Κυπριακό: Η Άγκυρα θέλει το βέτο για να συζητήσει Εγγυήσεις

Το καθεστώς της Άγκυρας συνδέει ευθέως το θέμα της πολιτικής ισότητας με εκείνο της Ασφάλειας. Έχει ξεκάθαρα διαμηνύσει πως για να συζητήσει τις Εγγυήσεις και το ζήτημα των στρατευμάτων θα πρέπει, σύμφωνα με την τουρκική αξίωση, να ξεκαθαρίσει πρώτα το ζήτημα της πολιτικής ισότητας. Κοντολογίς να γίνει αποδεκτή η δική της εκδοχή για να εισέλθει σε συζητήσεις για τα άλλα ζητήματα.

Όπως αναφέρουν ενημερωμένες πηγές, δεν αποκλείεται αυτό το ζήτημα να τεθεί και από τον Τούρκο υφυπουργό Εξωτερικών, που θα μεταβεί στις 12 Απριλίου στην Αθήνα για να έχει συνομιλίες με τον Γενικό Γραμματέα του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών, πρέσβη Παρασκευόπουλο. Είναι ξεκάθαρο πως η Αθήνα δεν συζητά με την Τουρκία θέματα εσωτερικών πτυχών του Κυπριακού, όπως είναι το θέμα της πολιτικής ισότητας κι αυτό θα καταστεί σαφές προς την Άγκυρα.

Σε αυτή τη φάση, με προσγειωμένες τις προσδοκίες για τις προοπτικές του Κυπριακού, η προσοχή είναι στραμμένη σε δυο γεγονότα, που προκαλούν τουλάχιστον κινητικότητα. Πρώτον, στις επαφές της απεσταλμένης του ΟΗΕ, Τζέιν Χολ Λουτ, στη Λευκωσία. Δεύτερον, στις ελλαδοτουρκικές συνομιλίες στην ελληνική πρωτεύουσα, την ερχόμενη Παρασκευή, σε επίπεδο εμπειρογνωμόνων.

Είναι προφανές πως η τουρκική πλευρά, σε σχέση με τον χρόνο, θέλει να μετακινήσει τις όποιες εξελίξεις τον Ιούνιο, επιδιώκοντας να συνδέσει τις εξελίξεις με τις συζητήσεις για το μέλλον της ΟΥΝΦΙΚΥΠ. Την ίδια ώρα είναι σαφές πως θέλει διακαώς να εξασφαλίσει το θέμα της πολιτικής ισότητας, στη βάση της δικής της εκδοχής, ώστε να «κλειδώσει» τον έλεγχο της λειτουργίας του Κράτους.

Θέτει ως όρο το βέτο

Έχοντας ως εργαλείο το βέτο, θα μπορεί όποτε επιθυμεί να βάζει το Κράτος στον αναπνευστήρα. Την ίδια ώρα, η διασύνδεση του ζητήματος αυτού με το κεφάλαιο της Ασφάλειας δεν σημαίνει πως αποδέχονται κατάργηση εγγυήσεων και πλήρη αποχώρηση των κατοχικών στρατευμάτων. Αποδέχονται τη συζήτηση του θέματος αυτού, καταθέτοντας τις θέσεις τους, που δεν φαίνεται να έχουν διαφοροποιηθεί (και εγγυήσεις και παραμονή στρατευμάτων).

Σημειώνεται συναφώς ότι η Αθήνα επιμένει σε μηχανισμό εφαρμογής λύσης, κατάργηση εγγυήσεων και αποχώρηση στρατευμάτων, ενώ στην ατζέντα της 12ης Απριλίου θα είναι και τα ελλαδοτουρκικά ΜΟΕ και ζητήματα που συμφωνήθηκαν στο παρελθόν και δεν προχώρησαν. Η Αθήνα προσπαθεί να συντηρήσει τον διάλογο με την Άγκυρα, να διατηρήσει κανάλια επικοινωνίας, θεωρώντας πως με αυτό τον τρόπο αποτρέπει το καθεστώς Ερντογάν από ακραίες ενέργειες. Βεβαίως, αυτό το σενάριο δεν έχει επιβεβαιωθεί ποτέ, καθώς η Τουρκία χρησιμοποιεί ενίοτε τον διάλογο για να προωθεί, παράλληλα, τους σχεδιασμούς της.

Σε ό,τι αφορά τα Ηνωμένα Έθνη, η κάθοδος της αξιωματούχου του Διεθνούς Οργανισμού, Τζέιν Χολ Λουτ, σε ένα ακόμη ταξίδι-αστραπή, γίνεται πρωτίστως ενόψει της έκθεσης για το Κυπριακό, που θα υποβληθεί εντός Απριλίου στο Συμβούλιο Ασφαλείας. Η εκτίμηση ότι δεν αναμένει οτιδήποτε το συνταρακτικό από τις εδώ επαφές της, επιβεβαιώνεται και από γεγονός ότι έχει κανονίσει η παραμονή της στο νησί να είναι πολύ σύντομη.

