Η Τουρκία μιμείται την Κίνα – Οι Αμερικανοί και η τράμπα με το Καστελλόριζο

Όπως είπαμε στο χθεσινό άρθρο μας, η στάση των ΗΠΑ στην ελληνοτουρκική διαφορά για τις θάλασσες, παραμένει ίδια για 45 χρόνια. Οι Αμερικανοί πιστεύουν ότι ο μόνος τρόπος επίλυσης είναι να μοιραστούν τον πλούτο των θαλασσών. Δηλαδή, ζητούν να μοιραστούμε τον θαλάσσιο πλούτο μας, παρότι γνωρίζουν ότι οι Τούρκοι δεν έχουν νόμιμο δικαίωμα.

Έχουν, επίσης, πειστεί ότι είναι άδικο να μη διαθέτει αντίστοιχη θάλασσα ένα κράτος με τεράστια ακτογραμμή (από τον Έβρο στη Συρία). Η Ελλάδα διαθέτει την 9η σε μήκος ακτογραμμή παγκοσμίως, αλλά οι ακτογραμμές δεν παίζουν ρόλο στις οριοθετήσεις, σύμφωνα με το Δίκαιο της Θάλασσας. Κλασικό παράδειγμα οι ΗΠΑ που διαθέτουν μια από τις μεγαλύτερες ακτές στον κόσμο, αλλά δεν έπαιξε ρόλο στην οριοθέτηση της ΑΟΖ της με τα νησιά Μπαχάμες και Κούβα.

Η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών διέπεται από τη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, την οποίαν έχουν επικυρώσει 167 κράτη. Η θέσπιση, βέβαια, θαλάσσιων ορίων απαιτεί πολυεπιστημονική προσέγγιση. Η νομική εμπειρογνωμοσύνη είναι θεμελιώδης, διότι ακολουθεί κωδικοποιημένα διεθνή νομικά μέσα. Αυτές οι νομικές διατάξεις πρέπει να μεταφραστούν σε πρακτικές που απαιτούν τεχνικούς ειδήμονες.

Η εμπειρογνωμοσύνη στον τομέα της έρευνας και της χαρτογράφησης είναι απαραίτητη για τη μετατροπή των νομικών διατάξεων σε πρακτική εφαρμογή στον τομέα αυτό. Αυτοί οι δύο πρέπει να συνεργαστούν για να διαμορφώσουν πολιτική λύση. Το πρόβλημα των οριοθετήσεων θαλασσίων ζωνών μεταξύ της Ελλάδος και των γειτονικών της χωρών απετέλεσε επί μακρόν παράπλευρη απώλεια των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Η Ελλάδα είναι το μόνο παράκτιο κράτος στον πλανήτη που συνορεύει με έξι κράτη: Τουρκία, Κύπρο, Αίγυπτο, Λιβύη, Ιταλία και Αλβανία. Εξαίρεση η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας με την Ιταλία!

Ξαφνικά, εκεί που δεν το περιμέναμε, η Αίγυπτος έχει αρχίσει να ερωτοτροπεί με την Τουρκία. Εάν συνάψουν συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ θα αποκόψουν την ΑΟΖ της Ελλάδας από αυτή της Κύπρου. Είναι απορίας άξιο τι κάνει ο Νίκος Δένδιας γι’ αυτό το ενδεχόμενο. Κάτι παρόμοιο είχε συμβεί όταν υπουργός Εξωτερικών ήταν το 2008 η Ντόρα Μπακογιάννη. Τουλάχιστον τότε οι Αιγύπτιοι της είχαν αναφέρει ότι θα συζητούσαν οριοθέτηση και με τους Τούρκους, παρότι γνώριζαν ότι δεν έχουν θαλάσσια σύνορα μαζί τους.

Οι Αμερικανοί, η Κίνα και η Τουρκία

Είναι χρήσιμο να αντιπαραβάλουμε εδώ το προηγούμενο της Κίνας, που ακολουθεί η Τουρκία και να αναλύσουμε γιατί είναι επικίνδυνο για τα εθνικά μας συμφέροντα. Η Κίνα δεν θα σταματήσει να διεκδικεί πάνω από το 80% της Νότιας Σινικής Θάλασσας δηλαδή περίπου 3,5 εκατ. τετρ. χλμ, επικαλούμενη “ιστορικό δικαίωμα” και αγνοώντας τα δικαιώματα των Βιετνάμ, Ταιβάν, Μαλαισίας, Μπρουνέι και Φιλιππίνων.

Η Τουρκία διεκδικεί μία “Γαλάζια Πατρίδα” 462.000 τετρ. χλμ, όπως έχει δηλώσει ο Τούρκος υπουργός Άμυνας. Στη Νότια Σινική Θάλασσα έχει εκτιμηθεί ότι υπάρχουν 125 δισ. βαρέλια πετρελαίου και 500 τρισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου (Global Risk Insights). Ομοίως, περίπου το 10% της παγκόσμιας αλιείας συνδέεται με την περιοχή, σύμφωνα με την Financial Times. Περίπου 3,4 τρισ. δολάρια θαλάσσιου εμπορίου διακινούνται στην περιοχή κάθε χρόνο (Global Risk Insights).

Την πλειονότητα αυτού του θαλάσσιου πλούτου προσπαθεί να οικειοποιηθεί η Κίνα. Κάτι παρόμοιο προσπαθεί να πράξει και η Τουρκία στην Ανατολική Μεσόγειο, χωρίς βέβαια ο πλούτος της να προσεγγίζει αυτόν της Σινικής Θάλασσας. Όπως έχω ξαναγράψει, το σχέδιο των Αμερικανών είναι η συνεκμετάλλευση, ή καλύτερα η συνδιαχείριση του πλούτου της κυπριακής και ελληνικής (δυνάμει) ΑΟΖ, μια και η Τουρκία δεν διαθέτει υδρογονάνθρακες στην δική της. Οι Κινέζοι θέλουν να μοιραστούν την ΑΟΖ των Φιλιππίνων, αλλά οι ΗΠΑ αντιτίθενται, ενώ το προτείνουν ως υπόδειγμα για Ελλάδα και Τουρκία!

Η Κίνα αυξάνει τη ναυτική της δύναμη για να μπορεί να “κλέβει” πιο εύκολα τις ΑΟΖ των γειτόνων της. Οι Τούρκοι παρακολουθούν προσεκτικά τις κινεζικές κινήσεις και γι’ αυτό έχουν αρχίσει να ενισχύουν τη ναυτική τους δύναμη. Οι εξελίξεις στον Ειρηνικό φαίνονται πολύ μακρινές για την ελληνική κυβέρνηση, αλλά ο “σουλτάνος” προσπαθεί να μιμηθεί τον κινεζικό γίγαντα. Αυτή η προοπτική πρέπει να μας ανησυχεί ιδιαίτερα, για να μη βρεθούμε προ δυσάρεστων εκπλήξεων.

Δύο αποσπάσματα

Αξίζει εδώ να αναφέρουμε τις ενδιαφέρουσες απόψεις του καθηγητή διεθνούς δικαίου και βουλευτή της ΝΔ Άγγελου Συρίγου: «Ο Ερντογάν έχει την εντύπωση ότι μπορεί να διεκδικεί και τα πλέον απίθανα χωρίς ουσιαστικό κόστος. Δεν αισθάνεται οποιαδήποτε πίεση. Θα αλλάξει στάση μόνον εάν καταλάβει ότι η συνέχιση της πολιτικής του θα συνεπάγεται κόστος. Η νέα στρατηγική θα πρέπει να βασίζεται στην βήμα προς βήμα άσκηση όλων των δικαιωμάτων που μας δίνει το διεθνές δίκαιο με έμφαση σε δράσεις και μέτρα, για τα οποία υπάρχει η ευρωπαϊκή θεσμική υποστήριξη. Η Ελλάδα επικαλείται διαρκώς το διεθνές δίκαιο. Στην πραγματικότητα όμως συμπεριφέρεται σαν να μην υπάρχει η Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας του 1982, ούτε και οι θεσμοί που έφερε αυτή η σύμβαση μαζί της.

»Για να πιεσθεί η Τουρκία, θα πρέπει να αρχίσουμε να εφαρμόζουμε με προσοχή τις διατάξεις του διεθνούς δικαίου. Στην αντίληψη που ξεκίνησε ο Ανδρέας Παπανδρέου το 1981 “η Ελλάδα δεν διεκδικεί τίποτα”, πρέπει να αντιταχθεί ότι η Ελλάδα διεκδικεί την εφαρμογή των κανόνων του διεθνούς δικαίου, όχι ρητορικά αλλά στην πράξη. Έτσι μόνον ασκείται πίεση. Παράλληλα, πρέπει να ληφθούν σοβαρά αμυντικά μέτρα που θα δώσουν το μήνυμα στην Τουρκία ότι θα αντιδράσουμε σε περίπτωση που ξεπεραστούν τα όρια. Αυτό προϋποθέτει να γίνουν σαφή τα όρια ανοχής της ελληνικής πλευράς σε προκλητικές τουρκικές κινήσεις».

