Κυβερνητικές θριαμβολογίες για την ΑΟΖ με το Καστελλόριζο εκτός

Αντιδράσεις προκαλεί η συμφωνία για την οριοθέτηση ΑΟΖ Ελλάδας-Αιγύπτου, την οποία υπέγραψαν εσπευσμένα οι υπουργοί Εξωτερικών των δύο χωρών, μετά από αιφνιδιαστική επίσκεψη του Νίκου Δένδια στο Κάιρο. Οι αντιδράσεις δεν αφορούν τόσο τον εσπευσμένο και αιφνιδιαστικό χαρακτήρα της συμφωνίας, όσο τη φύση της, η οποία, κατά πληροφορίες προβλέπει μερική οριοθέτηση και κυρίως μειωμένη επήρεια της Κρήτης και σημαντικών νησιών του συμπλέγματος των Δωδεκανήσων.

Αναφερόμενος στην συμφωνία, στη διάρκεια των κοινών δηλώσεων με τον Αιγύπτιο ομόλογό του Σάμεχ Σούκρι, ο Νίκος Δένδιας την χαρακτήρισε «ιστορική», υποστηρίζοντας ότι «επιβεβαιώνει και κατοχυρώνει το δικαίωμα και την επήρεια των νησιών μας σε υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ». Συμπλήρωσε μάλιστα, ότι η σημερινή συμφωνία είναι «υποδειγματική και σημαντική για ολόκληρη την Ανατολική Μεσόγειο» και αυτό γιατί, όπως είπε, είναι «αμοιβαία επωφελής, αλλά κυρίως δίκαιη».

Πάντα κατά τον κ. Δένδια, η συμφωνία έχει συναφθεί στο πλαίσιο του Διεθνούς Δικαίου και του Δικαίου της Θάλασσας, με σεβασμό στις σχέσεις καλής γειτονίας και για τον λόγο αυτό συμβάλλει στη σταθερότητα και στην ασφάλεια της περιοχής. «Είναι μια συμφωνία μεταξύ δύο φιλικών, γειτονικών χωρών που σέβονται την ιστορία τους» είπε χαρακτηριστικά ο υπουργός για να προσθέσει στη συνέχεια ότι αποτελεί το απολύτως αντίθετο του «παράνομου, άκυρου και νομικά ανυπόστατου μνημονίου κατανόησης» ανάμεσα στην Τουρκία και την κυβέρνηση της Τρίπολης.

ΑΟΖ με την Αίγυπτο, αλλά το βλέμμα στη Λιβύη

Αυτό το τελευταίο μάλιστα το είπε τόσο εμφατικά που έφτασε στο σημείο να υποστηρίξει ότι «το ανύπαρκτο μνημόνιο Τουρκίας-Λιβύης έχει καταλήξει εκεί όπου ανήκει από την πρώτη στιγμή, στον κάλαθο των αχρήστων». Και για να πάρουν το σήμα αυτοί που πρέπει, κατέληξε λέγοντας, ότι «η Ελλάδα καλεί όποια άλλη χώρα της περιοχής το επιθυμεί να ακολουθήσει το παράδειγμα της σημερινής συμφωνίας και της αντίστοιχης με την Ιταλία».

Σε ανάλογο ύφος ήταν και η τοποθέτηση του πρωθυπουργού, ο οποίος από τη Χάλκη, όπου βρίσκεται, μίλησε για μια «ισορροπημένη και απολύτως σύμφωνη με το δίκαιο της θάλασσας» συμφωνία, η οποία, κατά τον ίδιο, «επιβεβαιώνει πανηγυρικά την πάγια θέση μας ότι τα νησιά έχουν κυριαρχικά δικαιώματα υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ» και «κατοχυρώνει την επήρεια των νησιών μας σε θαλάσσιες ζώνες». Ο Κυριάκος Μητσοτάκης τόνισε επίσης, ότι το μήνυμα που στέλνει η Ελλάδα είναι ότι «δεν κάνει παράνομες συμφωνίες, ούτε εξαναγκάζει άλλες χώρες σε λεόντειες συμφωνίες», αναφερόμενος βεβαίως στις συμφωνίες Ερντογάν-Σάρατζ.

