Η Τουρκία προσπαθεί να μπει μέσω PESCO στην ΕΕ από την πίσω πόρτα

Βοούν τα διεθνή και εγχώρια έντυπα και διαδικτυακά ΜΜΕ, με πρώτο την κυριακάτικη έκδοση της εφημερίδας “Die Welt”, με το αίτημα που υπέβαλε η Τουρκία για συμμετοχή στο πρόγραμμα της PESCO (Στρατιωτική Κινητικότητα της ΕΕ). Μάλιστα κάποιες χώρες της ΕΕ φαίνεται να στηρίζουν και να επιχαίρονται για την κίνηση αυτή της Τουρκίας!

Το αίτημα της Τουρκίας αφορά για συμμετοχή της στο πρόγραμμα της PESCO (Στρατιωτική Κινητικότητα) και υποβλήθηκε στο υπουργείο Άμυνας της Ολλανδίας, το οποίο έχει αναλάβει τον συντονισμό του προγράμματος εκ μέρους των 24 συμμετεχόντων στο πρόγραμμα χωρών, μεταξύ των οποίων είναι η Ελλάδα και η Κύπρος (Netherlands, Austria, Belgium, Bulgaria, Croatia, Czechia, Cyprus, Estonia, Finland, France, Germany, Greece, Hungary, Italy, Latvia, Lithuania, Luxembourg, Poland, Portugal, Romania, Slovenia, Slovakia, Spain, Sweden).

Το πρόγραμμα εγκρίθηκε στις 6 Μαρτίου του 2018, ενώ πριν από 15 ημέρες οι υπουργοί Άμυνας των χωρών είχαν εγκρίνει και τη συμμετοχή των ΗΠΑ, του Καναδά και της Νορβηγίας ως τρίτες χώρες. Είναι η πρώτη φορά που τρίτες χώρες συμμετέχουν σε ένα από τα 46 προγράμματα της PESCO, στο πλαίσιο της απόφασης (ΚΕΠΠΑ) 2020/1639 του Συμβουλίου της 5ης Νοεμβρίου 2020, που θεσπίζει τις γενικές προϋποθέσεις, υπό τις οποίες θα μπορούσαν κατ’ εξαίρεση να κληθούν τρίτα κράτη να συμμετάσχουν σε μεμονωμένα έργα της PESCO.

Στόχοι του προγράμματος Στρατιωτικής Κινητικότητας είναι, μεταξύ άλλων, η βελτίωση της μεταφοράς στρατευμάτων και στρατιωτικού υλικού εντός της Ευρώπης, η απλούστευση και τυποποίηση των διασυνοριακών διαδικασιών στρατιωτικών μεταφορών, καθώς και η διασφάλιση της καταλληλότητας του οδικού και σιδηροδρομικού δικτύου. Ως μια «μεγάλη επιτυχία» (κατά τη Welt) θεωρεί η Γερμανίδα υπουργός Άμυνας Άνεγκρετ Κραμπ-Καρενμπάουερ τα τουρκικά σχέδια.

Οι προϋποθέσεις συμμετοχής τρίτου κράτους

Τα περασμένα χρόνια είχε καταβάλει η Γερμανία μεγάλες προσπάθειες, προκειμένου να άρει η Γαλλία τις αντιρρήσεις της για συμμετοχή τρίτων χωρών σε προγράμματα της PESCO και τα κατάφερε μόλις τον περασμένο Νοέμβριο, με την αποδοχή της απόφασης 2020/1639, που θεσπίζει τις γενικές προϋποθέσεις, υπό τις οποίες θα μπορούσαν κατ’ εξαίρεση να κληθούν τρίτα κράτη να συμμετάσχουν σε μεμονωμένα έργα PESCO. Το άρθρο 3 της απόφασης αυτής καλύπτει τις Γενικές Προϋποθέσεις, προκειμένου ένα τρίτο κράτος να μπορεί κατ’ εξαίρεση να κληθεί να συμμετάσχει σε έργο PESCO και να συνεχίσει να συμμετέχει, μεταξύ των οποίων είναι:

