Κυπριακό: Στο ίδιο έργο θεατές…
18/03/2025
Στο κτίριο των Ηνωμένων Εθνών, στη Γενεύη, το Κυπριακό έχει συζητηθεί πολλές φορές. Εάν οι τοίχοι των μεγάλων εκείνων αιθουσών, με τα ψηλά ταβάνια, μιλούσαν, πολλά θα μπορούσαν να ειπωθούν για τις συζητήσεις εκείνες. Μπορούν, άλλωστε, πολλά να αναφερθούν από εκείνες τις συζητήσεις, του Ιουλίου και του Αυγούστου 1974, μέχρι και σήμερα 18 Μαρτίου, που κρίνεται καθοριστική για την άτυπη Πενταμερή, που συγκάλεσε ο ΓΓ του Διεθνούς Οργανισμού, στη Γενεύη.
Το Κυπριακό είναι ένα από τα μακροβιότερα διεθνή ζητήματα, που παραμένουν άλυτα. Μπορεί δε να χρησιμοποιηθεί και για άσκηση στις διεθνείς σχέσεις, για το πώς ο ισχυρός με την ανοχή των διαφόρων μεγάλων παικτών, μπορεί να επιβάλλει τις πολιτικές του. Και πώς ο ισχυρός μπορεί να αλλάξει την ατζέντα και να ανατρέψει την ουσία, την μορφή του προβλήματος. Είναι περίπτωση για μελέτη! Δυστυχώς για εμάς.
Σε εκείνες τις αίθουσες του εμβληματικού κτιρίου των Ηνωμένων Εθνών στη Γενεύη, γράφτηκε πολλές φορές η ιστορία του Κυπριακού, με πρωτοβουλίες, συνομιλίες και κάθε λογής συζητήσεις. Πάντα στο ίδιο έργο θεατές. Με την ελληνική πλευρά από την αρχή να προσέρχεται με “καλή θέληση” και έτοιμη να συζητήσει. Στην αντίπερα όχθη, η τουρκική, ροκανίζει το χρόνο και αναβαθμίζει βαθμηδόν τις αξιώσεις της. Στο κτίριο αυτό (όπως και στα κεντρικά, στη Νέα Υόρκη), το Κυπριακό άφησε ιστορία και συζητήθηκε όσο λίγα διεθνή ζητήματα. Το… φάντασμα του Κυπριακού πλανάται στους διαδρόμους και στις αίθουσές του. Παρά τις προσπάθειες, λύση δεν υπήρξε. Το διεθνές δίκαιο αγνοείται.
Τον Αύγουστο του 1974, στη δεύτερη φάση των συναντήσεων της Γενεύης- στην οποία συμμετείχε και η Κυπριακή Δημοκρατία, σε αντίθεση με την πρώτη σύνοδο, που απουσίαζε- κατατέθηκε, ως γνωστόν, το σχέδιο της τουρκικής πλευράς, διά του υπουργού Εξωτερικών, Γκιουνές. Ένα διχοτομικό σχέδιο, που κατατέθηκε για να απορριφθεί και να ξεκινήσει η δεύτερη φάση της εισβολής.
Σημειώνεται ότι, τότε, ο Γλαύκος Κληρίδης ζήτησε τριάντα έξι ώρες αναβολή για να απαντήσει, αλλά η τουρκική πλευρά δεν έδωσε χρονικά περιθώρια στην ελληνική πλευρά. Η κατάρρευση της διάσκεψης ήταν γεγονός. Ο Γκιουνές εγκατέλειψε τη θέση του και τηλεφώνησε στον Ετσεβίτ: «Η Αϊσέ μπορεί να πάει διακοπές», του είπε. Τo σύνθημα αυτό έδινε το πράσινο φως για τη δεύτερη φάση της εισβολής.
Κι αυτή δεν είναι η μοναδική περίπτωση. Ακολούθησαν πολλές άλλες. Όπως στην περίοδο του 2000, που κάθε μερικούς μήνες συγκαλούνταν συναντήσεις, με αποκορύφωμα, αργότερα, την κατάθεση από τα Ηνωμένα Έθνη του σχεδίου Ανάν. Τότε ήταν οι Κληρίδης και Ντενκτάς. Ο τελευταίος έδινε παραστάσεις μαξιμαλισμού και ακραίων τοποθετήσεων καθημερινά. Οι δημοσιογράφοι σε περιόδους μη εξελίξεων αντλούσαν από τις δηλώσεις του Ραούφ Ντενκτάς, ο οποίος ήταν “ειδικός” να ανατινάζει το κλίμα και να προκαλεί μικρές και μεγάλες κρίσεις.
Γενεύη: Στο ίδιο έργο θεατές…
Χθες και σήμερα, στη Γενεύη, για μια ακόμη φορά συζητείται το Κυπριακό. Είναι από τις λίγες φορές, που η αισιοδοξία είναι σχεδόν ανύπαρκτη. Και σε προηγούμενες συνόδους, συναντήσεις, γνωρίζαμε εκ των προτέρων ότι η κατοχική πλευρά δεν ήταν διατεθειμένη να κάνει βήμα πίσω.
Κρατούσε, όμως, τα προσχήματα, θέλοντας να αποφύγει να φορτωθεί την ευθύνη του αδιεξόδου. Αν και ουδέποτε είχε κόστος για τα αλλεπάλληλα αδιέξοδα, που οδηγούσε τις πρωτοβουλίες. Μερικές φορές, μάλιστα, το αδιέξοδο φορτώθηκε στο θύμα, την Κυπριακή Δημοκρατία καθώς οι εκάστοτε εν δυνάμει μεσολαβητές θέλοντας να κρατήσουν διπλωματικά “ισορροπίες”, έγερναν απροκάλυπτα υπέρ του θύτη. Στη Γενεύη θα παρακολουθήσουμε μια ακόμη πράξη για το Κυπριακό.
Στους σχεδιασμούς της άλλης πλευράς, της κατοχικής, είναι πως με την τακτική που ακολουθεί κερδίζει “έδαφος” ως προς τις αξιώσεις της. Η τουρκική πολιτική είναι ξεκάθαρη. Για την Άγκυρα το Κυπριακό τελείωσε το 1974. Αυτό, όμως, δεν μπορεί να επικυρωθεί. Θα γίνει μόνο εάν γίνουν αποδεκτά τα αποτελέσματα της εισβολής και κατοχής. Κι αυτό δεν μπορεί να γίνει.