Η συμφωνία με την Ιταλία, στην οποία αναφέρθηκαν ο υπουργός Εξωτερικών και ο πρωθυπουργός, αναγνωρίζει βεβαίως κάποια δικαιώματα Ιταλών ψαράδων σε θάλασσες του Ιονίου, γεγονός, για το οποίο, κόμματα της αντιπολίτευσης έκαναν λόγο για μια συμφωνία Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης που δεν είναι …αποκλειστική. Αντιθέτως, στην συμφωνία Δένδια-Σούκρι, πληροφορίες αναφέρουν ότι έχει πειραχτεί η μέση γραμμή και αντί για πενήντα-πενήντα έχουμε ένα 55% για την Αίγυπτο και ένα 45% για την Ελλάδα. Μάλιστα τα ποσοστά αυτά αποτελούν την ελληνική αντιπρόταση στο αρχικό 60-40 που είχε απαιτήσει το Κάιρο.

Επιβεβλημένη αντίδραση;

Το ιδιαίτερα επικίνδυνο σημείο εστιάζεται, ωστόσο, στις πληροφορίες, ότι η συμφωνία  προβλέπει μειωμένη επήρεια της Κρήτης. Εάν επιβεβαιωθεί ότι η Αθήνα έβαλε την υπογραφή της κάτω από έναν τέτοιον όρο, αυτό θα μπορούσε πράγματι να αποτελέσει ένα κακό προηγούμενο σε ό,τι αφορά την μέχρι σήμερα εθνική επιχειρηματολογία. Πολύ περισότερο, όταν αυτό συνδυάζεται με την παράλειψη του Καστελλόριζου και της ανατολικής Ρόδου από την συμφωνία οριοθέτησης ΑΟΖ με την Αίγυπτο.

Όλα τα παραπάνω, ο τρόπος με τον οποίο τοποθετήθηκαν επί της συμφωνίας ο πρωθυπουργός και ο υπουργός του επί των Εξωτερικών, αλλά και όσα διαρρέουν τις τελευταίες ώρες από διπλωματικές πηγές, συγκλίνουν στην άποψη ότι η σπουδή της Αθήνας είχε ως στόχο την αχρήστευση του “άκυρου” τουρκολιβυκού μνημονίου. Ενός μνημονίου, οι συντεταγμένες του οποίου είναι μέχρι σήμερα οι μοναδικές που υπάρχουν στον ΟΗΕ για την ανατολική Μεσόγειο. Ο πρωθυπουργός μάλιστα ήταν ξεκάθαρος σε αυτό, υπογραμμίζοντας ότι η σημερινή συμφωνία «επαναφέρει τη νομιμότητα στην περιοχή», η οποία «επιχειρήθηκε να διασαλευθεί από το παράνομο και ανυπόστατο τουρκολιβυκό μνημόνιο».

Την ίδια ώρα, σε χάρτη που δόθηκε στη δημοσιότητα φαίνεται, ότι η ελληνο-αιγυπτιακή συμφωνία προσεγγίζει, αλλά δεν πιάνει τον 28^ο μεσημβρινό στη Ρόδο. Δεν συνυπολογίζεται δηλαδή το Καστελλόριζο, για το οποίο αναφέρεται ότι θα υπάρξουν περαιτέρω διαπραγματεύσεις, αν και τονίζεται ρητά στη συμφωνία, ότι οι δύο πλευρές αναγνωρίζουν πως τα νησιά διαθέτουν υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ.

Κριτική από ΣΥΡΙΖΑ και Τσίπρα

Νωρίτερα, σε απόσπασμα συνέντευξής του στο “iEidiseis”, ο Αλέξης Τσίπρας τόνιζε ότι «σαφώς πρέπει να εντατικοποιηθούν» οι ενέργειες για μια συμφωνία με την Αίγυπτο, σημείωνε, ωστόσο, ότι «μια κακή συμφωνία θα μπορούσε να δώσει ανέλπιστα όπλα στη Τουρκία». Με αυτό το σκεπτικό, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ υποστήριζε ότι δεν πρέπει «να αποδεχθούμε μια οποιαδήποτε συμφωνία» και επισήμαινε ότι «θα ήταν αυτοκαταστροφικό να αποδεχθούμε περιορισμένη επήρεια της Κρήτης». Πρόσθετε επίσης ότι «ασφαλώς δεν μπορούμε να δεχθούμε την αυθαίρετη θέση που κατέθεσε στον ΟΗΕ η Τουρκία», σχετικά με οριοθετήσεις πέραν του 28^ου μεσημβρινού και ότι η οριοθέτηση με την Αίγυπτο πρέπει να λαμβάνει «υπόψιν όλη τη Ρόδο και όχι τη μισή».

