Η Τουρκία κυνηγάει τη δική της Μεγάλη Ιδέα

Το τουρκικό πλωτό γεωτρύπανο “Γιαβούζ” ετοιμάζεται για γεώτρηση στο τεμάχιο 7 της κυπριακής ΑΟΖ. Η νέα αυτή τουρκική κίνηση αποτελεί τμήμα της στρατηγικής σταδιακής κλιμάκωσης που ακολουθεί η Τουρκία στα πλαίσια του σχεδίου Β που εφαρμόζει στην Ανατολική Μεσόγειο. Η τουρκική επιθετικότητα δεν έχει να κάνει μόνο με τη Κύπρο. Όπως Αμερικανοί αναλυτές καταγράφουν, η Τουρκία, αλλά και άλλες περιφερειακές δυνάμεις όπως η Ρωσία και το Ιράν, αξιοποιούν το κενό ισχύος στην ευρύτερη Μέση Ανατολή που έχει προκληθεί από την αμερικανική αδράνεια και απάθεια και προχωρούν σε επιθετικές κινήσεις.

Αυτή η αδράνεια έχει κατ’ επανάληψη φανεί όταν οι ΗΠΑ δεν αντέδρασαν στις ιρανικές επιθέσεις κατά δεξαμενοπλοίων, ούτε στη κατάρριψη του δικού τους drone από το Ιράν και πολύ πρόσφατα στη μεγάλη επίθεση των Ιρανών κατά των σαουδαραβικών διυλιστηρίων. Οι Τούρκοι, που είναι γεωπολιτικοί παίκτες με ρόλο στην ευρύτερη περιοχή, παρακολουθούν και αναλύουν την αμερικανική πολιτική.

Διαπιστώνοντας αυτή την απροθυμία των ΗΠΑ να εμπλακούν δυναμικά στις διάφορες συγκρούσεις στη περιοχή, προχωρούν σε νέα επεκτατικά βήματα τόσο σε Συρία και Ιράκ όσο και στην Ανατολική Μεσόγειο και στην Κύπρο. Μετά από συνεχείς πιέσεις προς τις ΗΠΑ η Τουρκία πέτυχε να εξασφαλίσει την ανοχή του προέδρου Τραμπ για τη δημιουργία μίας περιορισμένης ζώνης ασφάλειας στην βορειοανατολική Συρία.

Η ζώνη αυτή θα κείται 100 χιλιόμετρα ανατολικά του Κομπάνι αλλά με απροσδιόριστο ακόμα βάθος. Ήδη οι Αμερικανοί παρατηρητές εγκατέλειψαν τη συγκεκριμένη περιοχή. Στη περιοχή που θα καταλάβουν οι τουρκικές δυνάμεις αναμένεται να επανεγκατασταθούν οι εκδιωχθέντες από τους Κούρδους αραβικής καταγωγής κάτοικοι. Φιλοδοξία της Τουρκίας είναι να προσθέσει και άλλους αραβικής καταγωγής Σύριους πρόσφυγες που βρήκαν καταφύγιο στη Τουρκία.

Με τον τρόπο αυτό θα διασπάσει τη συνέχεια της περιοχής όπου οι Κούρδοι επεδίωκαν τη διαμόρφωση  μίας δικής τους αυτόνομης οντότητας. Το τουρκικό σχέδιο προσομοιάζει με αυτό που από το 1974 με τον εκτοπισμό των Ελληνοκυπρίων και τον εποικισμό εφαρμόζεται στη Κύπρο. Η απροθυμία των ΗΠΑ για επέκταση της στρατιωτικής  παρουσίας τους στην βορειοανατολική Συρία και ο φόβος τους για απώλεια της τουρκικής συμμαχίας, τις έχουν οδηγήσει σε κατανόηση των τουρκικών ανησυχιών ασφάλειας. Κατανόηση δείχνουν και οι Ρώσοι σε μια προσπάθεια εκβιασμού των Κούρδων, ώστε να τα βρουν με τον Άσαντ.

Τουρκική “Μεγάλη ιδέα” και Ευρώπη

Ανάλογα φαινόμενα ζούμε στην Ανατολική Μεσόγειο όπου η χλιαρή αμερικανική και ευρωπαϊκή στάση, καθώς και η αδράνεια της Ελλάδας σε συνδυασμό με την κυπριακή αδυναμία, ενθαρρύνουν νέες επιθετικές κινήσεις της Τουρκίας στη θάλασσα (ΑΟΖ) και τη ξηρά (Αμμόχωστος, εξοπλισμοί κλπ), αλλά και στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.  Απαιτούν εγκατάλειψη της ομοσπονδίας ως στόχου των διαπραγματεύσεων για επίλυση του Κυπριακού.

Παράλληλα, ζητούν επίμονα τη συνδιαχείριση της κυπριακής ΑΟΖ από τους Τουρκοκύπριους. Κάτι που επί του παρόντος έχει περάσει απαρατήρητο είναι η νέα νομοθεσία περί ιθαγένειας που θα ψηφιστεί από τους Τουρκοκύπριους. Με αυτή θα δίδεται “ιθαγένεια” σε όλους τους έποικους που ζουν στα Κατεχόμενα για περίοδο πέραν των πέντε ετών. Αυτή η κίνηση θα οδηγήσει σε δραματική αύξηση των πολιτών της “ΤΔΒΚ”. Έτσι θα επιτρέψει τη διεκδίκηση από τους Τουρκοκύπριους μεγαλύτερου μεριδίου από το φυσικό αέριο κάτι που ο ίδιος ο Ερντογάν είχε υποστηρίξει.

Σε ό,τι αφορά την επικείμενη τουρκική γεώτρηση στο τεμάχιο 7 επαναλαμβάνω την εκτίμηση μου ότι αυτή θα λάβει χώρα μόνο στο τμήμα του τεμαχίου 7 που εμπίπτει στην κατά ισχυρισμό τουρκική υφαλοκρηπίδα. Η Τουρκία, όμως, δεν πρόκειται να σταματήσει εκεί. Θα μετρήσει ακόμα μία φορά τις διεθνείς αντιδράσεις, καθώς και εκείνες της Κυπριακής Δημοκρατίας και της Ελλάδας. Αν διαπιστώσει ότι το κόστος είναι ανεκτό, δεν αποκλείεται να προχωρήσει και σε άλλα βήματα.

Η επικέντρωση της Βρετανίας στα του Brexit και η έναρξη της διαδικασίας αποπομπής του Αμερικανού προέδρου τείνουν να δημιουργήσουν συνθήκες που ευνοούν την τουρκική επιθετικότητα. Οι μνήμες του 1974 είναι ζωντανές. Ο προσφορότερος και πιο ρεαλιστικός για μας τρόπος ανακοπής της Τουρκίας είναι η επιβολή από την ΕΕ στοχευμένων μέτρων κατά της κρατικής εταιρείας πετρελαίων (ΤΡΑΟ) και όχι συνολικά επί της Τουρκίας. Πέραν όμως αυτού, θα πρέπει να αξιοποιηθεί η πρόθεση των ΗΠΑ για μεσολάβηση μεταξύ Τουρκίας και Κυπριακής Δημοκρατίας.