• Να συμμερίζεται τις αξίες και τις αρχές στις οποίες βασίζεται η Ένωση, καθώς και τους στόχους της ΚΕΠΠΑ (Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφάλειας). Δεν πρέπει να αντιβαίνει στα συμφέροντα ασφάλειας και άμυνας της ΕΕ και των κρατών-μελών της, μεταξύ άλλων την αρχή των σχέσεων καλής γειτονίας με τα κράτη-μέλη και πρέπει να έχει πολιτικό διάλογο με την Ένωση, που να καλύπτει επίσης πτυχές ασφάλειας και άμυνας, όταν συμμετέχει σε έργο PESCΟ.
• Η συμμετοχή του να συμβάλλει στην ενίσχυση της Κοινής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας και του επιπέδου φιλοδοξίας της ΕΕ, όπως καθορίζεται στα συμπεράσματα του Συμβουλίου της 14ης Νοεμβρίου 2016, που μεταξύ άλλων στηρίζοντας αποστολές και επιχειρήσεις Κοινής Πολιτικής Ασφάλειας και Άμυνας.
• Να έχει συνάψει συμφωνία για την ασφάλεια των πληροφοριών με την Ένωση, η οποία βρίσκεται σε ισχύ.
• Να έχει δεσμευθεί, στην αίτηση συμμετοχής του να διασφαλίζει την τήρηση διατάξεων της απόφασης (ΚΕΠΠΑ) 2017/2315 και της απόφασης (ΚΕΠΠΑ) 2018/909.

Η έγκρισης αιτήματος για PESCO

Αξίζει τον κόπο να δούμε κάποια βασικά βήματα που προβλέπει το άρθρο 2 της απόφασης 2020/1639 του Συμβουλίου ως διαδικασία εξέτασης έγκρισης του αιτήματος της Τουρκίας για τη συμμετοχή της στο πρόγραμμα, που μεταξύ άλλων προβλέπουν:

• Ένα τρίτο κράτος μπορεί να υποβάλει στο συντονιστή ή στους συντονιστές έργου PESCO αίτηση να συμμετάσχει στο έργο. Η αίτηση πρέπει να περιέχει επαρκώς λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με τους λόγους συμμετοχής στο έργο, καθώς και το εύρος και τη μορφή της προτεινόμενης συμμετοχής σε φάσεις του έργου, κατά περίπτωση και πρέπει να τεκμηριώνει ότι πληρούνται οι γενικές προϋποθέσεις του άρθρου 3.
• Μόλις παραλάβουν την αίτηση, τα κράτη-μέλη που λαμβάνουν μέρος στο έργο (“τα μέλη του έργου”) αξιολογούν, με βάση τις πληροφορίες που παρέχει το εν λόγω τρίτο κράτος, εάν συμμορφώνεται με τις γενικές προϋποθέσεις του άρθρου 3.
• Εάν τα μέλη του έργου συμφωνήσουν ομόφωνα ότι επιθυμούν να καλέσουν το τρίτο κράτος που υπέβαλε την αίτηση να συμμετέχει στο έργο και ότι το τρίτο κράτος συμμορφώνεται με τις γενικές προϋποθέσεις του άρθρου 3, ο συντονιστής του έργου (Ολλανδία ), με την υποστήριξη της γραμματείας της PESCO, κοινοποιεί τη σχετική απόφαση στο Συμβούλιο και στον ύπατο εκπρόσωπο για λήψη απόφασης.
• Βάσει της κοινοποίησης αυτής που περιλαμβάνει το εύρος, τη μορφή και, κατά περίπτωση, τις αντίστοιχες φάσεις της συμμετοχής του τρίτου κράτους στο έργο και κατόπιν γνωμοδότησης της Επιτροπής Πολιτικής και Ασφάλειας, το Συμβούλιο αποφασίζει εάν η συμμετοχή του τρίτου κράτους (Τουρκία ) στο εν λόγω έργο πληροί τις προϋποθέσεις του άρθρου 3 της παρούσας απόφασης.
• Εάν υπάρξει θετική απόφαση από το Συμβούλιο, ο συντονιστής του έργου PESCO (Ολλανδία) διαβιβάζει εκ μέρους των μελών του έργου, πρόσκληση συμμετοχής στο εν λόγω έργο προς το τρίτο κράτος (Τουρκία ) που έχει υποβάλει την αίτηση.

