Κυπριακό: Γιατί τα ΜΟΕ σκοτώνουν τις κυρώσεις

Τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ), τα οποία επαναφέρει η Λευκωσία, συνδέονται με την εγκατάλειψη της πολιτικής των κυρώσεων, που επιδίωξε η Κυπριακή Δημοκρατία τα τελευταία χρόνια, ως εργαλείο για να αποτρέψει τις προκλητικές ενέργειες της Άγκυρας σε βάρος της Κύπρου. Ενέργειες που αμφισβητούν την κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα του κράτους της Κύπρου στη θάλασσα (ενεργειακό πρόγραμμα, ΑΟΖ) και εδραιώνουν τα κατοχικά δεδομένα επί του εδάφους (περίκλειστη περιοχή της Αμμοχώστου).

Η νέα προσέγγιση συνάγεται από τις κινήσεις που γίνονται και την τακτική που ακολουθείται, αλλά και με τα όσα λέγονται πίσω από τις κλειστές πόρτες στην Ε.Ε. Ο νέος υπουργός Εξωτερικών, Γιαννάκης Κασουλίδης, φέρεται να το έχει καταστήσει σαφές προς τους ομολόγους της Ένωσης, πως η Λευκωσία προτάσσει τα ΜΟΕ και δεν θα επιμείνει στις κυρώσεις. Θα μπορούσε να υποστηρίξει κανείς ότι η εγκατάλειψη του εργαλείου των κυρώσεων έγινε επειδή δεν απέδωσε.

Για να διαμορφωθεί, ωστόσο, το νομικό πλαίσιο καταβλήθηκε μεγάλη διπλωματική προσπάθεια. Το εργαλείο αυτό παρέμεινε στην ατζέντα και συντηρούσε το θέμα της συμπεριφοράς της κατοχικής Τουρκίας έναντι της Κύπρου. Είναι αρκετό; Όχι ασφαλώς. Όσο δεν λαμβάνονται μέτρα κατά της κατοχικής Τουρκίας, δεν μπορεί κανείς να είναι ευχαριστημένος, ικανοποιημένος. Και δεν θα πρέπει να αποκλείεται η επαναξιολόγηση πολιτών. Με προτάσεις, όμως, που θα αποδώσουν.

Ποιοι χάρηκαν με το πακέτο

Η ανακοίνωση προθέσεων από πλευράς της Λευκωσίας για αποσύνδεσή της από τη μέχρι τώρα τακτική χαροποίησε την Κομισιόν, το Βερολίνο, που είναι προστάτης της Άγκυρας και σκόρπισε χαμόγελα σε όσους εταίρους μας επενδύουν (οικονομικά) στην κατοχική δύναμη. Και τώρα; Φεύγει ένα εργαλείο αντιμετώπισης, που παρόλο που δεν είχε τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα, τουλάχιστον, συντηρούσε το θέμα ζεστό και έρχονται διακηρύξεις για ΜΟΕ.

Το πακέτο αυτό ανακοινώθηκε και περιεγράφηκε πριν υποβληθεί στους αποδέκτες, που είναι πλην της κατοχικής δύναμης και η Ε.Ε., τα Ηνωμένα Έθνη, αλλά και οι Αμερικανοί. Και πριν ακόμη υποβληθεί η τουρκική πλευρά το απέρριψε. Και αντιπρότεινε όχι συγκεκριμένα μέτρα, αλλά το πλαίσιο μέσα στο οποίο μπορεί να συζητήσει ΜΟΕ. Και το πλαίσιο αφορά την εκ προοιμίου αναγνώριση του κατοχικού καθεστώτος. Αναγνώριση κυριαρχικής ισότητας και ίσου διεθνούς καθεστώτος. Θέλει, λέγει, η τουρκική πλευρά, τη δημιουργία ενός μηχανισμού επίλυσης των προβλημάτων, σε μια λογική της πλάι-πλάι διαβίωσης.

Και τώρα τι έχουμε ενώπιον μας; Ούτε το εργαλείο των κυρώσεων, ούτε και τα ΜΟΕ, που προτείνει η Λευκωσία, παρά το ότι, από την εφαρμογή τους, θα εισέπραττε δώρα η κατοχική Τουρκία. Είχε αναφερθεί πως εάν απορριφθεί η πρόταση της Κυπριακής Δημοκρατίας για Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, υπάρχουν εναλλακτικές ιδέες. Αυτό είναι αμφίβολο, καθώς ούτε τα προτεινόμενα μέτρα, είχαν προταθεί και στο παρελθόν, δεν έτυχαν προσαρμογής στα νέα δεδομένα και εξελίξεις.

Τα ΜΟΕ σκοτώνουν τις κυρώσεις

Γιατί στην πολιτική και στη διπλωματία δεν εξυπηρετούν κανένα πρακτικό σκοπό να ανασύρονται από τα συρτάρια παλιές προτάσεις, που απορρίφθηκαν για να υποβληθούν εκ νέου. Η ακολουθούμενη τακτική εκπέμπει την απελπισία της Λευκωσίας, η οποία παραμένει εγκλωβισμένη σε αδιέξοδα και αναζητεί σωσίβια. Το να πιαστεί κανείς από κάπου θα πρέπει να είναι σίγουρος ότι δεν θα βρεθεί στο τέλος στον πάτο.

Οι τακτικές κινήσεις πρέπει να υποστηρίζονται από πρωτοβουλίες ενίσχυσης. Δεν ασκείται πολιτική με ξανασερβιρισμένα φαγητά. Δεν γίνονται πρωτοβουλίες από το ράφι, επιλέγοντας έτοιμες συνταγές, που δεν αποδίδουν. Όταν εκπέμπεται απελπισία, η απελπισία γίνεται αντιληπτή από τους άλλους, εταίρους στην Ε.Ε. και από την κατοχική Τουρκία και μειώνει δυνατότητες και προοπτικές. Θέλει, για παράδειγμα, η Λευκωσία να προωθήσει ΜΟΕ; Αν και εμπεριέχουν κινδύνους, δεν έχουν προοπτική να προχωρήσουν, θα μπορούσε αυτό να γίνει σε συνδυασμό με τις κυρώσεις.

Να είναι στην ατζέντα, να προχωρεί η διαδικασία με τα μέτρα (κατά της Τουρκίας) κι εάν προχωρούν ΜΟΕ, τότε να παγώνουν οι κυρώσεις. Αυτό, όμως, δεν είναι στη λογική της Λευκωσίας, που θεωρεί πως είναι λάθος να διεκδικούμε ό,τι θεωρείται ανέφικτο. Και ποιος καθορίζει το εφικτό και ανέφικτο, εάν προεξοφλείται ότι “δεν μπορούμε”; Συμπέρασμα: Μήπως τα ΜΟΕ (προ)εξαγγέλθηκαν μόνο και μόνο για να εγκαταλειφθεί η πολιτική των κυρώσεων;