Κυπριακό: Πάλι τα ίδια από την Γραμματεία του ΟΗΕ
25/05/2025
Σε ένα ασφυκτικό γεωπολιτικό περιβάλλον ξεκινά η νέα προσπάθεια για το Κυπριακό από τα Ηνωμένα Έθνη, τα οποία καλούνται να λύσουν ένα σταυρόλεξο για δυνατούς λύτες. Κι αυτό, για να μπορέσουν να φθάσουν έχοντας απτά αποτελέσματα στην προγραμματισμένη για τέλος Ιουλίου νέα άτυπη Διάσκεψη για το Κυπριακό. Η κάθοδος της Προσωπικής Απεσταλμένης του Γ.Γ. του ΟΗΕ για το Κυπριακό Μαρίας Άνχελ Ολγκίν Κουεγιάρ στο νησί γίνεται με αυτό τον στόχο και το ζητούμενο είναι να βρει τον τρόπο να πετύχει. Εγχείρημα καθόλα δύσκολο με βάση τα σημερινά δεδομένα.
Ποια μεθοδολογία θα ακολουθήσει η κ. Ολγκίν; Η λογική που διέπει τις μέχρι τώρα κινήσεις της αξιωματούχου του Διεθνούς Οργανισμού είναι πως δεν θα πρέπει να αποκλειστεί η συζήτηση των όποιων θεμάτων τίθενται εκατέρωθεν. Τούτο παραπέμπει σε προηγούμενες τοποθετήσεις της, στη διάρκεια συναντήσεων στο νησί, αλλά και εκτός, ότι η Λευκωσία δεν θα πρέπει να έχει πρόβλημα να ακούσει την τουρκική θέση για κυριαρχική ισότητα! Ενδέχεται, είχε εξηγήσει σε προηγούμενο ταξίδι της, να εννοούν ( σ.σ. οι Τούρκοι) οτιδήποτε διαφορετικό από αυτό που η ελληνοκυπριακή πλευρά θεωρεί.
Πρόκειται προφανώς για μια προσέγγιση που είτε είναι επιδερμική ή κίνηση τακτικής, είτε αποσκοπεί να σύρει τη Λευκωσία στη συζήτηση της τουρκικής ατζέντας. Έχει εξηγηθεί στην κ. Ολγκίν- και τούτο θα επαναληφθεί εάν χρειαστεί- πως μια ερμηνεία υπάρχει για την κυριαρχική ισότητα και τούτη παραπέμπει στα δυο κράτη. Εσχάτως, πάντως, επιχειρείται να δοθεί η ερμηνεία από όσους στο εσωτερικό δεν ενοχλούνται με την τουρκική θέση, ότι αυτή συνδέεται με τη χαλαρή ομοσπονδία! Δηλαδή, ότι η κυριαρχική ισότητα θα αποτελέσει “θεμέλιο λίθο” της χαλαρής ομοσπονδίας!
Είναι σαφές πως μπροστά την ανυποχώρητη στάση της κατοχικής πλευράς αναζητούνται φόρμουλες, που να ικανοποιούν την Άγκυρα. Υπενθυμίζεται ότι ο κατοχικός ηγέτης, Ερσίν Τατάρ, θέτει περαιτέρω και την αξίωση του για την αποδοχή των τριών “Α” (Απευθείας πτήσεις, Απευθείας εμπόριο και Απευθείας διεθνείς σχέσεις και επαφές του κατοχικού καθεστώτος). Θέση που απορρίπτει η ελληνική πλευρά.
Το έγγραφο Ολγκίν και πως ορθώνονται τείχη
Σημειώνεται περαιτέρω πως όταν ολοκληρωνόταν η προηγούμενη θητεία της κ. Ολγκίν, είχε υποβάλει στον Γ.Γ. του ΟΗΕ έγγραφο (το γνωστό concept paper) με τις απόψεις της, περιλαμβάνοντας και εισηγήσεις για το τι μέλλει γενέσθαι. Το περιεχόμενο του εγγράφου δεν κοινοποιήθηκε στους εμπλεκόμενους. Οι πληροφορίες, ωστόσο, αναφέρουν ότι η όλη προσέγγισή της για το τι θα πρέπει να γίνει στηρίζεται στο πλαίσιο Γκουτέρες, το οποίο θα διαφοροποιείται αναλόγως της προόδου των συζητήσεων.
Οι συνεργάτες του Γενικού Γραμματέα θεωρούν πως σταδιακά θα συζητηθούν και οι έξι επικεφαλίδες του Πακέτου Γκουτέρες, θέτοντας στην ατζέντα τη “χιαστί συζήτηση” θεμάτων. Δηλαδή, να συζητείται, για παράδειγμα, το κεφάλαιο της Ασφάλειας με εκείνο της πολιτικής ισότητας. Ένα θέμα, που ενδιαφέρει την ελληνική πλευρά και ένα δεύτερο που ζητά επίμονα να τεθεί η τουρκική. Ενδέχεται λοιπόν η αποστολή της να στηριχθεί σε αυτή τη λογική.
Είναι σαφές πως η αποστολή της κ. Ολγκίν περνά μέσα από ναρκοπέδια. Το χάσμα απόψεων παραμένει και θα επιχειρήσει να βρεί διέξοδο. Στην προηγούμενη αποστολή της ζητούσε από την ελληνοκυπριακή πλευρά να προχωρήσει σε μονομερείς κινήσεις (άνοιγμα οδοφράγματος Μιάς Μηλιάς), ώστε να καλοπιάσουν την κατοχική δύναμη και να αλλάξει στάση. Την ίδια ώρα, η κατοχική δύναμη με έντονο τρόπο ζητά να σταματήσουν οι διώξεις από την Κυπριακή Δημοκρατία σφετεριστών. Θέμα, το οποίο αναμένεται ότι θα θέσει και στην κ. Ολγκίν ο Τατάρ, ζητώντας από αυτή να μεταφέρει- εκ νέου- την αξίωσή του στον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη. Δεν αποκλείεται δε, να θέσει το θέμα των διώξεων ως προϋπόθεση για να αρχίσουν συζητήσεις.
Η κάθοδος Ολγκίν διαφοροποιείται ως προς το νέο δεδομένο που υπάρχει και είναι ο διορισμός του Απεσταλμένου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το Κυπριακό, Γιοχάνες Χαν. Υπενθυμίζεται ότι ο εκπρόσωπος του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη είχε δηλώσει αμέσως μετά το διορισμό του κ. Χαν, ότι ο Διεθνής Οργανισμός είναι έτοιμος να συνεργασθεί μαζί του.
Αναβαθμισμένη Τουρκία. Είναι σαφές πως η νέα προσπάθεια για το Κυπριακό επηρεάζεται και από τις εξελίξεις στην περιοχή, αλλά και τη θέση των εμπλεκομένων στο γεωπολιτικό γίγνεσθαι. Είναι σαφές πως η Τουρκία παρουσιάζεται αναβαθμισμένη στρατηγικά, έχει τα φώτα στραμμένα σε αυτή και αυτό επηρεάζει και την εν γένει συμπεριφορά της. Η Άγκυρα δεν έχει λόγο να συνεργασθεί σε αυτή τη φάση, εκτός κι εάν γίνουν αποδεκτές οι αξιώσεις της για αναγνώριση της αποσχιστικής οντότητας. Τούτο δεν αναμένεται να γίνει και προφανώς το γνωρίζουν στην Άγκυρα.