Την ίδια ώρα, ο ΣΥΡΙΖΑ αναφέρει σε ανακοίνωσή του ότι «εδώ και καιρό έχει υπογραμμίσει ότι η Ελλάδα οφείλει να αντιμετωπίσει την σύναψη του παράνομου μνημονίου Τουρκίας-Σαράτζ στο πλαίσιο μιας ολοκληρωμένης εθνικής στρατηγικής και όχι συνάπτοντας μια συμφωνία άρον-άρον με την Αίγυπτο», πολύ περισσότερο όταν αυτή, όπως αναφέρει το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης «δημιουργεί επικίνδυνα προηγούμενα για τις εθνικές μας θέσεις».

Το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης υποστηρίζει επίσης ότι σύμφωνα με τις πληροφορίες που διαρρέονται από κυβερνητικές πηγές, με τη Συμφωνία, «η κυβέρνηση βιάστηκε να αποδεχθεί μειωμένη επήρεια για την Κρήτη, αλλά και να κάνει αποδεκτή τη μερική οριοθέτηση της ΑΟΖ της Ρόδου». Προσθέτει τέλος, ότι εάν ο κ. Μητσοτάκης είχε δεχθεί την πρόταση για σύγκληση Συμβουλίου Πολιτικών Αρχηγών «τα αποτελέσματα της διαπραγμάτευσης θα ήταν πολύ καλύτερα».

Κριτική στη συμφωνία ασκεί και το ΚΙΝΑΛ, τονίζοντας ότι «η μερική συμφωνία, ενώ διεμβολίζει το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο, μπορεί να περιπλέκει τα θέματα οριοθέτησης στις ζώνες που επιλέχθηκαν να παραμείνουν εκτός της ελληνο-αιγυπτιακής συμφωνίας». Προσθέτει επίσης ότι «όσο ο κ. Μητσοτάκης δεν επιδιώκει τη συνεννόηση για διαμόρφωση Εθνικής γραμμής και αρνείται το συμβούλιο πολιτικών αρχηγών, αναλαμβάνει ακέραια την ευθύνη των επιλογών του».

Λύσσαξαν οι Τούρκοι

Το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών, με ανακοίνωσή του, ισχυρίζεται ότι η οριοθετημένη ζώνη «βρίσκεται εντός της τουρκικής υφαλοκρηπίδας» και υποστηρίζει πως η συμφωνία Ελλάδας και Αιγύπτου «για την Άγκυρα είναι άκυρη και ανυπόστατη». Σε ένα πραγματικό ντελίριο, το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών ισχυρίστηκε επίσης ότι «δεν υπάρχει θαλάσσιο σύνορο ανάμεσα στην Ελλάδα και στην Αίγυπτο» και ότι «η δήθεν περιοχή ευθύνης βρίσκεται εντός τουρκικής υφαλοκρηπίδας που έχει δηλωθεί στα Ηνωμένα Έθνη». Αναφερόταν βεβαίως στο παράνομο και καταδικασμένο τουρκολιβυκό μνημόνιο.

Την ανακοίνωση του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών ακολούθησε η έκδοση Navtex για την διεξαγωγή ασκήσεων με πραγματικά πυρά σε θαλάσσια περιοχή ανάμεσα σε Ρόδο και Καστελλόριζο, στις 10 και 11 Αυγούστου. Παραλλήλως η Άγκυρα ενημέρωσε την Αθήνα ότι σταματά τις διερευνητικές επαφές, οι οποίες ήταν προγραμματισμένο να αρχίσουν στις 24 Αυγούστου.

Σημειώνεται, ότι νωρίτερα διπλωματικές πηγές από την Ελλάδα τόνιζαν πως η συμφωνία σέβεται το Διεθνές Δίκαιο. Τόνιζαν επίσης ότι είναι απολύτως σύμφωνη με το Δίκαιο της Θάλασσας, «όπως έχει εφαρμοσθεί σε πρακτική και σε νομολογία» και υπογράμμιζαν ότι επιβεβαιώνεται πανηγυρικά η πάγια ελληνική θέση ότι τα νησιά έχουν κυριαρχικά δικαιώματα υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ.