Κυπριακό: Τα ΜΟΕ άλλοθι για τις τουρκικές επιδιώξεις

Ξαναζεσταμένο φαγητό είναι τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ), το οποίο έχει ξινίσει από τις αλλεπάλληλες “πρωτοβουλίες”. Η προσφυγή στα μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης επιβεβαιώνει διαχρονικά τις δυσκολίες που υπάρχουν για να προχωρήσουν οι προσπάθειες για επίτευξη συνολικής συμφωνίας.

Είναι το Κυπριακό θέμα διαφοράς και ένα ζήτημα έλλειψης εμπιστοσύνης μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων; Ο πυρήνας του ζητήματος είναι η συνεχιζόμενη κατοχή. Η επαναφορά των ΜΟΕ αποτελεί ένα εργαλείο των εμπλεκόμενων, που αναζητούν διεξόδους από τα δικά τους πολιτικά αδιέξοδα. Είναι η εύκολη οδός, που μπορεί να φαντάζει θετική καθώς υποτίθεται βελτιώνει το κλίμα, ωστόσο, επί της ουσίας συνιστούν πισωγύρισμα.

Επιβάλλει νέα τετελεσμένα η κατοχική Τουρκία στην περίκλειστη περιοχή της κατεχόμενης Αμμοχώστου και η αντίδραση, η απάντηση, είναι ΜΟΕ. Και οι προτάσεις για Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης συχνά συνδέονται με δώρα προς την Άγκυρα, όπως για παράδειγμα η λειτουργία του παράνομου αεροδρομίου της Τύμπου. Η λειτουργία ενός αεροδρομίου που είναι άμεσα συνδεδεμένη με την άσκηση κυριαρχίας.

Επιχειρεί να βάλει χέρι η κατοχική δύναμη στον ενεργειακό πλούτο της Κυπριακής Δημοκρατίας και αναζητείται τρόπος να δελεαστεί η Άγκυρα για να μην τα αρπάξει όλα.
Δεν μπορεί να είναι η… άμυνά μας τα ΜΟΕ, επειδή επιβεβαιώνουν την αδυναμία αποτροπής και ανατροπής τετελεσμένων. Τα ΜΟΕ συνδέονται με μια προσέγγιση “καλοπιάσματος”  της Τουρκίας, που ποτέ δεν πετυχαίνει καθώς εκλαμβάνεται ως εκδήλωση αδυναμίας από την τουρκική πλευρά, η οποία και αποθρασύνεται.

Τα ΜΟΕ ομαλοποιούν την κατοχή

Στην αντίπερα όχθη, τα ΜΟΕ εξυπηρετούν τους σχεδιασμούς της τουρκικής πλευράς καθώς αποπροσανατολίζουν και τείνουν να περιορίσουν το θέμα, σε ένα ζήτημα βελτίωσης του κλίματος και της καθημερινότητας. Αυτό όμως που γίνεται επί της ουσίας είναι προσπάθεια ομαλοποίησης με την κατοχή. Αλλά και οι διάφοροι τρίτοι, κυρίως τα Ηνωμένα Έθνη, καταφεύγουν στα ΜΟΕ όταν δεν μπορούν να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους.

Όταν δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν την επιθετικότητα, επεκτατικότητα, την αλαζονεία της κατοχικής δύναμης. Συνιστούν τα Μέτρα ως προσωρινή διέξοδος, μια ασπιρίνη στον πονοκέφαλο, ακόμη και μετά που επιβεβαιώνεται ότι πρόκειται για εγκεφαλικό! Ποιος είναι ο στόχος; Η επίτευξη συνολικής συμφωνίας για λύση του μεγάλου προβλήματος. Ούτε ΜΟΕ, ούτε ενδιάμεσες, στρατηγικές συμφωνίες, καθώς υπάρχει πάντα ο κίνδυνος αυτά να είναι και η… λύση.

Κι όλα αυτά σημειώνονται καθώς υπάρχει διαχρονικά μια συστηματική προσπάθεια, το Κυπριακό να… λυθεί πλέον διά των ΜΟΕ, με την ομαλοποίηση της κατοχής. Συνεργασία, δηλαδή, δυο «οντοτήτων». Όταν οι όποιες προσπάθειες γίνονται στη σκιά των νέων τετελεσμένων, αντί η προσπάθεια να είναι η ανατροπή τους, τα ΜΟΕ προσφέρουν μια τεχνητή κινητικότητα, που εξυπηρετεί τον επιδρομέα. Είναι το άλλοθι και των δύο πλευρών για διαφορετικούς λόγους.

Μπαλωματικές λύσεις 

Οι διάφορες προσπάθειες, που κατά καιρούς γίνονται, παραπέμπουν σε εξίσωση Κυπριακής Δημοκρατίας και κατοχικού καθεστώτος που συνοδεύεται υποχρεωτικά από την υποβάθμιση του νόμιμου κράτους. Είναι σαφές πως ενδέχεται να βιώσουμε την ίδια παράσταση. Αντί να υπάρξει επιμονή στη μεγάλη εικόνα, που είναι η ανατροπή των κατοχικών δεδομένων και η απελευθέρωση, αναζητούνται μπαλωματικές λύσεις, όπως είναι τα ΜΟΕ. Και δεν είναι μόνο ότι αποτελούν ένα βήμα σημειωτόν, αλλά περικλείουν και κινδύνους. Κυρίως σε ό,τι αφορά την αναβάθμιση του κατοχικού καθεστώτος και την προσπάθεια εξίσωση του με την Κυπριακή Δημοκρατία.

Σαράντα έξι χρόνια μετά, η προσφυγή σε ΜΟΕ, είναι παραδοχή ότι οι προοπτικές για συμφωνία στο Κυπριακό είναι περιορισμένες, αν όχι “εξαφανισμένες”. Τα ΜΟΕ δεν μπορούν να είναι το άλλοθι στην επεκτατική Τουρκία, ούτε και εργαλείο, που φρενάρει την όποια προσπάθεια για συμφωνία. Πρωτίστως, όμως, δεν μπορεί να είναι η λύση του Κυπριακού καθώς θα είναι πλήρης δικαίωση της κατοχικής Τουρκίας.

Και δεν είναι η επιλογή ΜΟΕ ή μια άτυπη Πενταμερής με τις σημερινές συνθήκες. Αλλά να διαμορφωθούν προϋποθέσεις για επίτευξη συμφωνίας. Το κλίμα είναι κακό επειδή κάνουν οι Τούρκοι μονομερείς ενέργειες και όχι επειδή εμείς πρέπει να κάνουμε βήματα. Η επιλογή δεν είναι ΜΟΕ και Πενταμερή, για να νομιμοποιηθούν τα τουρκικά τετελεσμένα. Μπορούμε να εισέλθουμε σε μια διαδικασία ανατροπής τους; Αυτός να είναι ο στόχος.