Η ρητορική χωρίς αντίκρισμα φέρνει εθνικές ήττες

Το ίδιο εκείνο Σαββατοκύριακο, το εθνικιστικό κόμμα των Σκοπίων, το οποίο επανήλθε στην εξουσία μετά από μια σαρωτική νίκη στις βουλευτικές και προεδρικές εκλογές, προχώρησε στην μεγαλύτερη μέχρι τούδε παραβίαση της Συμφωνίας των Πρεσπών, όταν η νεοεκλεγείσα πρόεδρος ανέλαβε τα καθήκοντά της χρησιμοποιώντας το όνομα “Δημοκρατία της Μακεδονίας” κατά την ορκωμοσία της, αντί της επισήμως τροποποιημένης συνταγματικής ονομασίας της χώρας.

Στη συνέχεια, ο αρχηγός του εθνικιστικού κόμματος VMRO, ο οποίος αναμένεται να αναλάβει την πρωθυπουργία όταν σχηματιστεί η κυβέρνηση, υπερασπίστηκε την απόφαση της προέδρου της χώρας και έκανε παρόμοιες αναφορές στην “Δημοκρατία της Μακεδονίας”, προϊδεάζοντας τη διεθνή κοινότητα για την πρόθεσή του να αμφισβητήσει την Συμφωνία των Πρεσπών.

Για να τριτώσει το κακό, ο πρωθυπουργός της Αλβανίας ταξίδεψε απρόσκλητα στην Αθήνα για να πραγματοποιήσει “προεκλογική συγκέντρωση” με τους Αλβανούς συμπατριώτες του που ζουν στην Ελλάδα, καθ’ ην στιγμή οι σχέσεις Αθήνας – Τιράνων περνούν μέσα από σαράντα κύματα, λόγω της άδικης φυλάκισης του εκλεγμένου δημάρχου της Χειμάρρας κ. Φρέντη Μπελέρη, ο οποίος εδώ και ένα χρόνο παρεμποδίζεται να αναλάβει τα καθήκοντά του, έχοντας ουσιαστικά στερηθεί το αξίωμά του.

Εθνικές ήττες

Η κάθε μια από τις προκλήσεις αυτές έχει ένα βαθύ συμβολισμό, που συχνά “λαλεί ευγλωττότερον της ρητορικής”! Η επίσκεψη του Αλβανού πρωθυπουργού κ. Έντι Ράμα στην Αθήνα συνέπεσε – κατά την ακριβή ημερομηνία! – με την επέτειο της σύλληψης του κ. Μπελέρη. Με το ταξίδι του, ο κ. Ράμα στέλνει το μήνυμα στην ελληνική κυβέρνηση ότι αυτός έχει το πάνω χέρι στη Βόρεια Ήπειρο και ότι “του πέρασε” η αυταρχική ακύρωση της εκλογής του κ. Μπελέρη. Με λίγα λόγια, προκαλεί την Αθήνα μέσα στην έδρα της, ποντάροντας στην αβουλία της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής.

Εν τω μεταξύ, παρόλο που η απόφαση για την μετατροπή της Μονής της Χώρας σε ισλαμικό τέμενος είχε αναγγελθεί εδώ και κάποια χρόνια από τον κ. Ερντογάν, η εκτέλεσή της και τα επίσημα εγκαίνια έγιναν την Δευτέρα του Πάσχα! Παράλληλα, η Άγκυρα πραγματοποίησε μεγάλης κλίμακας ναυτική άσκηση, κατά το μεγαλύτερο μέρος του μηνός Μαΐου, προβαίνοντας σε ολοφάνερη πρόβα ναυτικού αποκλεισμού και κατάληψης νησιών στο Αιγαίο Πέλαγος, μολονότι παρόμοια τέτοια άσκηση είχε ματαιωθεί πέρυσι.

Τέλος, η νέα κυβέρνηση των Σκοπίων φαίνεται αποφασισμένη να αμφισβητήσει ανοικτά την Συμφωνία των Πρεσπών, την οποία, άλλωστε, δεν τήρησαν καλή τη πίστει ούτε οι προηγούμενες σκοπιανές κυβερνήσεις, ευθύς εξαρχής.

Πώς φτάσαμε στις ήττες;

Όντας το παλιότερο κράτος-μέλος της ΕΕ στην περιοχή και μέλος του ΝΑΤΟ από το 1952, η Ελλάδα διαθέτει έναν από τους ισχυρότερους στρατούς στην περιοχή. Οπότε, γιατί οι γείτονές της εμφανίζουν την απροκάλυπτη τάση να μην την σέβονται; Ακόμη κι αν αποδώσει κανείς την ιταμότητα της Τουρκίας στο μέγεθός της και την στρατιωτική της ισχύ, το θράσος που εμφανίζει η Αλβανία ή ακόμη χειρότερα, τα Σκόπια, μοιάζει παράλογο.

Εκτός εάν… τα κράτη αυτά νοιώθουν ότι “τους παίρνει” να κάνουν τέτοιες “μαγκιές”. Σε αυτήν την περίπτωση, όμως, η Ελλάδα οφείλει να κάνει την αυτοκριτική της και να αναζητήσει τα εσφαλμένα εκείνα μηνύματα που ωθούν τους γείτονές της να παρερμηνεύουν την διάθεσή της να υπερασπιστεί τον εαυτό της με κάθε κόστος – εφόσον η πολιτική ηγεσία και οι ελίτ της χώρας είναι όντως αποφασισμένοι να το κάνουν.

