Κυριαρχία στη θάλασσα επιδιώκει ο Ερντογάν

Βήμα-βήμα συμπληρώνει το πάζλ της “Γαλάζιας Πατρίδας” η κατοχική Τουρκία και κάθε ενέργειά της λειτουργεί προς την κατεύθυνση ολοκλήρωσης των επεκτατικών της σχεδιασμών. Μια σειρά από ενέργειες, δείχνουν πρόθεση να κινηθεί γρήγορα στις μεθοδεύσεις εδραίωσης της παρουσίας της στην ευρύτερη περιοχή.

Όλα όσα προωθεί η κατοχική Τουρκία γίνονται πράξη, ενώ επανέρχεται στο προσκήνιο το Κυπριακό ενόψει της πρώτης συνάντησης του προέδρου Αναστασιάδη και του κατοχικού ηγέτη Ερσίν Τατάρ, την ερχόμενη Τρίτη. Το ζητούμενο για την Άγκυρα είναι όπως η επιβολή τετελεσμένων αποτελέσουν διπλωματικά εργαλεία, σε ένα ενδεχόμενο διάλογο στο Κυπριακό και τα ελληνοτουρκικά. Μέσα σε αυτά τα πλαίσια κινείται διαμορφώνοντας το τοπίο.

Πρώτον, στην Αθήνα παρακολουθούν και αναμένουν το επόμενο βήμα, που δεν αποκλείεται- έχει άλλωστε εξαγγελθεί- η αποστολή γεωτρύπανου στη θαλάσσια περιοχή της Ελλάδος. Μια τέτοια κίνηση, δεν αναμένεται σύντομα, καθώς είναι σαφές πως θα συνιστά κορύφωση των προκλήσεων και η ελληνική πλευρά δεν θα νομιμοποιείται να μην αντιδράσει.

Η Άγκυρα όλη αυτή την περίοδο μετρούσε τα αντανακλαστικά της Αθήνας και προχωρούσε. Εάν, συνεπώς, αποφασίσει να προκαλέσει θερμό επεισόδιο τότε θα στείλει και γεωτρύπανο. Ενημερωμένες πηγές σημείωναν, πάντως, ότι αυτό το σενάριο δεν πρέπει να αποκλείεται, γνωρίζοντας πως λειτουργεί ο Ερντογάν. Ωστόσο, θεωρούν ότι υπάρχουν κι άλλες κινήσεις να γίνουν μέχρι το επεισόδιο. Κυρίως, επιδιώκει να κερδίσει αυτά που θέλει χωρίς να προκαλέσει σύγκρουση.

Δεύτερον, η κατοχική δύναμη έχει προ δεκαημέρου προχωρήσει μονομερώς και παράνομα, στην επέκταση της περιοχής έρευνας και διάσωσης. Με τη νέα αυτή παράνομη ενέργεια, ο τουρκικός χάρτης, όπως διαμορφώθηκε στην Άγκυρα, δείχνει μια περιοχή που αρχίζει από το Αιγαίο, περιλαμβάνει “τα όρια” του τουρκολιβυκού μνημονίου και τη μέση γραμμή μεταξύ Τουρκίας και Αιγύπτου. Όπως συναφώς αναφέρεται και σε δήλωση του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών, «η περιοχή ευθύνης έρευνας και διάσωσης της Τουρκίας έχει επεκταθεί για να διασφαλίσει την ασφάλεια των δραστηριοτήτων στην υφαλοκρηπίδα μας στην Ανατολική Μεσόγειο».

Είναι πρόδηλη η διασύνδεση της ενέργειας αυτής με τις παράνομες έρευνες και γεωτρήσεις, που διενεργεί η κατοχική Τουρκία στις περιοχές της Κύπρου και της Ελλάδος. Προτάσσεται δε ως επιχείρημα, το γεγονός ότι η Τουρκία έχει να παρουσιάσει «επιτυχημένες επιχειρήσεις έρευνας και διάσωσης, ενεργεί εξ ολοκλήρου με ανθρωπιστική έννοια, σε αντίθεση με τα πολιτικά κίνητρα της Ελλάδας». Η Αθήνα έχει αντιδράσει και απέστειλε επιστολές προς Διεθνή Οργανισμό Ναυσιπλοΐας (ΙΜΟ) και Διεθνή Οργανισμό Πολιτικής Αεροπορίας (ICAO), ενώ κινήσεις γίνονται και από τη Λευκωσία.

