Κύπρος: Γαντζωμένοι στη γη τους οι ξεχασμένοι “εγκλωβισμένοι”

Οι στρατηγικές αναλύσεις, οι γεωπολιτικές θεωρήσεις, οι ιστορίες για το πώς θα συμπεριφερθεί ο Ερντογάν, τι θα γίνει με τα ενεργειακά, εάν θα προλάβει η Κύπρος το τρένο των εξελίξεων, που συντελούνται στην ευρύτερη περιοχή, είναι πλέον ζητήματα της καθημερινότητας, αλλά και «υψηλής πολιτικής». Την ίδια ώρα, υπάρχει μια άλλη καθημερινότητα, οι “εγκλωβισμένοι”, που δεν θα πρέπει να έρχεται στο μυαλό μας μόνο στις μεγάλες γιορτές, στις επετείους.

Είναι εκείνη των εγκλωβισμένων, των συγγενών αγνοουμένων, αυτών που επιμένουν να κουβαλούν μνήμες. Αυτές οι μνήμες, οι οποίες χάνονται στην… άλλη καθημερινότητα. Χάνονται στις άλλες προτεραιότητες, της μεγαλομανίας και του χρήματος. Η χρηματοκρατία έναντι της μνήμης. Οι μπίζνες έναντι της όποιας άλλης «θυσίας». Μια βολική λήθη…

Καθημερινότητα, όμως είναι και οι εγκλωβισμένοι. Παλιά, υπήρχαν πρωτοβουλίες στήριξης τους, ένας ολόκληρος εθελοντικός μηχανισμός ενημέρωσης της κοινής γνώμης για τα όσα βίωναν από τους Τούρκους. Δολοφονίες, κλοπές, καταπίεση, διωγμοί.  Παλιά, ήταν γεγονός όταν έφθαναν τα λεωφορεία από τα κατεχόμενα και έφερναν εγκλωβισμένους. Χρόνια τώρα, κάθε Παρασκευή. Μεταφέρονται στα οδοφράγματα, από εκεί με λεωφορεία στον Ερυθρό Σταυρό. Τώρα ξεχάστηκε.

Τι κάνουν οι εγκλωβισμένοι και πώς βιώνουν  την κατοχή; Όπως πάντα. Ο χρόνος εκεί δεν μαλακώνει την κατοχή. Ο χρόνος δεν σβήνει από το μυαλό την κατοχή. Η ζωή είναι δύσκολη. Αυτή ήταν δική τους απόφαση, αλλά αυτό δεν  αφορά μόνο τους ίδιους αλλά  όλους μας. Στα κατεχόμενα, τα σχολεία λειτουργούν όπως το «κρυφό σχολειό» και εκπαιδευτικοί, μαθητές βιώνουν την καταπίεση, τις επιβολές του κατοχικού καθεστώτος.

Μαθαίνουν «χαμηλόφωνα», περιμένουν με ανυπομονησία τα βιβλία. Περιμένουν να δουν πόσες σελίδες θα «απουσιάζουν» από τα βιβλία και να μαντέψουν τι «επικίνδυνο» περιείχαν. Οι εκπαιδευτικοί ξέρουν που έχουν ( με δική τους επιλογή) «μετατεθεί». Πηγαίνουν να διδάξουν και γνωρίζουν πως κάθε ημέρα είναι εν δυνάμει υποψήφιοι να εκδιωχθούν από το κατοχικό καθεστώς.

Τί κατέγραψε ο Λεύκιος Ζαφειρίου

Ο Λεύκιος Ζαφειρίου, που πρόσφατα έφυγε από τη ζωή, είχε διδάξει στο κατεχόμενο Ριζοκάρπασο. Είχε καταγράψει σε ημερολόγιο τα βιώματά του, μαζί με μαρτυρίες, είχε πλούσιο φωτογραφικό υλικό. Είναι η ζωή εκεί, αλλιώς. Μακρινή, ξένη από τον τρόπο που ζούμε στις ελεύθερες περιοχές. Ο Λεύκιος, είχε αναφέρει σε συνέντευξή του στο “Φιλελεύθερο” ( στην Αντιγόνη Σολωμονίδου-Δρουσιώτου, στις 4 Φεβρουαρίου 2007) ένα περιστατικό.

