Η “τούρτα” και το “κερασάκι”

του Μένιου Τασιόπουλου  – 

Αναμφίβολα, η απομάκρυνση του Ρέινς Πρίμπους από τη θέση του προσωπάρχη του Λευκού Οίκου και άλλων Ελληνοαμερικανών αποτελεί μία αρνητική εξέλιξη. Δεν αναμένεται, ωστόσο, να επηρεάσει σημαντικά τις δομημένες στρατηγικού χαρακτήρα σχέσεις Αθήνας-Ουάσιγκτον. Το γεγονός, όμως, έφερε στο προσκήνιο ένα κλασικό ερώτημα: Πόσο επηρεάζουν τα πρόσωπα και το ελληνοαμερικανικό λόμπι τις επιλογές της εκάστοτε αμερικανικής κυβέρνησης;

Δεν είναι συχνό φαινόμενο ελληνικής καταγωγής αξιωματούχος να βρίσκεται σε μία θέση-κλειδί στο Λευκό Οίκο. Με αυτή την έννοια, χάθηκε μια πολύ σημαντική γραμμή επικοινωνίας και μία δυνατότητα να μπαίνουν στην ατζέντα του Αμερικανού προέδρου ζητήματα ελληνικού ενδιαφέροντος.

Από την… Κορώνη στη διπλωματία

Η Ελλάδα πρέπει να ξεφύγει –και σε μεγάλο βαθμό έχει ξεφύγει– από τον επαρχιωτισμό του «έχω μπάρμπα στην Κορώνη». Δεν γίνεται έτσι εξωτερική πολιτική. Ούτε οι αποφάσεις λαμβάνονται έτσι στην Ουάσιγκτον. Οι ελληνικές κυβερνήσεις έχουν στο παρελθόν επενδύσει διπλωματικά στο ελληνοαμερικανικό λόμπι, χωρίς αξιόλογα αποτελέσματα.

Αυτό που δείχνει η πείρα είναι ότι η Ελληνορθόδοξη Αρχιεπισκοπή και οι ομογενειακές οργανώσεις μπορούν να καλλιεργήσουν επαφές, να εντείνουν ευαισθησίες, να υποστηρίξουν θέματα εθνικού ενδιαφέροντος, αλλά δεν μπορούν να καθορίσουν την ατζέντα των διμερών σχέσεων. Οι στηριζόμενες στα κρατικά συμφέροντα διμερείς σχέσεις είναι η “τούρτα” και το ελληνοαμερικανικό λόμπι το “κερασάκι”. Όχι αντίστροφα.

Η κατά καιρούς προσπάθεια Ελλήνων πολιτικών να αποκτήσουν άκομψα εκλεκτικές σχέσεις με Ελληνοαμερικανούς που κατέχουν αξιώματα στην Ουάσιγκτον σε κάποιες περιπτώσεις έχει εκθέσει τους ομογενείς αξιωματούχους, σε βαθμό που κάποιες φορές να τους έχει «ακυρώσει» όσον αφορά τη δυνατότητά τους να παίξουν στην κρίσιμη στιγμή θετικό ρόλο για τα εθνικά συμφέροντα.

Στρατηγική σχέση

Ας θυμηθούμε τον τραγέλαφο όταν ο ομογενής Τζορτζ Στεφανόπουλος βρισκόταν σε πολύ σημαντική θέση στο πλευρό του τότε Αμερικανού προέδρου Μπιλ Κλίντον, ή όταν ο καταγόμενος από τη Βόρειο Ήπειρο ομογενής Τζορτζ Τένετ είχε αναλάβει επικεφαλής της CIA. Τα ίδια είχαν συμβεί και την εποχή που ο Μάικλ Δουκάκης διεκδικούσε την προεδρία των ΗΠΑ. Όταν κάποιος εκ των Ελληνοαμερικανών αναλαμβάνει κυβερνητικό αξίωμα αποστολή του είναι να υπηρετήσει την αμερικανική πολιτική.

Η απομάκρυνση του κ. Πρίμπους, λοιπόν, δεν πρόκειται να επηρεάσει καθοριστικά τη στρατηγική σχέση Ελλάδας-ΗΠΑ. Από τις πρώτες ημέρες της εκλογής Τραμπ βαρύνουσα σημασία είχαν οι αφετηριακές ανεπίσημες επαφές που είχε ο υπουργός Εξωτερικών κ. Κοτζιάς με τον επικεφαλής του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας αρχικά με τον Μάικλ Φλυν και στη συνέχεια με τον αντικαταστάτη του στρατηγό Μακμάστερ.

Η επιλογή Κοτζιά να εκθέσει την ελληνική οπτική στους θεσμικά αρμοδίους (Συμβούλιο Ασφαλείας και Στέιτ Ντιπάρτμεντ) δημιούργησε μία στέρεα βάση για τη διμερή συνεννόηση. Ακόμη και σε θέματα, όπως το Οικουμενικό Πατριαρχείο, όπου ο κ. Πρίμπους είχε ιδιαίτερη ευαισθησία, το πλαίσιο δεν αλλάζει.

Είναι χαρακτηριστικό ότι σχεδόν ταυτόχρονα με την αποχώρηση Πρίμπους από τον Λευκό Οίκο υπήρξε δυναμική παρέμβαση από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ προς την Τουρκία, ζητώντας της να σεβαστεί το ναό της Αγίας Σοφίας και να επιτρέψει την επαναλειτουργία της Ιερατικής Σχολής στη Χάλκη.