Η Γραμματεία του ΟΗΕ για τους σφετεριστές στα Κατεχόμενα

Τα Ηνωμένα Έθνη θέλουν διακαώς ένα μικρό, έστω, αποτέλεσμα μέχρι τον Ιούλιο, στο πλαίσιο της άτυπης Πενταμερούς Διάσκεψης για το Κυπριακό (24-25 Ιουλίου στη Νέα Υόρκη), θέλοντας να αποφευχθεί αδιέξοδο στη διάρκεια της σύναξης. Με βάση τους σχεδιασμούς, ο Γενικός Γραμματέας, Αντόνιο Γκουτέρες, θέλει με τους συνεργάτες του να κρατήσουν οπωσδήποτε εν ζωή την προσπάθεια. Θεωρούν πως, ενδεχομένως, θα υπάρξει προοπτική, μετά τις λεγόμενες εκλογές στα κατεχόμενα, ειδικά στην περίπτωση, που δεν θα είναι ηγέτης της αποσχιστικής οντότητας, ο Ερσίν Τατάρ.

Ως εκ τούτου, η τακτική που υιοθετείται από το Διεθνή Οργανισμό είναι εκείνη των μικρών βημάτων συντήρησης. Θα ροκανίζει το χρόνο, αλλά για να επιτευχθεί τούτο χρειάζεται κινητικότητα. Επί του παρόντος, φαίνεται ότι μόνο χαμηλής πολιτικής κινήσεις μπορούν να γίνουν. Έστω και μικρά, πολύ μικρά βήματα, που θα μπορούσαν να αφορούν τα μέτρα για τα φωτοβολταϊκά, την αποναρκοθέτηση, ενώ, όχι τυχαία, η κ. Ολγκίν έδωσε κατά την παρουσία της στο νησί βάρος σε συγκεκριμένες Τεχνικές Επιτροπές. Συναντήθηκε, μεταξύ άλλων, για να στείλει και μηνύματα για τη συνέχεια, με τη νέα τεχνική επιτροπή Νεολαίας και με εκείνες του Πολιτισμού και του Περιβάλλοντος.

Η Προσωπική Απεσταλμένη του Γ.Γ. του ΟΗΕ στο Κυπριακό, Μαρία Άνχελ Ολγκίν Κουεγιάρ, θα συνεχίσει τις επαφές της εκτός Κύπρου και θα επανέλθει στο νησί. Θεωρούνται κλειδί οι επαφές της στην Άγκυρα (με τον υπουργό Εξωτερικών, Χακάν Φιντάν), ενώ σημαντικές εκτιμούνται οι συναντήσεις με τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα. Στο πρόγραμμα της έχει περιλάβει και τον Απεσταλμένο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Γιοχάνες Χαν, καθώς και επισκέψεις σε Αθήνα και Λονδίνο, για να συμπληρώσει, μετά την Άγκυρα, το πάζλ των λεγόμενων εγγυητριών δυνάμεων.

Το ζητούμενο είναι τι θα της αναφέρει ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών και πως θα εκληφθούν τα λεγόμενα του από την Απεσταλμένη του Διεθνούς Οργανισμού. Προφανώς και ο Φιντάν θα επιμένει στην πολιτική της λύσης δυο κρατών, αλλά θα διατυπώσει τη θέση αυτή με διαφορετικό ύφος και τόνο από τον Τατάρ. Τούτο επί της ουσίας δεν αλλάζει.

Στο ίδιο έργο θεατής

Η κ. Ολγκίν στη διάρκεια της επίσκεψής της στο νησί παρακολούθησε για μια ακόμη φορά “το ίδιο έργο”. Είχε ενώπιον της τις εκατέρωθεν θέσεις, οι οποίες επιβεβαιώνουν το χάσμα απόψεων. Από την μια η Λευκωσία είναι εναρμονισμένη με τις αποφάσεις του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών και από την άλλη, η τουρκική πλευρά, επιχειρεί να τις ανατρέψει. Ωστόσο, η κ. Ολγκίν επιχειρεί, όπως είχε αναφέρει στο παρελθόν, να εξεύρει “κοινό έδαφος”, “χρυσή τομή”. Παρόλα αυτά, η Προσωπική Απεσταλμένη του Γ.Γ. γνωρίζει πως το πρόβλημα, για να μην προχωρεί η προσπάθεια της, είναι η τουρκική στάση.

Η τουρκική πλευρά, διά του Τατάρ, επικαλούμενη τις διώξεις σφετεριστών, απέρριψε την πρόταση του Προέδρου Χριστοδουλίδη για κοινή συνάντηση. Αποδέχθηκε, ωστόσο, για πρώτη φορά συνάντηση των δυο διαπραγματευτών, στην παρουσία της κ. Ολγκίν. Η κατοχική πλευρά τεντώνοντας το σχοινί αφήνει μετέωρο το επόμενο βήμα της νέας προσπάθειας. Αφήνει να εννοηθεί πως ενδέχεται να μην προσέλθει ο Τατάρ στην άτυπη Πενταμερή Διάσκεψη, στο τέλος Ιουλίου, στη Νέα Υόρκη. Τούτο, μάλλον, αφήνεται να εννοηθεί σε μια προσπάθεια να πιέσει η τουρκική πλευρά για να σταματήσουν οι διώξεις σφετεριστών ελληνοκυπριακών περιουσιών στα κατεχόμενα. Δύσκολα θα απορριφθεί πρόσκληση του Γενικού Γραμματέα, ειδικά όταν τον περασμένο Μάρτιο στη Γενεύη τόσο η Άγκυρα, όσο και ο Τατάρ συμφώνησαν.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, πάντως, παρουσίασε στην κ. Ολγκίν κάποιες ιδέες, για να σπάσει το αδιέξοδο, να ξεκινήσει η διαδικασία των διαπραγματεύσεων. Οι ιδέες αφορούν την έναρξη συζητήσεων επί της ουσίας, με βάση τις έξι επικεφαλίδες του γνωστού Πλαισίου Γκουτέρες. Στη βάση αυτή, λοιπόν, φαίνεται να παρουσιάσθηκαν διάφορες εναλλακτικές για συζήτηση όλων μαζί των επικεφαλίδων, είτε συνδυαστικά και χιαστί. Η μεθοδολογία αυτή σκοπεύει εξελικτικά να συζητηθούν όλα τα θέματα. Περαιτέρω, ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης επανέφερε το θέμα των συγκλίσεων.

