Κυπριακό: Πορεία προς τον γκρεμό

Λίγο μετά την τουρκική εισβολή, ο Ραούφ Ντενκτάς, είχε συναντηθεί στα Κατεχόμενα με Αμερικανούς βουλευτές. Συνοδεύοντας τους στην έξοδο του γραφείου του, μετά τη συνάντηση, τους είχε πει τα εξής: «Δώστε μου χρόνο, να περάσουν δυο-τρεις γενιές και το Κυπριακό θα λυθεί μόνο του».

Κάποιοι, αν όχι όλοι οι βουλευτές, ενδεχομένως να μην είχαν λάβει υπόψη τα όσα τους είχε αναφέρει. Δεν μπορούσαν, άλλωστε, να εκτιμήσουν πως το Κυπριακό θα έμενε, βάση σχεδιασμού, άλυτο, ώστε μέσα από την εδραίωση των κατοχικών δεδομένων, να προκύψει και η “λύση”, συμφωνημένη ή μη. Στο παιχνίδι αυτό, που είναι μια παγίδα, έπεσε η ελληνική πλευρά από την αρχή.

Κάτω από το βάρος των εξελίξεων, με τις ηγεσίες να κυριαρχούνται από το σύνδρομο της ήττας, ξεκίνησαν ατέρμονες διαδικασίες διαπραγματεύσεων, με ατζέντα την μέσω του διαλόγου νομιμοποίηση των αποτελεσμάτων της εισβολής και συνεχιζόμενης κατοχής. Η ακολουθούμενη πολιτική στηρίχθηκε και στηρίζεται μέχρι σήμερα, στη λογική του «δώσε-δώσε» και αυτό επειδή διαχρονικά θεωρήθηκε πως με τον εξευμενισμό της τουρκικής πλευράς, θα σπάσει το αδιέξοδο και θα φέρει λύση.

Εκ του αποτελέσματος επιβεβαιώνεται πως αυτό δεν έγινε ποτέ, ούτε και θα γίνει. Το μόνο “επίτευγμα” αυτής της τακτικής ήταν να φορτώσει τις συζητήσεις με υποχωρήσεις της ελληνοκυπριακής πλευράς, που βαθμηδόν οδήγησαν στην διαμόρφωση ενός μορφώματος μη λειτουργικού, διαχωριστικού και με ρυθμίσεις, που αναπαράγουν τις αντιπαραθέσεις και τον εθνικισμό. Στην παρούσα φάση, μια νέα προσπάθεια φαίνεται να είναι στα σκαριά.

«Διχοτόμηση της θάλασσας»

Ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών, από τον περασμένο Οκτώβριο, είχε εξαγγείλει την πρόθεση του να συγκαλέσει άτυπη Πενταμερή Διάσκεψη για το Κυπριακό. Όχι τυχαία, η Άγκυρα στηρίζει αυτή την προσπάθεια για νέα Διάσκεψη. Στόχος να θέσει τις προσεγγίσεις της, που εκ των πραγμάτων δεν θα γίνουν αποδεκτές, να υπάρξει αδιέξοδο και η όποια νέα προσπάθεια να ξεκινήσει με βάση τα νέα δεδομένα. Δηλαδή, «από το σημείο που διακόπηκαν», όπως συνηθίζεται, πολλές φορές απερίσκεπτα, να λέγεται.

Ο νέος διαπραγματευτής του εγκάθετου της Άγκυρας, Εργκιούν Ολγκούν, έχει δημόσια ξεκαθαρίσει τις προθέσεις της τουρκικής πλευράς, επικαλούμενος τις θέσεις του Ερσίν Τατάρ. Είπε πως ο συμβιβασμός περνά μέσα από τα δυο κυρίαρχα κράτη, με διεθνώς ισότιμο καθεστώς, που θα επιτευχθεί μέσω των διαπραγματεύσεων και στη βάση ενός
χρονοδιαγράμματος. «Σε αυτό το πλαίσιο, μπορεί να εξευρεθεί ο τρόπος και το εύρος της προσαρμογής των συνόρων, της ιδιοκτησίας, της ασφάλειας και της συνεργασίας. Επίσης, στο ίδιο πλαίσιο θα αντιμετωπιστεί και το ζήτημα της ΕΕ».

Όπως είπε, το τελικό καθεστώς σχέσεων των δύο κοινοτήτων που θα βασίζεται σε δύο κυρίαρχα κράτη με ισότιμο διεθνές καθεστώς θα αποκαλυφθεί στο τέλος των διαπραγματεύσεων, οπότε δεν θα πρέπει να ονομάσουμε εκ των προτέρων το προτεινόμενο μοντέλο συνεργασίας. Δηλαδή, θα συζητά η ελληνική πλευρά, για παράδειγμα ομοσπονδία και στο τέλος θα προκύψει η έκπληξη: Θα είναι συνομοσπονδία!

Ενδιαφέρουσα είναι και η άποψη του για την θάλασσα: Θέλουν είτε συνδιαχείριση του φυσικού πλούτου, είτε διχοτόμηση της θάλασσας, «όπως και στο έδαφος». Με αυτά τα δεδομένα, η αποτυχία είναι προδιαγεγραμμένη. Διαφαίνεται δε και ποιος θα πληρώσει την λυπητερή! Λέγεται πως εάν συμμετάσχουμε θα έχουμε το κόστος μιας νέας αποτυχίας και των επιπτώσεων που θα φορτωθούμε. Εάν δεν συμμετάσχουμε θα κατηγορηθούμε ότι δεν θέλουμε συμφωνία!

Παραδοχή αδυναμίας η πεπατημένη

Θα πρέπει και τα δυο να μπουν στη ζυγαριά και να αξιολογηθούν τα δεδομένα. Να επιλεγεί το σενάριο με το μικρότερο κόστος. Και στην προκειμένη περίπτωση είναι πρόδηλο ποιο σενάριο θα έχει επιπτώσεις. Με διάλογο θα λυθεί το Κυπριακό, αλλά όχι με συνομιλίες χάριν των συνομιλιών, που θα νομιμοποιούν τα κατοχικά δεδομένα. Η μη λύση δεν είναι λύση, αλλά ούτε η πεπατημένη, οι κινήσεις απελπισίας είναι διέξοδος.

Είναι παραδοχή αδυναμίας απέναντι στους υλοποιούμενους τουρκικούς σχεδιασμούς και απουσία στρατηγικού προσανατολισμού. Η διαχρονική διαχείριση οδηγεί το Κυπριακό στο γκρεμό. Και φαίνεται πως μέσα από τα όσα παρακολουθούμε, τις αλλεπάλληλες μονομερείς τουρκικές κινήσεις επιβολής τετελεσμένων σε θάλασσα και έδαφος, ότι είμαστε πολύ κοντά.

Και οι “συνήθεις ύποπτοι” κάνουν λόγο για εξεύρεση φόρμουλας μεταξύ της «χαλαρής ομοσπονδίας», που εφεύρε ο πρόεδρος Αναστασιάδης και τα δυο κράτη της Άγκυρας, με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει. Τέλος, σωστός αποδεικνύεται για μια ακόμη φορά ο Γ. Σέρτης, την Κυριακή στον “Φιλελεύθερο”, για τις μεθοδεύσεις του παρασκηνίου: «Ωσάν να υπάρχει “μέση’” ανάμεσα στη νομιμότητα και την παρανομία».