Λαβρόφ και Πομπέο στην Κύπρο – Πυρετώδεις επαφές Λευκωσίας για ενεργειακά

Κινήσεις στην ενεργειακή σκακιέρα που αναμένονται εντός του 2020, σε μεγάλο βαθμό θα καθορίσουν το πεδίο μέσα στο οποίο θα διαδραματισθούν οι εξελίξεις στην Κύπρο και στην ευρύτερη περιοχή. Οι εξελίξεις αυτές δεν καθορίζονται μόνο από κυβερνήσεις αλλά και από τις εταιρείες που προωθούν και εφαρμόζουν το ενεργειακό τους πρόγραμμα, εξυπηρετώντας τα συμφέροντά τους. Την ίδια ώρα είναι προφανές πως καθοριστικό ρόλο διαδραματίζουν και οι γεωπολιτικές εξελίξεις στην περιοχή μας.

Είναι προφανές πως από τον βαθμό εφαρμογής των σχεδιασμών, τα αποτελέσματα και όποιες αντιδράσεις θα υπάρξουν, θα διαμορφωθούν δεδομένα την επόμενη περίοδο, σε μια δύσκολη όπως προβλέπεται χρονιά. Πώς διαμορφώνεται, λοιπόν, το σκηνικό;

Εντός των ημερών σε επίπεδο τεχνοκρατών θα μονογραφηθεί στο Κάιρο το Καταστατικό Ίδρυσης του Φόρουμ για το φυσικό αέριο της Ανατολικής Μεσογείου (EMGF). Σε αυτό συμμετέχουν η Ελλάδα, η Κύπρος, η Αίγυπτος, η Ιταλία, η Ιορδανία, η Παλαιστίνη και το Ισραήλ. Από την περιοχή, δηλαδή, δεν μετέχουν Λίβανος και Τουρκία. Στόχος του Φόρουμ είναι η συνεργασία για την αξιοποίηση του φυσικού πλούτου της περιοχής.

Εντός του 2020 αναμένονται να διενεργηθούν μέχρι και οκτώ γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ (η NOBLE αναμένεται να προχωρήσει το 2021). Πρώτη γεώτρηση θα γίνει από TOTAL- ENI, αλλά όπως προκύπτει θα υπάρξει μια καθυστέρηση καθώς το γεωτρύπανο βρίσκεται ακόμη στη θαλάσσια περιοχή της Αιγύπτου ενώ πριν να φθάσει στην κυπριακή ΑΟΖ θα περάσει από το Λίβανο. Αυτό δεν ανατρέπει τον ενεργειακό σχεδιασμό των δυο εταιρειών απλά εκ των πραγμάτων σημειώνεται χρονική καθυστέρηση. Περαιτέρω, δυο επιβεβαιωτικές γεωτρήσεις θα κάνει η ExxonMobil στο θαλασσοτεμάχιο 10 τον Ιούνιο.

Σε σχέση με τους σχεδιασμούς αυτούς πολλά θα εξαρτηθούν από τα αποτελέσματα των γεωτρήσεων αλλά και την αντίδραση της Τουρκίας. Εάν βρεθούν σημαντικά αποθέματα φυσικού αερίου σαφώς και θα διαφοροποιηθούν τα δεδομένα. Δημιουργούνται πλέον τετελεσμένα στο ενεργειακό πεδίο, που επηρεάζουν και την πολιτική διαχείριση. Εντοπισμός κοιτασμάτων και προοπτική αξιοποίησής τους, είναι το μεγάλο ζητούμενο για τις εταιρείες, αλλά και για τις χώρες της περιοχής. Την ίδια ώρα, ένα ζήτημα που απασχολεί είναι η αντίδραση της κατοχικής Τουρκίας στις εξελίξεις αυτές.