Σε περίπτωση που δεν ήταν πασιφανές (και είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς πώς δεν θα μπορούσε να ήταν) κατά τη μαύρη ώρα της υπογραφής της κατάπτυστης Συμφωνίας των Πρεσπών τον Ιούνιο του 2018, η ελληνική κυβέρνηση συμφώνησε σε μια ετεροβαρή και λεόντειο συμφωνία, όπου έκανε μεγάλες παραχωρήσεις και εγκατέλειψε πάγιες θέσεις της, έναντι ελαχίστων ανταλλαγμάτων. Όσοι υποστήριζαν την συμφωνία αυτή διατείνονταν ότι θα ελευθέρωνε πολύτιμο διπλωματικό κεφάλαιο, αφήνοντας την Ελλάδα να επικεντρωθεί στην μεγαλύτερη απειλή, η οποία προέρχεται από την Τουρκία.

Δυστυχώς, το σκεπτικό αυτό υπήρξε λανθασμένο, διότι στην πραγματικότητα, η άτακτη υποχώρηση της Αθήνας στις πιέσεις που δεχόταν να συναινέσει στην προσχώρηση του βόρειου γείτονά της στο ΝΑΤΟ χωρίς αυτό να συμμορφωθεί με τις εύλογες απαιτήσεις της απλώς απέδειξε ότι δεν είχε την πρόθεση να υπερασπιστεί τις θέσεις της. Κατά συνέπεια, έστειλε ξεκάθαρο μήνυμα σε ολόκληρη την δύσκολη περιοχή των Βαλκανίων και της Ανατολικής Μεσογείου ότι οι ηγέτες της δεν διαθέτουν την πυγμή να αντισταθούν στον εκφοβισμό και επιλέγουν να κατευνάζουν τους αντιπάλους τους.

Η Συμφωνία των Πρεσπών

Ασχέτως εάν η Συμφωνία των Πρεσπών ψηφίστηκε επί κυβερνήσεως ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, με τρόπο που δεν προσήκει στο δημοκρατικό πολίτευμα της χώρας, έχει και η παρούσα κυβέρνηση δικό της μερίδιο ευθύνης. Για παράδειγμα, ενώ εκμεταλλεύτηκε την μαζική λαϊκή δυσαρέσκεια με την συμφωνία για να αποκομίσει εκλογικά κέρδη, δεν έχει κάνει σχεδόν τίποτα για να διορθώσει έστω κάποια από τα ολοφάνερα ελαττώματα της συμφωνίας.

Μάλιστα, επί χρόνια κάνει τα στραβά μάτια στις συστηματικές παραβιάσεις της συμφωνίας εκ μέρους των Σκοπίων. Αν είχε κάνει το ελάχιστο, δηλαδή να καταγράφει επισήμως τις παραβιάσεις αυτές και να προβαίνει σε σχετικές ρηματικές διακοινώσεις, θα ήταν σε θέση να διαχειριστεί την σημερινή πρόκληση με πολύ πιο δυναμικό τρόπο, έχοντας αναδείξει τις παρασπονδίες των Σκοπιανών.

Τώρα τρέχει πίσω από τις εξελίξεις, και αντί να κινείται προς την ακύρωση της Συμφωνίας, υφίσταται πιέσεις από την αξιωματική αντιπολίτευση, μαζί με κάποιους βουλευτές του κυβερνώντος κόμματος, να ψηφίσει κάποια σχετικά μνημόνια που προβλέπονται από την Συμφωνία των Πρεσπών, πράγμα που ουσιαστικά θα επιβράβευε τα Σκόπια για την μέχρι τώρα αθέτηση των υποχρεώσεών τους.

Ηχηρές απαντήσεις

Τοιουτοτρόπως, θα έπρεπε να είχε δοθεί μια μετρημένη πλην ηχηρή απάντηση στην πολιτική της Τουρκίας να μετατρέπει ιερούς χώρους της Ορθοδοξίας σε τζαμιά. Είναι η μόνη γλώσσα που μοιάζει να καταλαβαίνει και να λαμβάνει υπόψη η Τουρκία. Οι διαμαρτυρίες στην ΟΥΝΕΣΚΟ μπορεί να αποτελούν μια τυπική διαδικασία, αλλά όλοι γνωρίζουμε ότι δεν πρόκειται να επιφέρουν καμία λύση. Η Ελλάδα οφείλει να ανταποδώσει, αφήνοντας στην Τουρκία να “γευτεί την γλύκα”, διότι η απραξία ισοδυναμεί με την αποδοχή μιας πράξης.

Η μετατροπή της οικίας του Μουσταφά Κεμάλ στην Θεσσαλονίκη σε Μουσείο αφιερωμένο στην Ποντιακή Γενοκτονία ή το τζαμί του Ασλάν Πασά στα Ιωάννινα σε Μουσείο αφιερωμένο στην Μικρασιατική Καταστροφή, θα ήταν μια ταιριαστή απάντηση, ενώ η επιβολή τελών στα εμβάσματα με προορισμό την Αλβανία ή η διευκόλυνση των ελληνικής καταγωγής κατοίκων του Μοναστηριού ή άλλων πόλεων της γείτονος να αποκτήσουν την ελληνική ιθαγένεια, θα βοηθούσε εμπράκτως ώστε τα Τίρανα και τα Σκόπια να συνέλθουν και να αφήσουν τους δον-Κιχωτισμούς!

Είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι τόσο στις ανθρώπινες, όσο και στις διεθνείς σχέσεις, η συμπεριφορά του άλλου προσδιορίζεται από την δική μας ανοχή.