Κεντρικός παίκτης στη Νέα Υόρκη ο Ερντογάν

Με μικρό καλάθι μεταβαίνουν, αυτή την εβδομάδα, στην έδρα των Ηνωμένων Εθνών, στη Νέα Υόρκη, οι εμπλεκόμενοι στο Κυπριακό, τα ελληνοτουρκικά και ευρωτουρκικά. Στη Λευκωσία γνωρίζουν πολύ καλά πως η κατοχική πλευρά δεν συζητά οτιδήποτε λιγότερο από την κυριαρχική ισότητα. Ακόμη και να ξεκινήσει μια διαδικασία, άνευ όρων, που σήμερα τούτο φαντάζει δύσκολο, η τουρκική πλευρά δεν είναι διατεθειμένη να συζητήσει οτιδήποτε πλην αυτής της αξίωσης.

Οι πληροφορίες αναφέρουν πως τόσο ο Τούρκος Πρόεδρος όσο και ο υπουργός Εξωτερικών της κατοχικής δύναμης, σε όλες τις επαφές τους, ενώ αφήνουν να εννοηθούν πως είναι ανοικτοί να συζητήσουν άλλα ζητήματα, υποδεικνύουν πως έχουν “έντονες απόψεις” στο Κυπριακό. Τούτο προδικάζει σε μεγάλο βαθμό και το αποτέλεσμα των διεργασιών, εκτός κι εάν υπάρξουν εκπλήξεις. Ή βρεθεί μια φόρμουλα, που θα επιτρέπει να γίνουν βήματα.

Το σκηνικό, που διαμορφώθηκε σε μεγάλο βαθμό εκ των προτέρων, πριν δηλαδή να ξεκινήσουν αυτή την εβδομάδα οι διεργασίες στη Νέα Υόρκη, δεν αφήνει περιθώρια για να υπάρξουν εξελίξεις. Ωστόσο, οι μεγάλοι παίκτες, όπως οι Αμερικανοί, θεωρούν πως η μόνη οδός, που ενδεχομένως μπορεί να ταράξει τα λιμνάζοντα νερά, είναι η ένταξη των ανοικτών αυτών μετώπων σε ένα ευρύτερο πλαίσιο. Αυτό σημαίνει πως τόσο το Κυπριακό όσο και τα ελληνοτουρκικά θα ενταχθούν σε μια λογική ανακατανομής ισχύος στην περιοχή, με βάση τους σχεδιασμούς της Ουάσινγκτον και έχοντας καθορίσει ως την πλευρά της αντίπερα όχθης- εκτός από τη Ρωσία- και την Κίνα. Είναι μέσα σε αυτό το πλαίσιο που οι Αμερικανοί, αλλά και εταίροι μας στην Ε.Ε., οι Βρυξέλλες, θεωρούν απαραίτητη την Τουρκία. Κυρίως «για να μην διολισθήσει στην άλλη πλευρά», όπως λένε αξιωματούχοι τους.

Τι σημαίνει ένα άλλο πλαίσιο ευρύτερο; Αξιοποίηση, κατά τους Αμερικανούς, διαφορετικών συμφερόντων, για να βρεθούν κοινοί βηματισμοί. Ενδεχομένως μια μεγάλη συμμαχία που θα περιλαμβάνει το Ισραήλ, την Αίγυπτο, την Ελλάδα, την Κύπρο αλλά και την Τουρκία. Ένα σενάριο δύσκολο καθώς ο Ερντογάν θα θέλει να έχει το πάνω χέρι.

Ανατολίτικο παζάρι

Σε ένα ρευστό περιβάλλον, λοιπόν, με την Τουρκία να χαρακτηρίζει όλες τις κινήσεις της από τακτικισμούς, όλοι αναμένουν τις συναντήσεις- κλειδί. Τα Ηνωμένα Έθνη αναμένουν τη συνάντηση του Γενικού Γραμματέα του Διεθνούς Οργανισμού με τον Τούρκο Πρόεδρο, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Η “βαριά” ατζέντα της συνάντησης, αναμένεται ότι θα καλύψει το Κυπριακό, θα είναι όμως χαμηλά στη σειρά και καμία από τις πλευρές δεν θα θελήσει να αναλώσει πολύ χρόνο. Ο Ερντογάν προτάσσει το ρόλο του στο Ουκρανικό, στο θέμα των σιτηρών, ενώ το παιχνίδι επεκτείνεται και στα ΝΑΤΟϊκά ενόψει της τελικής στάσης του έναντι της ένταξης της Σουηδίας στη Συμμαχία. Μέσα σε όλα αυτά θα βρεθεί και το Κυπριακό, με την Άγκυρα να θέλει όπως στο κεφάλαιο αυτό θα εισπράξει, για να μπορεί να… προσφέρει στα υπόλοιπα.

Η Λευκωσία, θα αναμένει τα αποτελέσματα της συνάντησης Γκουτέρες και Ερντογάν, όπως κι αυτή του τελευταίου με τον Έλληνα Πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη. Μια συνάντηση, που θα γίνει την ερχόμενη Τετάρτη και το μόνο στο οποίο ελπίζουν οι δυο πλευρές είναι να διατηρηθούν τα κανάλια επικοινωνία και το μομέντουμ εν γένει. Στα ελληνοτουρκικά η Άγκυρα παρουσιάζεται με “καλές προθέσεις”. Η Αθήνα θέλει προφανώς να προχωρήσουν οι συζητήσεις με την Άγκυρα και ο μόνος τρόπος είναι να μην αγγίξουν τα δύσκολα και ακανθώδη. Θα δοκιμάσουν με τα χαμηλής πολιτικής ενώ θα προσπαθήσουν να μειωθεί η ένταση, που ειρήσθω εν παρόδω, προκαλείται από την τουρκική συμπεριφορά ( παραβιάσεις, παράνομες και παράλογες αξιώσεις, αμφισβήτηση κυριαρχίας).

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, που θα συναντήσει στις 22 Σεπτεμβρίου τον Γ.Γ., έχοντας διαμορφώσει ένα σχεδιασμό στοχευμένων επαφών στη Νέα Υόρκη, συνεννοήθηκε να βρίσκεται σε ανοικτή γραμμή επικοινωνίας με τους θεσμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Θα τα πει με τον Πρόεδρο του Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ και την Πρόεδρο της Κομισιόν, Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν, οι οποίοι θα έχουν σειρά επαφών ενώ θα συναντήσουν και τον Γ.Γ. του ΟΗΕ. Οι δυο αξιωματούχοι της Ε.Ε. θα μπορούν να μεταφέρουν μηνύματα.

Τα ευρωτουρκικά, άλλωστε, θα βρεθούν στο επίκεντρο συζητήσεων. Η Άγκυρα δυσαρεστημένη από την πρόσφατη έκθεση του Ευρωκοινοβουλίου, παρουσιάζεται έτοιμη να “ψήσει το ψάρι στα χείλη” τους Ευρωπαίους αλλά και τους ΝΑΤΟϊκούς. Έχει διαμηνύσει πως για εγκριθεί από την τουρκική Εθνοσυνέλευση η ένταξη της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, θα πρέπει να ικανοποιηθεί από το περιεχόμενο της έκθεσης της Ε.Ε. για την Τουρκία, που θα είναι έτοιμη τον Οκτώβριο. Παράλληλα, ζητά από την Ένωση, αναβάθμιση της τελωνειακής ένωσης, τη βίζα και ξεπάγωμα των ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Την ίδια ώρα, κατά την οποία ζητά από τους Αμερικανούς τα F-16.

Τη ώρα, λοιπόν, που ο Ερντογάν προσπαθεί να τους “ψήσει το ψάρι στα χείλη”, βασικοί παίκτες κρέμονται από τα χείλη του. Θα περιμένουν ένα σινιάλο για να υπάρξουν βήματα προς τα εμπρός σε όλα τα ανοικτά ζητήματα.