στα 12 μίλια

Η Επιτροπή συμφώνησε ομόφωνα ότι η γενική επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης της χώρας μας στα 12 ν.μ. θα αποτελούσε από κάθε άποψη ιδεώδη λύση. Επεσήμανε ότι το δικαίωμα αυτό είναι όπλο ασύγκριτης αξίας στα χέρια της χώρας μας, το οποίο πρέπει να διαφυλαχθεί πάσα δυνάμει.

Η Επιτροπή θεώρησε ότι η υιοθέτηση του μέτρου αυτού απαιτεί υψηλού επιπέδου απόφαση η οποία εμπίπτει στην αρμοδιότητα της ηγεσίας της χώρας, η οποία θα συνεκτιμήσει τα επιχειρήματα-θετικά και αρνητικά. Στο ενδεχόμενο μερικής επεκτάσεως (σε ορισμένες ελληνικές θάλασσες ή σε απόσταση μικρότερη των 12 ν.μ.), η Επιτροπή θεώρησε ότι υπάρχουν περισσότερα μειονεκτήματα παρά πλεονεκτήματα.

Συνορεύουσα Ζώνη

Για αυτό το θέμα η Επιτροπή έλαβε υπόψιν τόσο τα πλεονεκτήματα όσο και τα μειονεκτήματα, κυρίως πολιτικού χαρακτήρα, και θεώρησε ότι η υιοθέτησή της, υπό τις παρούσες συνθήκες, απαιτεί και πάλι υψηλού επιπέδου πολιτική απόφαση.

Υιοθέτηση συστήματος ευθειών γραμμών βάσεως

Η Επιτροπή τόνισε ότι αυτά είναι μέτρα τεχνικού χαρακτήρα και ότι η χώρα μας είναι η μόνη παγκοσμίως που δεν τα έχει ακόμα εφαρμόσει, σε αντίθεση με την Τουρκία που τα υιοθέτησε το 1964. Η Επιτροπή εισηγήθηκε, ομόφωνα, ότι μετά την επικύρωση της Σύμβασης, να τεθεί σε εφαρμογή από την χώρα μας του συστήματος των ευθειών γραμμών βάσεως σε όλες τις ελληνικές ακτές, καθώς και την καθιέρωση των 24 ν.μ. ως άνοιγμα των κόλπων.

Στενά Διεθνούς Ναυσιπλοΐας (transit passage) στο Αιγαίο

Η Επιτροπή εισηγήθηκε να μην καθοριστούν, προς το παρόν, στενά Διεθνούς Ναυσιπλοΐας στο Αιγαίο, αλλά να επαναληφθεί, κατά την επικύρωση της νέας Σύμβασης, η δήλωση που είχε κάνει η Ελλάδα για αυτά τα στενά κατά την στιγμή της υπογραφής της Σύμβασης. Επιπλέον, η Επιτροπή αποφάσισε τη σύσταση υπο-ομάδας η οποία θα προβεί στη μελέτη όλων των δηλώσεων που έχουν γίνει εκ μέρους άλλων κρατών σχετικά με αυτό το θέμα.

Ζήτημα περίκλειστων κρατών (FYROM)

Η Επιτροπή πρότεινε ότι θα είναι σκόπιμο, κατά την στιγμή της κατάθεσης στον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ του εγγράφου επικύρωσης από τη χώρα μας της νέας Σύμβασης, να δηλώσουμε γραπτώς ότι η συμμετοχή μας στην Σύμβαση αυτή δεν συνεπάγεται αναγνώριση των Σκοπίων και δεν δημιουργεί συμβατικά δεσμά με αυτά.

Επιλογή οργάνου επιλύσεως διαφορών

Εδώ βρίσκεται η πιο σημαντική απόφαση της Επιτροπής. Η Επιτροπή αποφάσισε, κατά πλειοψηφία, να συστήσει την επιλογή του νέου Διεθνούς Δικαστηρίου Δικαίου Θαλάσσης, που εδρεύει στο Αμβούργο της Γερμανίας, για την επίλυση των διαφορών που αφορούν την ερμηνεία ή την εφαρμογή της νέας Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας. Μάλιστα, η Επιτροπή αναφέρει και τους λόγους που την οδήγησαν σε αυτή την απόφαση που ήταν οι ακόλουθοι:

1. Η Διαιτησία, την οποίαν προβλέπει επίσης η Σύμβαση, από την φύση της ενέχει, κάποιους κινδύνους: την απόφαση την παίρνει ουσιαστικά ο ουδέτερος επιδιαιτητής, στον οποίο δεν μπορούμε να έχουμε πάντα πλήρης εμπιστοσύνη.
2. Η νομολογία του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης για την υφαλοκρηπίδα των νησιών είναι γενικά έκδηλα άδικη, γι’ αυτό και δεν έχουμε κανένα λόγο να επιλέξουμε το Δικαστήριο αυτό.
3. Το Διεθνές Δικαστήριο Δικαίου Θαλάσσης είναι νέος θεσμός, θα αποτελείται από ειδήμονες (21 μέλη), τα τριτοκοσμικά κράτη θα έχουν βαρύνουσα γνώμη και ελπίζουμε να μετέχει σε αυτά και ελληνικό μέλος. Εξάλλου, κατά τη Σύμβαση, έχουμε τη δυνατότητα να αποσύρουμε την επιλογή αυτή οποτεδήποτε.

Προκαλεί εντύπωση ότι το ΓΕΕΘΑ, που έλαβε μέρος σε αυτές τις συσκέψεις, μειοψήφησε και τάχθηκε υπέρ της προτίμησης του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης. Έχω στη διάθεσή μου το έγγραφο του ΓΕΕΘΑ που φέρει την υπογραφή του Αρχηγού ΓΕΕΘΑ Ναύαρχου Χρήστου Λυμπέρη αλλά θεώρησα σκόπιμο να μη αναδημοσιευτεί.