Ιδού πως τα Σκόπια παραβιάζουν τη Συμφωνία των Πρεσπών

Στις 12 Φεβρουαρίου 2019, τέθηκε σε ισχύ η περίφημη Συμφωνία των Πρεσπών, η οποία σύμφωνα με τους υποστηρικτές της, προστατεύει τα ελληνικά συμφέροντα, μεταξύ άλλων, διότι, βάσει αυτής, η γειτονική χώρα δεν έχει δικαίωμα να αναμειγνύεται σε εσωτερικές υποθέσεις της Ελλάδας. Όμως, μια κίνηση ενός φορέα της γείτονος που είδε προσφάτως το φως της δημοσιότητας έρχεται να θέσει υπό αμφισβήτηση αυτή την άποψη.

Πρόκειται για την έκδοση του “Γλωσσολογικού Άτλαντα των “μακεδονικών” διαλέκτων”, που φέρει την υπογραφή της Ακαδημίας Επιστημών και Τεχνών των Σκοπίων, η οποία εξακολουθεί, μάλιστα, να αυτοαποκαλείται “Μακεδονική” κατά παράβαση του άρθρου 1.3.ζ της Συμφωνίας που ορίζει ότι ο επιθετικός προσδιορισμός για δημόσιες οντότητες πρέπει να ευθυγραμμίζεται με το επίσημο όνομα του κράτους.

Όπως αναφέρεται, η έκδοση βασίζεται στα δεδομένα του προγράμματος “Σλαβικός Γλωσσολογικός Άτλας“, το οποίο ξεκίνησε μετά από απόφαση του 4ου Διεθνούς Συνεδρίου Σλαβολόγων στη Μόσχα το Σεπτέμβριο του 1958. Σε αυτήν, γίνεται καταγραφή των γεωγραφικών σημείων στα οποία ομιλείται η “μακεδονική” γλώσσα. Η ανάλυση, όμως, δεν περιορίζεται εντός του εδάφους του γειτονικού κράτους αλλά περιλαμβάνει και ελληνικά χωριά στα οποία γίνεται ευθέως λόγος ότι ομιλείται η “μακεδονική”, και μάλιστα, 3 συγκεκριμένες διάλεκτοί της, της Θεσσαλονίκης κι Έδεσσας, των Σερρών και του Λαγκαδά, και της Καστοριάς και Κορυτσάς.

Ακόμη και ο τρόπος που παρέχονται κάποιες πληροφορίες για την έρευνα στον πρόλογο υποκρύπτει σκοπιμότητα. Αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι «το υλικό προέρχεται από 24 οικισμούς, 16 εντός της «ΔΒ Μακεδονίας», 1 στην Αλβανία και 7 στην “Μακεδονία του Αιγαίου”, που βρίσκεται στην Ελλάδα». Η λέξη “Βόρεια”, όπως βλέπουμε, δεν παρατίθεται ολογράφως αλλά μόνο με το αρχικό της γράμμα κολλημένο με το ‘Ρ’ ώστε να δίδεται έμφαση στο «Μακεδονία». Στη δε παράθεση των περιοχών της χώρας υπάρχει η ένδειξη ‘ΡΜ’, δηλαδή «Δημοκρατία της Μακεδονίας».

Επίσης, ενώ αναφορικά με την Αλβανία δε δίδονται πληροφορίες για την περιοχή που διεξήχθη η έρευνα, εν προκειμένω τη Μάλα Πρέσπα, όπου η “μακεδονική” αναγνωρίζεται ως μειονοτική γλώσσα, για την Ελλάδα τονίζεται ότι αφορά στη “Μακεδονία του Αιγαίου”, μια ονομασία που χρησιμοποιούν οι εθνικιστικοί κύκλοι των Σκοπίων με σαφείς επεκτατικές /αλυτρωτικές βλέψεις. Είναι γνωστή η θεωρία τους περί μιας ενιαίας Μακεδονίας που έχει τριχοτομηθεί και πρέπει να επανενωθεί.

Απουσία Σερβίας και Βουλγαρίας

Εντύπωση προκαλεί ότι στην έρευνα δεν περιλαμβάνονται περιοχές της Σερβίας ή της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, όπου αναγνωρίζεται η ύπαρξη “μακεδονικής” μειονότητας και γλώσσας. Μεγαλύτερο ενδιαφέρον έχει ότι η έρευνα δε διεξήχθη ούτε στη Βουλγαρία, στην οποία, κατά την προπαγάνδα των Σκοπίων, ομιλούνται οι ανατολικές διάλεκτοι τής “μακεδονικής”. Η απάντηση βρίσκεται μάλλον στο γεγονός ότι στο πρόγραμμα του Σλαβικού Γλωσσολογικού Άτλαντα συμμετέχει η Βουλγαρική Ακαδημία Επιστημών αλλά και στην εν γένει στάση των βουλγαρικών αρχών. Η Σόφια αρνείται διαχρονικά και με συνέπεια την ύπαρξη “μακεδονικής” γλώσσας, θεωρώντας τη βουλγαρική διάλεκτο με σερβικά στοιχεία.