Η επέκταση της περιοχής ευθύνης σε ό,τι αφορά την Κύπρο περνά “κάθετα” από την Πάφο μέχρι και νοτίως σχεδόν τη Λεμεσό, ενώ το FIR διχοτομείται. Είναι σαφές πως στις περιοχές που διεκδικεί υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ, η κατοχική δύναμη θέλει να επιχειρεί και στο πεδίο της έρευνας και της διάσωσης. Να έχει στα ίδια όρια, δηλαδή και δικαιοδοσία δράσης. Είναι πρόδηλη η τακτική που υιοθετείται: Πρώτα αμφισβητεί, προελαύνει και στη συνέχεια εδραιώνει την παρουσία της.

Κυριαρχία σε έρευνα και διάσωση

Τρίτον, η τουρκική πλευρά επιδιώκει έλεγχο των φυσικών πόρων και της θάλασσας με μια ιδιότυπη διεθνή συμφωνία, που θεωρεί ότι θα “σύρει” την Ελλάδα και πρωτίστως την Κύπρο. Αυτό είναι μεγάλο θέμα, το οποίο συνδέεται και με τα όσα θέλει να εγείρει στις διαπραγματεύσεις για το Κυπριακό. Υπενθυμίζεται συναφώς, ότι σε επιστολή του Τούρκου Μόνιμου Αντιπροσώπου στη Νέα Υόρκη, Feridun H. Sinirlioğlu, ημερομηνίας 22 Μαρτίου 2019, τέθηκε το θέμα της οριοθέτησης ΑΟΖ με γειτονικά παράκτια κράτη (πλην της Κύπρου, που δεν αναγνωρίζει).

Το ενδιαφέρον, ωστόσο, στην προκειμένη περίπτωση σε σχέση με τις μεθοδεύσεις της, είναι ότι στην επιστολή γίνεται αναφορά σε προηγούμενες ρηματικές διακοινώσεις της στον ΟΗΕ, βάσει των οποίων δηλώνει ότι έχει ipso facto et ab initio νόμιμα και κυριαρχικά δικαιώματα σε όλες τις θαλάσσιες ζώνες της Ανατολικής Μεσογείου, που κείνται δυτικά του Μεσημβρινού 32ο 16’ 18΄ Ε (που συμπίπτει με το όριο των κυπριακών χωρικών υδάτων των 12 ν.μ., στα ανοιχτά του Ακάμα). Υπενθυμίζεται ακόμη, ότι στην ίδια γραμμή κινήθηκε, καταθέτοντας τις ίδιες θέσεις, και στο Συμβούλιο Σύνδεσης Τουρκίας-ΕΕ.

Περαιτέρω, στους τουρκικούς σχεδιασμούς είναι πως σε κάποια φάση θα ελέγξει και τη διακίνηση στη θάλασσα. Αυτό, όμως, προϋποθέτει και ύπαρξη συμφωνίας ΑΟΖ, για παράδειγμα με το καθεστώς της Τρίπολης, με το οποίο έχει υπογράψει μνημόνιο. Στην περίπτωση κατά την οποία αυτό προχωρήσει, η Άγκυρα- όπως αναφέρουν συναφείς πληροφορίες- δεν θα επιτρέπει σε ξένα αλιευτικά, σε σκάφη ερευνών ή γεωτρύπανα να διακινούνται.

Όποιος δεν θα συμμορφώνεται προς τις τουρκικές υποδείξεις θα συλλαμβάνεται, το σκάφος θα κατάσχεται και θα οδηγείται στην Αττάλεια. Είναι σαφές πως η Άγκυρα επιβάλλει τετελεσμένα για να έχει στο χέρι πολλά εργαλεία διαχείρισης σε περίπτωση συνομιλιών. Θέλει να καθορίσει το τοπίο και να διαμορφώσει την ατζέντα και στο Κυπριακό και στα ελληνοτουρκικά.

