Κλείνει μέτωπα με άλλους, κλιμακώνει την ένταση με Ελλάδα-Κύπρο

Τα ανοικτά πολεμικά μέτωπα της κατοχικής Τουρκίας και οι παράλληλες διπλωματικές κινήσεις εξομάλυνσης των σχέσεων με κράτη της περιοχής, στέλνουν μηνύματα με αποδέκτες τόσο την Ελλάδα όσο και την Κύπρο. Μηνύματα, που παραπέμπουν στις πρακτικές που υιοθετεί η Άγκυρα, σε μια προσπάθεια επιβολής των σχεδιασμών της, στα διάφορα δόγματα επεκτατισμού, όπως είναι το όραμα της “Γαλάζιας Πατρίδας”.

Οι στρατιωτικές επιχειρήσεις σε βάρος των Κούρδων, σε Συρία και Βόρεια Ιράκ, έγιναν σε γνώση βασικών διεθνών παικτών όπως οι ΗΠΑ και η Ρωσία, που επέδειξαν ανοχή σε πρόδηλες παραβιάσεις. Με αυτό η Άγκυρα μέτρησε την ανοχή της διεθνούς κοινότητας σε τέτοιες παράνομες ενέργειες και καθόρισε τα επόμενα βήματα.

Συνδέονται αυτές οι επιθέσεις με τους σχεδιασμούς της κατοχικής δύναμης στην Ανατολική Μεσόγειο, στο Αιγαίο ενάντια της Ελλάδος και της Κύπρου; Το κλίμα έντασης, το οποίο συντηρεί, οι συνεχείς παραβιάσεις, η προετοιμασία για αποστολή γεωτρύπανου στην περιοχή κάθε άλλο παρά ως μεμονωμένα γεγονότα μπορούν να αντιμετωπιστούν σε σχέση με τα όσα διαδραματίζονται με τους Κούρδους.

Αυτό δεν σημαίνει πως μπορεί να επιτεθεί κατά της Κύπρου και της Ελλάδας, αλλά προφανώς θα τεντώσει το σχοινί θέλοντας να εξασφαλίσει τις επεκτατικές επιδιώξεις της, αφήνοντας το ενδεχόμενο της σύγκρουσης στο γήπεδο της ελληνικής πλευράς. Δηλαδή να εξαρτηθεί το σενάριο ενός επεισοδίου από τον τρόπο και τον βαθμό αντίδρασης της ελληνικής πλευράς. Να μην γίνει, δηλαδή, το πρώτο βήμα από την ίδια την Τουρκία. Κι όλα αυτά ενώ γνωρίζει πως μέχρι σήμερα τουλάχιστον, η Αθήνα, η οποία  διαθέτει δυνάμεις, απέφευγε να αντιδράσει σε κατ’ εξακολούθηση τουρκικές προκλήσεις στο βαθμό, που η κατοχική δύναμη να αισθανόταν τις δυνατότητες της σε ό,τι αφορά την αποτροπή.

Η χειραψία με τον Σίσι

Στη μεγάλη γεωπολιτική εικόνα της ευρύτερης περιοχής η Άγκυρα έχει καθορίσει το παιχνίδι. Η Τουρκία προωθεί μια επεκτατική πολιτική και στην προσπάθεια να την υλοποιήσει προβαίνει σε διάφορες κινήσεις. Δεν είναι τυχαίο, που η Άγκυρα προβαίνει σε ανοίγματα σε χώρες της ευρύτερης περιοχής, επιχειρεί να μεσολαβήσει μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, κρατώντας όλες τις άκρες του διπλωματικού παιχνιδιού και παράλληλα προβαίνει σε στρατιωτικές επιθέσεις, παραβιάζοντας σύνορα άλλων, γειτονικών της κρατών.

Η πρόσφατη χειραψία των ηγετών της Τουρκίας και της Αιγύπτου στο Κατάρ έγινε στο πλαίσιο αυτής της προσπάθειας. Σημειώνεται δε πως προηγήθηκαν ανεπίσημες συναντήσεις των υπουργών Εξωτερικών, που έγιναν στο περιθώριο διεθνών συναντήσεων. Περαιτέρω, είχαν προηγηθεί οι κινήσεις προσέγγισης με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, με τη Σαουδική Αραβία όπως και με το Ισραήλ, με το οποίο ο ίδιος ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο παρελθόν είχε επιλέξει την οδό της σύγκρουσης και της διακοπής των σχέσεων. Είναι σαφές πως η επαναπροσέγγιση με το Ισραήλ προχωρά μέχρι τώρα, σε βαθμό που δεν προκαλεί ανησυχία στη Λευκωσία και την Αθήνα. Το Τελ Αβίβ εξακολουθεί να θεωρεί χρήσιμη τη συμμαχία με Ελλάδα και Κύπρο καθώς εξασφαλίζει στρατηγικό βάθος προς την Ευρώπη. Με την Τουρκία θεωρεί ότι μπορεί να παίξει σε άλλα πεδία, όπου αναπτύσσει η Άγκυρα πρωτοβουλίες και σχέσεις.

Αναφορικά με την Αίγυπτο είναι προφανές πως τους χωρίζει η Λιβύη, εξ ου και οι διερευνητικές συνομιλίες διακόπηκαν καθώς παρέμειναν οι διαφορές στο λιβυκό, όπως συναφώς είχε δηλώσει ο Αιγύπτιος ΥΠΕΞ, Samih Shoukry. Ο αρθρογράφος της εφημερίδας Ηurriyet Σεντάτ Εργκίν παρατηρεί πως «η πολιτική και οικονομική συμμαχία που δημιούργησαν η Αίγυπτος και το Ισραήλ οδήγησε σε προσέγγιση με την Ελλάδα και την Κύπρο και η Τουρκία βρήκε αυτό το μέτωπο στην Ανατολική Μεσόγειο κάτω από κάθε πέτρα που την αφορά». Αυτά οδήγησαν τον Ερντογάν, σύμφωνα με εκτιμήσεις αναλυτών, να κάνει στροφή και να προσεγγίσει τα δεδομένα από μια διαφορετική οπτική γωνία, χωρίς ωστόσο να διαφοροποιεί τις επιδιώξεις του. Άλλωστε γνωρίζει πως η επαναπροσέγγιση δεν είναι στρωμένη με ροδοπέταλα καθώς η έλλειψη εμπιστοσύνης παραμένει.

