Κατάντησαν το Κυπριακό θέμα ΜΟΕ και έλλειψης εμπιστοσύνης!

Τι είναι σήμερα το Κυπριακό; Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης. Δεν συζητείται οτιδήποτε άλλο και σε αυτά επικεντρώνεται η προσοχή και η προσπάθεια, με στόχο αυτό που επαναλαμβάνεται συνεχώς «για επανάληψη των συνομιλιών». Εάν και εφόσον υλοποιηθούν τα ΜΟΕ, ιδιαίτερα αυτό με το αεροδρόμιο και το λιμάνι, είναι αμφίβολο κατά πόσο η τουρκική πλευρά θα θέλει να διαπραγματευθεί. Θα έχει εξασφαλίσει πολλά από αυτά που διαχρονικά επιδίωκε, όπως η σύνδεση των κατεχομένων με τον υπόλοιπο κόσμο. Την αναβάθμιση του ψευδοκράτους.

Εκείνο που γίνεται διαχρονικά, είναι πως πρώτα ανακοινώνεται μια ιδέα/πρόταση και στη συνέχεια τυγχάνει επεξεργασίας και εξετάζονται οι επιπτώσεις. Ακόμη και όταν λέγεται από τον υπουργό Εξωτερικών πως στόχος είναι «να σώσουμε το Βαρώσι έστω και με ακριβό αντίτιμο», πρέπει να γνωρίζουμε ποιο είναι αυτό το κόστος. Προφανώς αναφέρεται στην αναγνώριση του παράνομου αεροδρομίου της Τύμπου. Τι σημαίνει λειτουργία του αεροδρομίου σε σχέση με ζητήματα κυριαρχίας; Τι ρόλο θα έχει η Κυπριακή Δημοκρατία; Θα ισχύει, για παράδειγμα, το κοινοτικό κεκτημένο στο αεροδρόμιο της Τύμπου και στο λιμάνι της Αμμοχώστου; Όλα αυτά έχουν απαντηθεί πριν να υποβληθεί η πρόταση; Ή θα προκύψουν στη συζήτηση;

Για τα ΜΟΕ, ως γνωστό, ενημερώνονται οι διάφοροι τρίτοι, στα πλαίσια της προσπάθειας της Λευκωσίας να ζητήσει στήριξη. Είναι, όμως, σαφές πως υπάρχει ένα κενό σε ό,τι αφορά την ενημέρωση στο εσωτερικό. Δεν είναι, για παράδειγμα, γνωστό κατά πόσο αυτό που προτείνεται είναι το ίδιο το παλιό πακέτο ή έχει “εμβολιαστεί” με ιδέες του υπουργού Εξωτερικών. Μια πρώτη ενημέρωση θα γίνει στο Εθνικό Συμβούλιο, το οποίο συγκάλεσε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας για την 1η Μαρτίου, μετά από γραπτό αίτημα του γενικού γραμματέα του ΑΚΕΛ. Είναι, όμως, σαφές πως η ενημέρωση πρέπει να προηγείται των πρωτοβουλιών και όχι να έπεται.

Αμφίβολη η χρησιμότητα των ΜΟΕ

Αλλά είναι σημαντικό —γιατί καθορίζει και το μέλλον των πρωτοβουλιών— να δούμε και πώς αξιολογούν και αντικρίζουν οι τρίτοι τα ΜΟΕ. Οι Αμερικανοί, για παράδειγμα, έχουν ενημερωθεί και στο επίπεδο του υπουργού Εξωτερικών, Άντονι Μπλίγκεν, όταν ο Κύπριος ομόλογός του τον συνάντησε στην Ουάσινγκτον αλλά και σε άλλο επίπεδο. Και με την επίσκεψη στη Λευκωσία της Αμερικανίδας Βοηθού Υφυπουργού Εξωτερικών για Ευρωπαϊκές και Ευρασιατικές Υποθέσεις, Έρικα Όλσον, η οποία ενημερώθηκε στις συναντήσεις της.

Πώς αντιλαμβάνεται αυτή την πρωτοβουλία; Σε συνέντευξή της στο Κυπριακό Πρακτορείο (στη Μαρία Κονιώτου), η Αμερικανίδα αξιωματούχος είπε πως «αμοιβαία συμφωνηθέντα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης σε αυτό το σημείο μπορούν να καταστούν ένα πολύ σημαντικό εργαλείο για βελτίωση των δικοινοτικών σχέσεων και να θέσουν τις βάσεις για επιστροφή στις διαπραγματεύσεις». Είπε δε πως οι ΗΠΑ συνεχίζουν να ενθαρρύνουν «τους ηγέτες Ε/κ και Τ/κ να εμπλακούν σε έναν εποικοδομητικό διάλογο μεταξύ τους, να αποφύγουν τις ενέργειες που αυξάνουν τις εντάσεις και να εργαστούν με τους διαμεσολαβητές των ΗΕ για να βρουν μια λύση σε αυτή την απαράδεκτη κατάσταση».

Δηλαδή, το πρόβλημα είναι οι σχέσεις μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων και πως είναι οι… ηγέτες που προκαλούν την ένταση. Κοντολογίς, για να σωθεί η περίκλειστη περιοχή της Αμμοχώστου και να σταματήσουν οι εντάσεις (που δεν κατονομάζεται ποιος τις προκαλεί), πρέπει να βελτιωθούν οι σχέσεις Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Και σωστά το αντιλαμβάνεται η αξιωματούχος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ γιατί έτσι της έχουν εξηγήσει.

Τα ΜΟΕ, εάν θα έχουν μια χρησιμότητα θα έπρεπε να αφορούσαν την κατοχική Τουρκία. Για παράδειγμα, όταν οι απεσταλμένοι του υπουργού Εξωτερικών πήγαν στις Βρυξέλλες για να ενημερώσουν για τα ΜΟΕ, Ευρωπαίος αξιωματούχος είχε αναφερθεί στην ανάγκη να γίνουν κι άλλα βήματα από πλευράς Λευκωσίας παραπέμποντας στην αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης με την Τουρκία. Χωρίς μάλιστα αντάλλαγμα.

Η Λευκωσία θα μπορούσε να εξέταζε τις επιπτώσεις από μια αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης, κι εάν κρίνει πως εξυπηρετεί τους σχεδιασμούς και τα συμφέροντά της, να θέσει το ζήτημα τούτο. Πώς; Να συζητήσει το ζήτημα της Τελωνειακής Ένωσης σε συνδυασμό με τις κυπρογενείς υποχρεώσεις της Τουρκίας και την επιστροφή της Αμμοχώστου. Άλλωστε με βάση και τα ψηφίσματα του ΟΗΕ, η περίκλειστη περιοχή της Αμμοχώστου είναι υπό τον έλεγχο του κατοχικού στρατού (όπως και τα υπόλοιπα κατεχόμενα εδάφη).

Τα όποια ΜΟΕ —που είναι αμφίβολη η χρησιμότητά τους σε αυτή τη φάση— δεν μπορούν να έχουν δικοινοτικό χαρακτήρα, γιατί για μια άλλη φορά θα βρεθεί εκτός της εικόνας η κατοχική Τουρκία. Εκτός κι εάν οι διαχειριστές θεωρούν πως ο Τατάρ θα αποφασίσει και θα εφαρμόσει τα ΜΟΕ. Τέτοιες προσεγγίσεις προσφέρουν γήπεδο στην κατοχική δύναμη και απομακρύνουν τη λύση. Είναι οι ίδιοι που μετέτρεψαν το Κυπριακό σε δικοινοτική διαφορά και ζήτημα —τώρα— έλλειψης εμπιστοσύνης.