Στο ίδιο πλαίσιο, όπως είναι γνωστό, εξίσου πάγια είναι η θέση των ελληνικών κυβερνήσεων ότι στη Μακεδονία ομιλείται ένα σλαβικό ιδίωμα από σλαβόφωνους Έλληνες κι όχι η “μακεδονική” γλώσσα, γεγονός, όμως, που δε λαμβάνει υπ’ όψιν η Ακαδημία της γείτονος. Αντ’ αυτού, προβαίνει σε μια κακόβουλη κι επιστημονικώς αντιδεοντολογική πράξη, να αναμιχθεί στις εσωτερικές υποθέσεις μιας φιλικής χώρας, συν τοις άλλοις και κατά παρά παράβαση της Συμφωνίας των Πρεσπών, και να κάνει λόγο για ύπαρξη “μακεδονικής” γλώσσας εντός ελληνικού εδάφους.

Προφανώς, μέσω της επέκτασης τής χρήσης της γλώσσας στον ελληνικό χώρο, η Ακαδημία των Σκοπίων προσπαθεί να συνδέσει ιστορικά το γειτονικό κράτος με την περιοχή όπου όντως έζησε ο Μέγας Αλέξανδρος κι αποτελεί τμήμα της αρχαίας, μεσαιωνικής και νεότερης Μακεδονίας. Επίσης, γίνεται απόπειρα ενοποίησης του γεωγραφικού χώρου της γείτονος με τμήματα της Ελλάδας διαμέσου της γλώσσας. Καθόσον η γλώσσα αποτελεί ένα από τα συστατικά στοιχεία ενός έθνους, αυτή η έκδοση της Ακαδημίας Επιστημών, ενός φορέα που σε κάθε χώρα θεωρείται το ανώτατο κι εγκυρότερο επιστημονικό όργανο, θα μπορούσε μελλοντικά να εργαλειοποιηθεί με στόχο εδαφικές ή διοικητικές αναθεωρήσεις.

Πολιτικό κατασκεύασμα

Ας μην ξεχνούμε ότι η γλώσσα της γειτονικής χώρας είναι πολιτικό κατασκεύασμα. Δημιουργήθηκε επί Τίτο κι εφαρμόστηκε από τον τότε πρωθυπουργό Κολισέφσκι, γι’ αυτό κι αρκετοί στη Βουλγαρία την αποκαλούσαν κολισεφσκική. Συνυπολογίζοντας την άποψη πολλών βαλκανιολόγων ότι «κατά την γέννεσιν των βαλκανικών εθνικών κρατών, η θρησκευτική ταυτότητα αντικατεστήθη από την γλωσσική ταυτότητα» κι ότι η γλωσσική ταυτότητα «σε τελευταία ανάλυση μετατρέπεται σε σύνορο εθνικής διαφοροποίησης», όπως αναφέρεται σε άρθρο του Ι. Μάζη, αντιλαμβάνεται κανείς τους ελλοχεύοντες κινδύνους.

Κι αν κάποιοι ακόμη θεωρούν ότι δεν υποκρύπτεται κάτι άλλο σε αυτή την κίνηση, η ίδια η έρευνα αποδεικνύει το αντίθετο. Για να είναι άρτια μια γλωσσολογική έρευνα απαιτείται η απλή κι αντικειμενική παράθεση γλωσσικών στοιχείων, η περιγραφή κι ανάλυσή τους χωρίς την εμφιλοχώρηση αξιολογικών κρίσεων ή την παράθεση ελλιπών ή μονόπλευρων βιβλιογραφικών αναφορών.

Τα “μακεδονικά” χωριά στην Ελλάδα

Εντούτοις, η περί ης ο λόγος έκθεση υποπίπτει και στα δυο σφάλματα. Αφενός, στη βιβλιογραφία που παρατίθεται στο τέλος, δεν υπάρχουν εκδόσεις της Ακαδημίας Αθηνών ή άλλες ελληνικές εκδόσεις αλλά ούτε εγνωσμένου κύρους αγγλόφωνες ή γαλλόφωνες μελέτες για τα σλαβικά ιδιώματα.