Ελλάδα και Κύπρος για Τουρκία

Τι θα κάνουν η Ελλάδα και η Κύπρος ως συμμετέχουσες χώρες στο πρόγραμμα αυτό;
Είναι αλήθεια ότι στις 10 Μαΐου η μόνιμη αντιπροσωπεία της Ελλάδος στο ΝΑΤΟ, υπέβαλαν στον πρωθυπουργό, στον υπουργό Εξωτερικών, στον Υπουργό Εθνικής Άμυνας και στον Αρχηγό ΓΕΕΘΑ, εισήγηση να μην “στεναχωρήσουμε” την Τουρκία και να μην αρνηθεί η Ελλάδα το αίτημα της Άγκυρας για να μπει από την “πίσω πόρτα” στην ΕΕ και ειδικότερα στα προγράμματα ανάπτυξης νέων στρατιωτικών τεχνολογιών και συνεργασίας των αμυντικών βιομηχανιών των χωρών της ΕΕ, PESCO και EDIDP;

Τι εισηγείται στον πρωθυπουργό η μόνιμη αντιπροσωπεία μας στο ΝΑΤΟ; Να χρηματοδοτήσουμε την Τουρκία, με τη σύμφωνη γνώμη της Ελλάδος και της Κύπρου, με σημαντικό χρηματικό ποσό, ίσως και δισ. ευρώ από τα 13,5 δισ. που προβλέπεται να διατεθούν από την ΕΕ την περίοδο 2021-2027, για να ενισχύσουμε ακόμη περισσότερο την αμυντική της βιομηχανία, προκειμένου να “αναρρώσει” από το χάλι που βρίσκεται;

Η απάντηση είναι απλή και είμαι βέβαιος ότι η κυβέρνηση με τους καθ’ ύλη αρμοδίους φορείς θα πράξει αυτά που πρέπει, δεδομένου ότι έχει τα εργαλεία και τις αποφάσεις της ΕΕ, μάλιστα πρόσφατες, αρκεί να απαιτήσουν την πλήρη εξέταση και αξιολόγηση της αίτησης της Τουρκίας, σύμφωνα με τις προβλέψεις της απόφασης 2020/1639 του Συμβουλίου, πριν από τη λήψη των τελικών αποφάσεων του Συμβουλίου. Γιατί τότε θα διαπιστώσει ότι η Τουρκία δεν πληροί τις βασικές προϋποθέσεις, που προβλέπονται από την απόφαση 2017/2315 για έγκριση του αιτήματός της συμμετοχής της στο πρόγραμμα, με κύρια και επιγραμματικά:

• Να αποδέχονται τις θεμελιώδεις αξίες της ΕΕ.
• Η συμμετοχή τους να μην αντιβαίνει στα συμφέροντα ασφαλείας και στα αμυντικά συμφέροντα της ΕΕ και των κρατών-μελών της, συμπεριλαμβανομένης της προσήλωσης στις σχέσεις καλής γειτονίας.
• Να διαθέτουν συμφωνία ασφαλείας με την ΕΕ.

Όσο και εάν αυτό το επιθυμεί σφόδρα η Γερμανία, ερμηνεύοντας ως «μεγάλη επιτυχία» (κατά τη Welt) τα τουρκικά αυτά σχέδια, η Γερμανίδα υπουργός Άμυνας Κραμπ-Καρενμπάουερ, ήρθε λοιπόν η ώρα να ανταποκριθεί, ο πρώην Γενικός Διευθυντής της Γενικής Διεύθυνσης Αμυντικών Εξοπλισμών και Επενδύσεων Αντιπτέραρχος (Ι) ε.α Θεόδωρος Λάγιος στο σημαντικό του ρόλο από τη νέα του θέση. Είναι σύνδεσμος του υπουργείου Εθνικής Άμυνας με την Μόνιμη Αντιπροσωπεία στην ΕΕ (ΜΑ/ΕΕ), επί θεμάτων ανάπτυξης δυνατοτήτων και προγραμμάτων Μόνιμης Διαρθρωμένης Συνεργασίας της ΕΕ, χωρίς να είναι αναγκαία η εμπλοκή της μόνιμης αντιπροσωπείας μας στο ΝΑΤΟ, όπως το έκανε μέχρι τώρα.