Τα Ηνωμένα Έθνη και οι σφετεριστές

Τα Ηνωμένα Έθνη δεν θεωρούν σωστή την αντίδραση της κατοχικής πλευράς στις διώξεις σφετεριστών ελληνοκυπριακών περιουσιών στα κατεχόμενα. Ούτε πολιτικά, ούτε και νομικά. Σε πολιτικό επίπεδο, ωστόσο, φαίνεται να διερωτώνται “γιατί προέκυψε τώρα το θέμα αυτό;”. Προφανώς και δεν προέκυψε τώρα, αλλά αμέσως μετά την εισβολή και τη συστηματική προσπάθεια της κατοχικής πλευράς να εκμεταλλευθεί τις περιουσίες των Ελληνοκυπρίων στα κατεχόμενα. Η κινητικότητα, που διαπιστώνεται αυτή την περίοδο στο θέμα των διώξεων, οφείλεται στην τουρκική στάση και τις πρωτοβουλίες της Λευκωσίας. Πρωτίστως, οφείλεται στην ακολουθούμενη πολιτική για λύση δυο κρατών.

Οι Ελληνοκύπριοι διαπιστώνουν πως η συμπεριφορά της κατοχικής δύναμης και η επιμονής της σε λύση δυο κρατών, απομακρύνει όλο και περισσότερο τις προοπτικές συνεννόησης. Κι ως εκ τούτου, έχουν αυξηθεί οι καταγγελίες εναντίον σφετεριστών και οι διώξεις αυτών από την Κυπριακή Δημοκρατία. Το όλο σκηνικό με τις διώξεις προκαλεί αντιδράσεις στα κατεχόμενα, που είναι σχεδόν καθολικές. Ακόμη και η λεγόμενη αντιπολίτευση, που παρουσιάζεται αριστερή, αντιδρά στις διώξεις των σφετεριστών.

Σημειώνεται, συναφώς, ότι κατά την πρόσφατη συνεδρίαση της ψευδοβουλής, ο Πρόεδρος του Ρεπουμπλικανικού Τουρκικού Κόμματος (CTP), Τουφάν Ερχιουμάν, ο οποίος θα διεκδικήσει την ηγεσία της αποσχιστικής οντότητας, αναφέρθηκε στο θέμα των συλλήψεων για σφετερισμό ελληνοκυπριακών περιουσιών στα κατεχόμενα, σημειώνοντας ότι «οι εξελίξεις προκάλεσαν την ανησυχία και τον προβληματισμό των Τουρκοκυπρίων». Υποστήριξε δε πως ο στόχος της ελληνοκυπριακής πλευράς με αυτές τις υποθέσεις, είναι η άρση της διζωνικότητας. Παράλληλα, επέκρινε τη λεγόμενη κυβέρνηση του κατοχικού καθεστώτος επειδή δεν προχώρησε έγκαιρα σε “τροποποιήσεις” στο θέμα της αγοράς ακίνητων περιουσιών από αλλοδαπούς. Δηλαδή, προτείνει μέτρα για συνέχιση του σφετερισμού.

Όλοι οι σταθμοί και οι συγκυρίες

Είναι σαφές πως σε μια πρωτοβουλία λαμβάνονται υπόψη όλα τα γεγονότα, που θα ακολουθήσουν. Κυρίως εκείνα, που είναι προγραμματισμένα. Τα Ηνωμένα Έθνη λαμβάνουν σοβαρά υπόψη τις “εκλογές” στα κατεχόμενα, που χρονικά τοποθετούνται τον ερχόμενο Οκτώβριο. Οι προσπάθειες επηρεάζονται τόσο από το “προεκλογικό” κλίμα, όσο και από το αποτέλεσμα. Την ίδια ώρα, στην εξίσωση θα πρέπει να μπει και η κυπριακή Προεδρία στην Ευρωπαϊκή Ένωση, το πρώτο εξάμηνο του 2026. Πρέπει δε να προστεθούν σε όλα αυτά και οι εκλογές στην Κύπρο (βουλευτικές 2026 και Προεδρικές το 2028). Όπως επίσης και οι εκλογές στην Τουρκία. Ως εκ τούτου, μέσα από γεγονότα και συγκυρίες, ο “ουσιώδης χρόνος” δεν είναι μεγάλος και κάποιες συγκυρίες, ενδεχομένως, να συρρικνώσουν τα χρονικά περιθώρια δράσης.