Τότε όταν για πρώτη φορά αποφάσισαν να γιορτάσουν την 28^ης Οκτωβρίου. Οι φωτογραφίες για την επέτειο μεταφέρθηκαν κρυφά στις τσάντες των μαθητών. Έφεραν και δάφνη από τα σπίτια τους για να την τοποθετήσουν κάτω από τις φωτογραφίες του Γλέζου, του Δαβάκη και των άλλων. Και τον εθνικό ύμνο, ανέφερε ο Λεύκιος, τον τραγούδησαν σιγανά, να μην ακουστούν. Για να μην γίνουν στόχος.

Οι ξεχασμένοι “εγκλωβισμένοι”

Το 1974 παρέμειναν περισσότεροι από  20.000 εγκλωβισμένοι, κυρίως στη χερσόνησο της Καρπασίας ( Έκθεση S/11488 του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών προς το Συμβούλιο Ασφαλείας, με ημερομηνία 4 Σεπτεμβρίου 1974). Σταδιακά  υποχρεώθηκαν, εξαναγκάσθηκαν να εγκαταλείψουν την περιοχή. Ο αριθμός των Ελληνοκυπρίων που ζουν σήμερα σ’ αυτή την περιοχή έχει μειωθεί στους 338 Ελληνοκυπρίους και 105 Μαρωνίτες ( στοιχεία από την ιστοσελίδα υπουργείου Εξωτερικών).

Η συμφωνία που επιτεύχθηκε στη Βιέννη στις 2 Αυγούστου 1975, με την οποία η τουρκική πλευρά αναλάμβανε να παράσχει στον εγκλωβισμένο πληθυσμό «κάθε βοήθεια για να διάγει ομαλή ζωή, περιλαμβανομένων διευκολύνσεων για την παιδεία και για την άσκηση των θρησκευτικών καθηκόντων του, καθώς και ιατρική περίθαλψη από δικούς του γιατρούς και ελευθερία διακίνησης στο βορρά», δεν επηρέασε τον τουρκικό σχεδιασμό. Άλλωστε, πότε η Τουρκία τήρησε τα συμφωνηθέντα; Πότε εφάρμοσε ψηφίσματα και αποφάσεις των Ηνωμένων Εθνών; Ποτέ και ανενόχλητα.

Το κατοχικό καθεστώς εφαρμόζει διαχρονικά μια πρακτική επιβολής και εκφοβισμού, μια προσέγγιση, που αποσκοπεί να εκδιώξει και τους τελευταίους εγκλωβισμένους. Όσοι παραμένουν, είναι γαντζωμένοι στη γη. Οι αναφορές στους εγκλωβισμένους, στους αγνοούμενους, τους συγγενείς τους, στους πρόσφυγες, παραμένουν διαχρονικά επετειακές. Δεν είναι κομμάτι του ευρύτερου κοινωνικού γίγνεσθαι. Αφορά μόνο όσους τα ζουν. Είναι μια εικόνα μαυρόασπρη φωτογραφία, που είναι πιο εκφραστική και λαμπερή από τις φανταχτερές των έγχρωμων εικόνων, που χωρίς να το καταλαβαίνουν εκφράζουν τη ψευδαίσθηση του πρόσκαιρου, του ψεύτικου.

ΣΗΜ: Το πιο ουσιαστικό μέτρο οικοδόμησης εμπιστοσύνης είναι να γίνονται σεβαστά τα δικαιώματα των εγκλωβισμένων και το σχολείο να λειτουργεί χωρίς περιορισμούς και χωρίς τους όρους που επιβάλλει το κατοχικό καθεστώς. Τα υπόλοιπα, τα επικοινωνιακά, ποσώς δεν συμβάλουν προς την κατεύθυνση της συμφωνίας στο Κυπριακό. Αυτό αποδείχθηκε διαχρονικά και στην πράξη. Τα ΜΟΕ τους είναι συνταγή διαιώνισης του κατοχικού στάτους κβο.