Τέλος επισημαίνω και ένα άρθρο του Σταύρου Λυγερού: «Το γεγονός ότι η Άγκυρα έχει “ανεβεί πίστα” και στα ελλαδοτουρκικά και στην κυπριακή ΑΟΖ, εγείρει το ερώτημα εάν ο Ερντογάν προετοιμάζει το έδαφος για να δημιουργήσει ένα επεκτατικό τετελεσμένο σε βάρος της Ελλάδας. Οι κινήσεις του αυτό δείχνουν, αλλά το εάν θα κάνει το άλμα ή όχι, δεν μπορεί να απαντηθεί με κατηγορηματικότητα. Είναι συνάρτηση του τρόπου που θα σταθμίσει την οικονομική κρίση στην Τουρκία, την ελληνική αντίδραση και βεβαίως την αντίδραση των άλλων δρώντων στην περιοχή (ΗΠΑ, Γαλλία, ΕΕ, Ρωσία, Αίγυπτος και Ισραήλ) στις συνθήκες της πανδημίας.

»Προφανώς, θα προτιμούσε να κερδίζει επιμέρους μάχες, χωρίς να ρίξει ντουφεκιά, δεδομένου ότι οι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις είναι σε θέση να προκαλέσουν μεγάλες καταστροφές στον επιτιθέμενο, ανεξαρτήτως της τελικής έκβασης. Θα προτιμούσε, λοιπόν, να κερδίζει μάχες, εξωθώντας την Αθήνα σε αλλεπάλληλες υποχωρήσεις με την άσκηση πιέσεων και την τροφοδοσία του φοβικού συνδρόμου της.

»Αν, όμως, κρίνει ότι δημιουργώντας ένα επεκτατικό τετελεσμένο θα γκρεμίσει τις μέχρι τώρα ελληνικές αντιστάσεις και ως εκ τούτου θα βρεθεί σε απολύτως πλεονεκτική θέση, είναι πιθανόν να το τολμήσει. Και μόνο αυτό το ενδεχόμενο θα έπρεπε να έχει προκαλέσει συναγερμό στο ελληνικό πολιτικό σύστημα, το οποίο, όμως, φαίνεται να βολεύεται στη θαλπωρή των αυταπατών. Ο στρουθοκαμηλισμός σε κανέναν και ποτέ δεν βγήκε σε καλό, αλλά εντούτοις παραμένει –για πολιτικοψυχολογικούς λόγους– ένα ευρέως διαδεδομένο φαινόμενο».

Στόχος το Καστελλόριζο

Πιστεύω ότι ο Ερντογάν βρίσκεται σε μια κρίσιμη καμπή και προετοιμάζεται να επιχειρήσει ένα καίριο πλήγμα στην Ελλάδα ίσως με την κατάληψη του συμπλέγματος του Καστελλόριζου, χρησιμοποιώντας στρατό, αεροπορία και ναυτικό χωρίς να ρωτήσει τον πανέτοιμο ξενοδόχο. Οι Αμερικανοί ως γνωστόν είχαν, στην δεκαετία του 1960, προσφέρει το Καστελλόριζο στην Τουρκία με αντάλλαγμα την Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα.

Ο Τούρκος πρόεδρος πιστεύει ότι ο κορονοϊός έχει μονοπωλήσει διεθνώς την προσοχή και ως εκ τούτου αυτή δεν θα προλάβει να αντιδράσει. Κάνει τραγικό υπολογισμό, πιστεύοντας ότι θα πιάσει τους Έλληνες στον ύπνο. Πιστεύει, επίσης, ότι ο φίλος του Τραμπ θα αντιδράσει καθυστερημένα και στην ουσία θα παρέμβει υπέρ της Τουρκίας, απαιτώντας από αυτή να επιστρέψει το Καστελλόριζο, με αντάλλαγμα μέρος της ελληνικής υφαλοκρηπίδας/ΑΟΖ στην Ανατολική Μεσόγειο. Με το σκεπτικό αυτό ο Τραμπ θα λύσει την ελληνοτουρκική διένεξη που βασανίζει για δεκαετίες τις ΗΠΑ.