Η Ελλάδα σε Ανατολική Μεσόγειο και Μέση Ανατολή

Η ανάγκη για χάραξη μακρόπνοης ελληνικής εξωτερικής πολιτικής επιβάλλεται από τη μετατόπιση του διεθνούς ενδιαφέροντος στην Ανατολική Μεσόγειο και ευρύτερη στη Μέση Ανατολή. Δεδομένου ότι η Αθήνα διαθέτει περιορισμένους πόρους για την άσκηση της εξωτερικής πολιτικής της, καθίσταται απαραίτητη η επιλογή ορισμένων κρατών-κλειδιά και ο καθορισμός συγκεκριμένων θεματολογιών που μπορούν να προσδώσουν το στίγμα της στην περιοχή.

Συγκεκριμένα, η Ελλάδα οφείλει να επικεντρωθεί:

Πρώτον, στην ενεργό συνδρομή για την αποτελμάτωση και προώθηση του ισραηλινό-παλαιστινιακού ειρηνευτικού διαλόγου. Η ανά πάσα στιγμή ετοιμότητα της ελληνικής διπλωματίας για προσφορά μεσολαβητικών υπηρεσιών στα πρότυπα των Συναντήσεων των Αθηνών (Ιούλιος, Δεκέμβριος 1997 και Σεπτέμβριος 1999) προκρίνεται ως ιδιαίτερα χρήσιμη.

Προς υπενθύμιση, ο ‘Διάλογος των Αθηνών’ υπήρξε ένα άτυπο φόρουμ, το οποίο λειτούργησε  –ως παράλληλη με τις επίσημες διαπραγματεύσεις– διαδικασία για την άμβλυνση των διαφορών και την αντιμετώπιση των εκάστοτε προβλημάτων που αναφύονταν ανάμεσα στο Ισραήλ και τους Παλαιστινίους. Εξάλλου, αξίζει να επισημανθεί ότι η Ελλάδα συγκαταλέγεται μεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών που πρωτοστάτησαν στη λήψη απόφασης για τη δημιουργία της θέσης του Ειδικού Απεσταλμένου της ΕΕ για την επίλυση του Μεσανατολικού Ζητήματος.

Δεύτερον, στην ενδυνάμωση των διμερών σχέσεων με μετριοπαθή κράτη της περιοχής, όπως η Ιορδανία, η οποία μπορεί να αποτελέσει εφαλτήριο της ελληνικής επιχειρηματικής παρουσίας στην Παλαιστίνη, στο Ιράκ, αλλά και στα κράτη του Κόλπου. Και τούτο διότι η συγκεκριμένη χώρα συνιστά σημαντικό διαμετακομιστικό κέντρο στη Μέση Ανατολή, ενώ προσθέτως διαθέτει από τα πλέον εξελιγμένα και ευέλικτα καθεστώτα στον Αραβικό Κόσμο, φιλελεύθερη οικονομία και πλήρως απελευθερωμένο τραπεζικό σύστημα.

Τρίτον, στην πραγματοποίηση σειράς επισκέψεων σε κράτη της περιοχής που αποτελούν μέλη του Οργανισμού Ισλαμικής Διάσκεψης και στηρίζουν τις ελληνικές θέσεις, είτε για το Κυπριακό, είτε για τη μουσουλμανική μειονότητα στη Θράκη. Και τούτο διότι παγίως οι αποφάσεις του Οργανισμού Ισλαμικής Διάσκεψης που αφορούν το Κυπριακό εστιάζουν στην επέκταση των σχέσεων της τουρκοκυπριακής πλευράς σε όλους τους τομείς με τα κράτη-μέλη του Οργανισμού, ενώ κατηγορούν τους Ελληνοκύπριους για υπερεξοπλισμούς! Καταδικάζουν, μάλιστα, τη σχετική συμφωνία που υπεγράφη ανάμεσα στην Κυπριακή Δημοκρατία και το κράτος του Ισραήλ για την οριοθέτηση της ΑΟΖ, διατυπώνοντας ευθείες κατηγορίες περί μονομερών διεκδικήσεων στην Ανατολική Μεσόγειο!.

Οι ελληνοορθόδοξοι στη Μέση Ανατολή

Τέταρτον, στην αξιοποίηση του ελληνορθόδοξου στοιχείου στην περιοχή, που στη συντριπτική του πλειοψηφία είναι αραβόφωνο και στην προώθηση της ελληνικής γλώσσας και του πολιτισμού, συμβάλλοντας με αυτόν τον τρόπο στη σύσφιξη των σχέσεων με την Ελλάδα. Η ανάπτυξη ισχυρών δεσμών με τη διασπορά και φιλέλληνες μπορεί να αποδειχτεί πολλαπλασιαστής εθνικής ισχύος, καθώς ο συμβουλευτικός διάλογος μαζί τους είναι δυνατό να συμβάλλει στην προώθηση θεμάτων ελληνικού ενδιαφέροντος.