Επίσκεψη της Λουτ

Θα πραγματοποιήσει σήμερα Κυριακή τις χωριστές συναντήσεις με τον Πρόεδρο Αναστασιάδη και τον κατοχικό ηγέτη και θα αναχωρήσει. Εκτός κι εάν προκύψει κοινή συνάντηση Αναστασιάδη-Ακιντζί, την οποία μέχρι στιγμής απορρίπτει ο κατοχικός ηγέτης. Τότε θα παρατείνει την παραμονή της στο νησί. Η Λουτ έχει συνειδητοποιήσει πως πριν από τον Ιούνιο δεν πρόκειται να υπάρξουν εξελίξεις και προφανώς επιχειρεί να συντηρήσει το μομέντουμ με τις σύντομες επισκέψεις της.

Την ίδια ώρα, θεωρείται απομακρυσμένο, χωρίς να αποκλείεται, το ενδεχόμενο να παρουσιάσει σήμερα κείμενο με τους όρους αναφοράς. Κι αυτό γιατί υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των εμπλεκομένων. Δυστυχώς, η τουρκική πλευρά πέτυχε να αναδείξει σημείο επανεκκίνησης το ζήτημα της πολιτικής ισότητας, στη βάση, μάλιστα της εμμονής για την κατοχύρωση του δικαιώματος άσκησης βέτο σε όλες τις αποφάσεις.

Αυτό το θέμα, επειδή συζητείται και στη δημόσια σφαίρα, ένθεν κακείθεν του κατοχικού συρματοπλέγματος, κυριαρχεί και στις πολιτικό-διπλωματικές συζητήσεις. Την ίδια ώρα, τα Ηνωμένα Έθνη παρουσιάζονται αποφασισμένα να εξαντλήσουν όλα τα περιθώρια με στόχο να σπάσει το αδιέξοδο. Όπως αναφέρουν, πάντως, ενημερωμένες πηγές, στον ΟΗΕ υπάρχει προβληματισμός για την τροπή που ενδεχομένως να πάρουν οι συζητήσεις τον Ιούνιο για την ΟΥΝΦΙΚΥΠ. Κυρίως εάν βρεθούν σύμμαχοι στις τουρκικές μεθοδεύσεις για μείωση της Δύναμης και περιορισμό της δράσης της.

Βήματα υπαναχώρησης κάνει η Τουρκία

Μικρά και μεγάλα βήματα υπαναχώρησης από συγκλίσεις κάνει η τουρκική πλευρά σε μια προσπάθεια να διαμορφώσει νέο πλαίσιο συζητήσεων στο Κυπριακό, μια νέα βάση για συμφωνία. Η τακτική αυτή μεθοδεύεται από την Άγκυρα και προωθείται από το κατοχικό καθεστώς, με πρωταγωνιστές τους Ακιντζί και Οζερσάι. Ο πρώτος φαίνεται να εντάσσει την προσαρμοστικότητά του προς τις υποδείξεις του καθεστώτος Ερντογάν με την απόφασή του να είναι υποψήφιος στις «προεδρικές» του 2020. Επιχειρεί δε να αποκαταστήσει τα κανάλια επικοινωνίας με την Άγκυρα, αν και το καθεστώς Ερντογάν τον θεωρεί «τελειωμένη υπόθεση».

Ενδεικτικό των ενεργειών και επιδιώξεων της τουρκικής πλευράς είναι και οι κινήσεις εντός και εκτός της διαδικασίας των διαπραγματεύσεων:

• Πρώτον, έχει υπαναχωρήσει στο θέμα του χάρτη. Κατατέθηκε στην πρώτη Πενταμερή Διάσκεψη και αποσύρθηκε λίγο πριν τις προεδρικές εκλογές στην Κυπριακή Δημοκρατία (Φεβρουάριος 2018).
• Δεύτερον, την τελευταία περίοδο στα κατεχόμενα επιχειρούν να θολώσουν το τοπίο σε σχέση με τον πληθυσμό στα κατεχόμενα ενώ υπάρχει σύγκλιση επί του αριθμού των υπηκόων.
• Τρίτον, υπάρχει άρνηση για συναντήσεις σε επίπεδο Αναστασιάδη και Ακιντζί.

Εν τω μεταξύ, θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη, τριμερής συνάντηση Ελλάδος, Κύπρου και Λιβάνου στη Βηρυτό, σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών. Η σύνοδος αυτή ενισχύει τους σχεδιασμούς για την λειτουργία πολλών και παράλληλων τριμερών με χώρες της περιοχής. Όπως αναφέρουν συναφείς πληροφορίες, ο υπουργός Εξωτερικών της Κύπρου, Νίκος Χριστοδουλίδης, θα παραμείνει στη Βηρυτό και μετά το τέλος της τριμερούς και την επόμενη ημέρα, την Πέμπτη, θα έχει διμερείς συνομιλίες με την κυβέρνηση του Λιβάνου. Στο επίκεντρο των συζητήσεων  θα είναι το θέμα της ενέργειας, γεγονός που επιβεβαιώνεται και από τη μετάβαση στον Λίβανο του αρμόδιου υπουργού, Γιώργου Λακκοτρύπη.