Βρετανική παρέμβαση 

Το ζήτημα είναι πως ενώ διαμορφώνει πεδίο, στα δικά της μέτρα για μελλοντικές διαπραγματεύσεις, δεν εγκαταλείπει και στρατιωτικούς σχεδιασμούς. Είναι δε ξεκάθαρο, όπως σημειώνουν ενημερωμένες πηγές, ότι ο Ερντογάν δεν κάνει πίσω, μέχρι να πάρει όλα τα δώρα. Κινήσεις στο Κυπριακό φαίνεται να σχεδιάζουν οι Βρετανοί. Σύμφωνα με πληροφορίες, το Λονδίνο θέλει να καταστήσει εμφανή την παρουσία του στις διεργασίες, που φαίνεται ότι θα ξεκινήσουν σιγά-σιγά.

Οι Βρετανοί επιχειρούν να παρέμβουν τόσο προς την Άγκυρα όσο και προς τη Λευκωσία. Στα πλαίσια αυτά υπήρξαν την τελευταία περίοδο τηλεφωνικές επικοινωνίες, με πρώτο στόχο να καταγράψουν προθέσεις. Περαιτέρω, η Βρετανία παρουσιάσθηκε έτοιμη να μεταφέρει εκατέρωθεν μηνύματα, ώστε να “εκτονωθεί η ένταση”. Είναι σαφές πως σε περίπτωση που θα ξεκινήσει διαδικασία, συγκληθεί, δηλαδή, Πενταμερής Διάσκεψη, θα θέλουν- όπως συνηθίζουν- να έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο στο παρασκήνιο.

Η επιδίωξη της τουρκικής πλευράς είναι η έναρξη μιας διαδικασίας για το Κυπριακό από μηδενική βάση και όλα τα θέματα να βρίσκονται στο τραπέζι. Αυτή είναι η βασική επιδίωξη μέσα στην οποία θα κινηθεί η κατοχική Τουρκία στο Κυπριακό. Όπως συναφώς επισημαίνουν ενημερωμένες πηγές, πρώτα δείγματα γραφής θα δώσει ο νέος κατοχικός ηγέτης Ερσίν Τατάρ, την ερχόμενη Τρίτη, όταν θα συναντήσει τον πρόεδρο Αναστασιάδη.

Σε σχέση με τη συνάντηση αυτή, ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες, έχει ζητήσει από την εκπρόσωπο του στην Κύπρο, Ελίζαμπεθ Σπέχαρ, να θέσει ερωτήματα στους Αναστασιάδη και Τατάρ και να καταγράψει τις προθέσεις τους. Κι αυτό για να διαμορφωθεί εικόνα σε σχέση με τις προοπτικές μιας νέας Πενταμερούς Διάσκεψης.

Πενταμερή διάσκεψη

Ενημερωμένες πηγές σημείωναν πως η Άγκυρα δεν πρόκειται να θέσει εξαρχής προϋποθέσεις, για να μην φορτωθεί την ευθύνη ενός αδιεξόδου. Την ίδια ώρα, ωστόσο, δεν πρόκειται να αποδεχθεί συνέχιση των συνομιλιών από το σημείο που είχαν σταματήσει στο Κράν Μοντανά, τον Ιούλιο του 2017, καθώς δεν αποδέχεται στο σύνολό του το πακέτο έξι σημείων του Γενικού Γραμματέα Αντόνιο Γκουτέρες.

Η Άγκυρα, διά του υπουργού Εξωτερικών, αλλά και διά των αξιωματούχων του υπουργείου Εξωτερικών που πραγματοποιούν επαφές για το Κυπριακό, σημειώνει πως θα αποδεχθεί την πρόσκληση του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ για σύγκληση Πενταμερούς Διάσκεψης συν 1, χωρίς όρους. Προσθέτει ωστόσο, ότι θα πρέπει να συζητηθούν όλα τα θέματα, περιλαμβανομένων της ομοσπονδίας, της συνομοσπονδίας και των δυο κρατών.

Χωρίς να παρουσιάζεται ως προϋπόθεση, η τουρκική πλευρά σαφώς και μεθοδεύει μια νέα διαδικασία για συζητήσεις από μηδενική βάση. Το επιχείρημα που προτάσσεται είναι πως στο Κραν Μοντανά έκλεισε ο κύκλος των συζητήσεων στη βάση της ομοσπονδίας, σπεύδουν ωστόσο, να αναφέρουν πως είναι ανοιχτοί για συζήτηση όλων των μοντέλων λύσης.