Τα δύο ενδεχόμενα Τουρκίας για Κύπρο

Σε σχέση με αυτό υπάρχουν δυο ενδεχόμενα: Είτε η κατοχική Τουρκία θα σταματήσει στρατιωτικά την εξόρυξη του φυσικού αερίου και με αυτό θα βρεθεί απέναντι στις εταιρείες και τις χώρες από τις οποίες προέρχονται. Είτε θα επιλέξει να μην εμποδίσει τις γεωτρήσεις και να προχωρήσει η ίδια στη συνέχιση των δικών της παράνομων γεωτρήσεων δίπλα από εκείνες που διενεργούν νομίμως οι εταιρείες, που έχουν αδειοδοτήσει θαλασσοτεμάχια από την Κυπριακή Δημοκρατία.

Και στα δυο σενάρια η προσπάθεια της κατοχικής Τουρκίας είναι να αμφισβητήσει την κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ένα άλλο θέμα που ενδεχομένως να ξεκαθαρίσει εντός του 2020 είναι εκείνο για τη συνεκμετάλλευση του «Αφροδίτη» με το Ισραήλ. Αναφορικά, λοιπόν, με την αξιοποίηση του «Αφροδίτη», η Κυπριακή Δημοκρατία έχει καταγράψει τα σχόλια της στην πρόταση του Ισραήλ και σύντομα θα αποσταλούν στο Τελ Αβίβ. Σύμφωνα με πληροφορίες τα σχόλια που έχουν διαμορφωθεί στο υπουργείο Ενέργειας βρίσκονται στη Νομική Υπηρεσία για μελέτη για να ανάψει το πράσινο φως.

Στο διπλωματικό πεδίο, η Λευκωσία κινείται περισσότερο ενεργά σε διάφορα πεδία. Δραστηριοποιείται στα γνωστά τριμερή σχήματα, που εσχάτως διευρύνονται. Είναι πρόδηλο πως στην περιοχή και μέσω αυτών των συνεργασιών υπάρχει έντονο ενδιαφέρον για εμπλοκή από τη Γαλλία. Η κυπριακή κυβέρνηση σαφώς και ευνοεί αυτή την εξέλιξη. Παράλληλα, διατηρούνται ανοικτά κανάλια επικοινωνίας με τις ΗΠΑ και τη Ρωσία. Αναμένονται προσεχώς να επισκεφθούν χωριστά οι υπουργοί Εξωτερικών των δυο χωρών, Πομπέο και Λαβρόφ.

Επίσκεψη Χριστοδουλίδη

Σήμερα, στα πλαίσια του διαλόγου που πραγματοποιούνται μεταξύ των δυο υπουργείων Εξωτερικών Ελλάδος και Κύπρου θα γίνουν σήμερα στην Αθήνα συνομιλίες. Ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Χριστοδουλίδης και ο Γενικός Διευθυντής του υπουργού Εξωτερικών, πρέσβης Τάσος Τζιωνής, θα έχουν εφ’ όλης της ύλης συζητήσεις με τους Ελλαδίτες ομολόγους τους, Δένδια και Δεμίρη στην παρουσία συνεργατών τους. Εκ των πραγμάτων ψηλά στην ατζέντα θα είναι οι τουρκικές προκλήσεις σε βάρος Ελλάδος και Κύπρου.

Σημειώνεται συναφώς ότι η ελλαδική πλευρά θα ενημερώσει ενδελεχώς την κυπριακή για τις συνομιλίες του Έλληνα Πρωθυπουργού στην Ουάσινγκτον αλλά και για τις συζητήσεις που είχε την περασμένη Παρασκευή στην Άγκυρα, ο Γενικός Γραμματέας του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών, Θεμιστοκλής Δεμίρης. Οι δυο κυβερνήσεις θα προετοιμάσουν και την τετραμερή σύναξη (Ελλάδα, Κύπρος, Αίγυπτος, Γαλλία) συν της Ιταλίας (παρατηρητής), που αποφασίσθηκε να γίνει στην Κρήτη, χωρίς ακόμη να καθοριστεί ακόμη ημερομηνία.