Πέμπτον, στην αξιοποίηση των καλών σχέσεων που διαθέτει η Ελλάδα με το Ιράν, διατηρώντας ανοικτούς τους διαύλους επικοινωνίας με τη συγκεκριμένη χώρα. Και τούτο διότι η ελληνική πλευρά είναι σε θέση να συνδράμει στη σταδιακή άμβλυνση των αντιθέσεων που υπάρχουν ανάμεσα στο Ισραήλ και στο Ιράν. Αξίζει να επισημανθεί ότι το Τελ Αβίβ έχει επανειλημμένα εκφράσει την ικανοποίησή του για τον μεσολαβητικό ρόλο που είχε αναλάβει στο παρελθόν η ελληνική διπλωματία. Παράδειγμα αποτελεί η επιτυχημένη ελληνική αποστολή διαμεσολάβησης στο Ιράν το 2000 που οδήγησε στην απελευθέρωση δεκατριών Ιρανοεβραίων που κρατούνταν από τις επίσημες ιρανικές αρχές με την κατηγορία της κατασκοπείας.

Έκτον, στην περαιτέρω ενδυνάμωση της στρατηγικής συνεργασίας της Ελλάδας με το Ισραήλ για την καταπολέμηση ασύμμετρων απειλών, όπως η τρομοκρατία, καθώς και για την ενίσχυση της αμυντικής και οικονομικής συνεργασίας. Κοινές ελληνοϊσραηλινές και ελληνοκυπριακές χερσαίες, ναυτικές και αεροπορικές ασκήσεις όπως η πολυεθνική ετήσια άσκηση ‘Αργοναύτης’ αναδεικνύουν την αξία της Ελλάδας, της Κύπρου και του Ισραήλ ως πυλώνες σταθερότητας σε ένα περιβάλλον γεωπολιτικής αστάθειας και συγκρούσεων.

Προσθέτως, η έρευνα και ανάπτυξη και οι συνέργειες ανάμεσα σε καινοτόμες ισραηλινές και ελληνικές επιχειρήσεις μπορεί να αποδειχθεί ιδιαίτερα επωφελής για τη χώρα μας. Το Ισραήλ διαθέτει ένα ιδιαίτερα ανεπτυγμένο δίκτυο νεοφυούς επιχειρηματικότητας, που περιλαμβάνει περισσότερες από 5.000 νεοφυείς επιχειρήσεις, καθώς και κέντρα έρευνας και ανάπτυξης, που στηρίζονται οικονομικά από περίπου 250 πολυεθνικές επιχειρήσεις.

Αξιοποίηση του Κογκρέσου

Έβδομον, στην ενδυνάμωση των σχέσεων με τις ΗΠΑ και συνέχιση του στρατηγικού διαλόγου, ο οποίος επικεντρώνεται στην περιφερειακή συνεργασία, την άμυνα και ασφάλεια, καθώς και στην ενεργειακή συνεργασία στην Ανατολική  Μεσόγειο, όπου πλέον έχει εμπεδωθεί η αμερικανική παρουσία στον τριμερή διάλογο Ελλάδας-Ισραήλ-Κύπρου.

Προσθέτως, η ελληνική διπλωματία οφείλει να εκμεταλλευτεί το ιδιαίτερα ευνοϊκό κλίμα που υπάρχει για την Ελλάδα στο αμερικανικό Κογκρέσο. Ειδικώς, κρίνεται επιβεβλημένη η καλλιέργεια σχέσεων με Αμερικανούς βουλευτές και γερουσιαστές, ώστε να προωθηθούν σε νομοθετικό επίπεδο θέματα ελληνοκεντρικού ενδιαφέροντος. Η συζήτηση σχεδίων νόμου για τη Μεσογειακή Εταιρική Σχέση, καθώς και για την άρση του αμερικανικού εμπάργκο όπλων στην Κύπρο τυγχάνουν διακομματικής στήριξης τόσο στην αμερικανική Βουλή όσο και στην Γερουσία.

Αναμφίβολα, η χώρα μας βρίσκεται στο κέντρο μίας περιοχής που εμφανίζει γεωπολιτικά απρόοπτα, αλλά και εξελίξεις που δημιουργούν νέες ευκαιρίες. Στο χέρι της είναι να αδράξει την όποια ευκαιρία και να ενεργοποιηθεί, προκειμένου να αυξήσει την αξία των μετοχών της στο γεωπολιτικό χρηματιστήριο αξιών, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τα ελληνικά συμφέροντα.