Αφετέρου, στις σελίδες 9-10, όπου αναφέρονται οι περιοχές που περιλαμβάνονται στην έρευνα, είναι φανερό ότι υιοθετείται η προπαγάνδα των Σκοπίων, περί «μακεδονικών» χωριών που κατοικούνταν από εθνικά «Μακεδόνες» κι όπου οι Έλληνες ήταν μειοψηφία ή έποικοι που εγκαταστάθηκαν μετά τη Μικρασιατική καταστροφή. Παραθέτουμε αυτούσια κάποια αποσπάσματα:

• Νεστόριο «μέχρι το 1949, το χωριό είχε περίπου 3.500 κατοίκους, ορθόδοξους Μακεδόνες»
  Μοσχοχώριον «μέχρι το 1949, το χωριό είχε περίπου 700 κατοίκους, όλοι ορθόδοξοι Μακεδόνες».
• Τοιχίον (εννοεί Τοιχιό) «κατοικείται από μακεδονικό πληθυσμό. Μέχρι το 1949, το χωριό είχε περίπου 900 κατοίκους, ορθόδοξους Μακεδόνες… μετά το 1949 εγκαταστάθηκαν Έλληνες από διάφορα μέρη».
• Καρδιά «μέχρι το 1948, το χωριό είχε περίπου 400 κατοίκους, όλοι τους ήταν ορθόδοξοι Μακεδόνες».
• Κερασέαι (εν.Κερασιές) «μέχρι το 1948, το χωριό είχε περίπου 500 κατοίκους, οι περισσότεροι από τους οποίους ήταν ορθόδοξοι Μακεδόνες. Περίπου 300 Έλληνες ήλθαν από τη Μικρά Ασία το 1922».
• Όσσα «το 1933, το χωριό είχε περίπου 2.000 κατοίκους, εκ των οποίων 113 Έλληνες που μετανάστευσαν το 1922 από τη Μικρά Ασία, οι υπόλοιποι ήταν ορθόδοξοι Μακεδόνες».
• Λιβαδοχώριον «ο πληθυσμός μέχρι το 1924 ήταν καθαρά μακεδονικός… Το υλικό για τις διαλέκτους συνελέγη από μετανάστες που τώρα ζουν στη Δημοκρατία της Μακεδονίας».
• Πετρούσσα «μέχρι το 1944, υπήρχαν περίπου 1.000 οικογένειες στο χωριό, εκ των οποίων μόνο 12 ελληνικές, που μετανάστευσαν από τη Μικρά Ασία το 1922».

Αντίδραση από Ελλάδα

Νομίζουμε ότι καθίσταται τοις πάσι φανερή η ανεδαφικότητα των στοιχείων αλλά και η σκοπιμότητα των λεγομένων. Υπάρχουν έγκριτοι ιστορικοί, γλωσσολόγοι κι άλλοι επιστήμονες που έχουν κατά καιρούς αποδομήσει τους παραπάνω ισχυρισμούς, οπότε περιττεύει κάθε σχολιασμός.

Αρκούμαστε να αναφέρουμε ότι η συντριπτική πλειοψηφία των κατοίκων των υπό εξέταση περιοχών συμμετείχαν ενεργά στο Μακεδονικό Αγώνα, αγωνιζόμενοι εναντίον Οθωμανών και Βουλγάρων για την απελευθέρωση του τόπου τους και την ενσωμάτωσή τους στο ελληνικό κράτος. Αν όντως οι κάτοικοι των χωριών ήταν ή ένιωθαν “Μακεδόνες”, με την έννοια του μέλους μια μη ελληνικής εθνικής ομάδας, δε θα τάσσονταν στο πλευρό των ελληνικών δυνάμεων.

Θα μπορούσε, επί παραδείγματι, κανείς να ισχυριστεί ότι ο παπά-Πασχάλης Τσιάγκας, ο γενναίος οπλαρχηγός του Μακεδονικού Αγώνα που δολοφονήθηκε στις 24/2/1907, ο οποίος καταγόταν από το Λιβαδοχώρι, που, κατά την Ακαδημία, «ήταν καθαρά μακεδονικό μέχρι το 1924» δεν είχε ελληνική εθνική συνείδηση; Επιπροσθέτως, όσοι κάτοικοι δεν είχαν ελληνική εθνική συνείδηση, δεν αυτοπροσδιορίζονταν ως “Μακεδόνες” αλλά ως Βούλγαροι και μετά την επικράτηση των Ελλήνων αποχωρούσαν σταδιακά.

Συνοψίζοντας, όπως γίνεται σαφές, ακόμη και σχεδόν ενάμιση χρόνο μετά τη θέση σε ισχύ της Συμφωνίας των Πρεσπών, οι προκλητικές ενέργειες φορέων της γείτονος δεν έχουν εκλείψει. Γι’ αυτό το λόγο, απαιτείται επαγρύπνηση της ελληνικής πλευράς. Ιδίως αυτή η κίνηση χρήζει άμεσης αντίδρασης από τις ελληνικές αρχές για να μην παγιώνεται σαν πραγματικότητα μια αντιεπιστημονική, ανακριβής αλλά κι εθνικώς επικίνδυνη για την Ελλάδα οπτική των Σκοπίων. Το να επαναλαμβάνουμε μεταξύ μας οι Έλληνες τα πραγματικά γεγονότα δεν αρκεί. Η ιστορική αλήθεια πρέπει να γνωστοποιείται διεθνώς ώστε να μην αφήνεται ελεύθερο πεδίο δράσης για την προπαγάνδα άλλων δρώντων.