Η τακτική έναντι Ελλάδας-Κύπρου

Είναι σαφές πως ο ηγέτης της κατοχικής δύναμης, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, θέτει εκτός της ατζέντας “εξομάλυνσης” των σχέσεων της με άλλες χώρες, την Ελλάδα και την Κύπρο. Είναι προφανείς οι λόγοι που δεν επιχειρεί την ομαλοποίηση των σχέσεων με τα δύο αυτά κράτη. Ο πρώτος και βασικός λόγος είναι πως διαχρονικά η Άγκυρα θεωρεί πως έχει να παίρνει από Αθήνα και Λευκωσία και πως μόνο εάν προσαρμοστούν σε αυτή τη λογική μπορεί να υπάρξει διέξοδος και συνεννόηση. Διαφορετικά, όπως είναι η τουρκική θέση, θα βρίσκεται μονίμως σε επιθετική διάταξη έναντι τους.

Το γεγονός ότι η Άγκυρα απέφυγε τις προηγούμενες ημέρες να προβεί σε κάποιες ενέργειες, μετά και από παρέμβαση των ΗΠΑ κι άλλων χωρών, αυτό δεν σημαίνει πως τα επόμενα βήματα δεν είναι έτοιμα. Και έτοιμα είναι και καλά σχεδιασμένα.

Η συμμετοχή του ψευδοκράτους με την ονομασία “Τουρκική Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου”, στην Οργάνωση Τουρκικών Κρατών, αποτελεί σημαντικό χαρτί και για άλλες παρόμοιες ενέργειες της Άγκυρας. Παρά τις προσπάθειες υποβάθμισης της εξέλιξης αυτής από τη Λευκωσία, πρόκειται για “διαβατήριο” για τα επόμενα βήματα της Άγκυρας, τα οποία στοχεύουν στην  αναβάθμιση του κατοχικού καθεστώτος. Θα πρέπει, βέβαια, η απόφαση της Συνόδου να τύχει επικύρωσης από τα κράτη-μέλη, αλλά αυτό δεν φαντάζει δύσκολο καθώς προς αυτή την κατεύθυνση εργάζεται συστηματικά το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών, το οποίο ασκεί την επιρροή του στο τουρκικό λόμπι.

Γεωπολιτική σκακιέρα

Στη γεωπολιτική σκακιέρα, οι κινήσεις συνδέονται με την αξιοποίηση διαφορετικών συμφερόντων και η ευθυγράμμιση τους με διαφορετικές επιδιώξεις. Από τη μια είναι η ενεργειακή κρίση και οι δυνατότητες, που διαμορφώνονται μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία. Είναι προφανές πως η κρίση αυτή δημιουργεί και ευκαιρίες για την περιοχή, η οποία γειτνιάζει με το θέατρο του πολέμου και του παραλόγου. Αυτό δεν είναι διαπίστωση μόνο των χωρών της περιοχής, αλλά και των ΗΠΑ αλλά και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Από την άλλη, είναι η ταύτιση των συμφερόντων κρατών της περιοχής, που βλέπουν με ανησυχία και προβληματισμό τις επεκτατικές επιδιώξεις της κατοχικής Τουρκίας. Κι αυτό ανεξάρτητα των προσπαθειών επαναπροσέγγισης με την Άγκυρα.

Η Ελλάδα μπορεί να παίξει το παιχνίδι του λιβυκού σε συνεργασία με την Αίγυπτο, που έχει ως γνωστό σημαντικά συμφέροντα. Το χαρτί αυτό, λοιπόν, μπορεί να παιχθεί από κοινού από Αθήνα και Κάιρο έχοντας απέναντι την Άγκυρα, τα συμφέροντα της οποίας είναι διαφορετικά. Την ίδια ώρα, η Κύπρος πρέπει να συνεχίσει τις διεργασίες με χώρες της περιοχής, όπως Λίβανο και Ισραήλ, σε σχέση με την οριστικοποίηση των θαλάσσιων ζωνών. Πρόκειται για μια διαδικασία, η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη. Μέσω αυτών των συζητήσεων και συμφωνιών, θωρακίζεται και η θαλάσσια περιοχή και δημιουργούνται κι άλλες δυναμικές.

Παράλληλα, στην αντίπερα όχθη, το καθεστώς Ερντογάν, κοιτάζοντας και το εσωτερικό ακροατήριο ενόψει εκλογών, που χρονικά τοποθετούνται τον Ιούνιο αναζητεί επιτυχίες. Είναι προφανές πως θα επιδιώξει όσες επιτυχίες διασφαλίζεται εκ των προτέρων το καλό για αυτόν αποτέλεσμα. Για παράδειγμα, βομβάρδισε εκτός των τουρκικών συνόρων τους Κούρδους, θέλοντας να στείλει ένα μήνυμα ισχύος. Την ίδια ώρα προφανώς και δεν θα επιθυμούσε ο Ερντογάν να παρακολουθήσει κουρδικές ενέργειες στο έδαφος της Τουρκίας, καθώς αυτό θα έχει κόστος, το οποίο θα πληρώσει και εκλογικά.