Μα θα κάνουμε πόλεμο για την ΑΟΖ! – Το χρονικό μίας προαναγγελθείσας κρίσης

Στην πραγματικότητα πρόκειται για το χρονικό μίας προαναγγελθείσας κρίσης. Η δημοσίευση στην τουρκική Εφημερίδα της Κυβέρνησης της αίτησης της κρατικής εταιρείας πετρελαίων ΤΡΑΟ προς το αρμόδιο υπουργείο για σεισμικές έρευνες σε ελληνική υφαλοκρηπίδα, μόνο κεραυνός εν αιθρία δεν ήταν. Ήταν εξαρχής σαφές πως το περιβόητο μνημόνιο Άγκυρας-Τρίπολης για την αυθαίρετη οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών υπεγράφη για να εφαρμοσθεί, οπότε και “ο κόμπος θα φτάσει στο χτένι”.

Θεωρητικά το αίτημα της ΤΡΑΟ μπορεί με κάποιον τρόπο να παγώσει, αλλά κατά πάσα πιθανότητα θα γίνει δεκτό. Εάν ο Ερντογάν δεν ήταν αποφασισμένος να προχωρήσει το αίτημα δεν θα είχε καν υποβληθεί. Η Τουρκία είχε επανειλημμένως προαναγγείλει ότι θα πραγματοποιήσει σεισμικές έρευνες σε θαλάσσιες περιοχές έξω από τα ελληνικά χωρικά ύδατα των έξι μιλίων, αλλά εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, τις οποίες με το μνημόνιο Άγκυρας-Τρίπολης επιχειρεί να αρπάξει.

Η Τουρκία, άλλωστε, κατά κανόνα αποφεύγει να αιφνιδιάζει. Προαναγγέλλει τις επεκτατικές κινήσεις της, με σκοπό να εθίσει: Πρώτον, τη διεθνή κοινότητα και κατ’ αυτόν τον τρόπο να περιορίσει τις αντιδράσεις της. Δεύτερον, την ελληνική πλευρά, προσφέροντας στους εδώ κατευναστές τον χρόνο να προετοιμάσουν με διάφορα ιδεολογήματα το έδαφος στην κοινή γνώμη για την εκάστοτε υποχώρηση.

Ο Ερντογάν έχει επενδύσει πολλά στη Λιβύη

Ο Ερντογάν έχει επενδύσει πολλά στη Λιβύη κι αρκετά εξ αυτών αφορούν στην αρπαγή ελληνικής υφαλοκρηπίδας. Ο τουρκικός ισχυρισμός ότι τα νησιά δεν δικαιούνται υφαλοκρηπίδα είναι, βεβαίως, παλαιός, αλλά με το επίμαχο μνημόνιο απέκτησε απέκτησε μία κάποια νομική υπόσταση (όχι νομιμότητα). Εάν, μάλιστα, πραγματοποιηθούν και οι προαναγγελθείσες έρευνες θα αποκτήσει και “σάρκα και οστά”.

Το επίμαχο μνημόνιο είναι το πρόσχημα νομιμότητας του Ερντογάν για τις σχεδιαζόμενες πειρατικές ενέργειες στην ελληνική υφαλοκρηπίδα-ΑΟΖ. Είχα, μάλιστα, εξαρχής υποστηρίξει πως η ακύρωσή του μπορεί να συντελεστεί μόνο εάν οι δυνάμεις του Χαφτάρ ανατρέψουν την κυβέρνηση Σαράτζ. Όσο αυτή θα αναγνωρίζεται ως νόμιμη κυβέρνηση της Λιβύης ο Ερντογάν θα μπορεί να επικαλείται το επίμαχο μνημόνιο. Γι’ αυτό είχα προτείνει η Αθήνα να αντιδράσει με δύο κινήσεις:

• Πρώτον, να ανακηρύξει ΑΟΖ και να καταθέσει άμεσα τις συντεταγμένες της ελληνικής ΑΟΖ (όπως ορίζονται από την αρχή της μέσης γραμμής), ώστε να καταγραφεί επισήμως η διαφορά.
• Δεύτερον, να διακόψει τις διπλωματικές σχέσεις με την Τρίπολη, να στείλει διπλωματικό απεσταλμένο στη Βεγγάζη και να συνεργασθεί πολλαπλώς με το Κάιρο (και με αποστολή στρατιωτικής βοήθειας επισήμως στην Αίγυπτο, αυτή ξέρει πως να την προωθήσει) για την ενίσχυση του Χαφτάρ. Όλα τα άλλα είναι διπλωματικές κινήσεις που έχουν την αξία τους, αλλά δεν είναι από μόνες τους ικανές να ανατρέψουν το τετελεσμένο.

Το χρονικό μίας προαναγγελθείσας κρίσης

Όπως έγραφα στο άρθρο μου “Καταιγίδα ενόψει – Η επερχόμενη ελληνοτουρκική κρίση και ο γεωπολιτικός ιονισμός”, «είναι εντυπωσιακό, μάλιστα, ότι η Αθήνα δεν φαίνεται να έχει συνειδητοποιήσει πλήρως ότι επέρχεται κρίση με απρόβλεπτη κατάληξη. Ο ίδιος ο Ερντογάν προανήγγειλε την τουρκική κίνηση, η οποία θα φέρει τον κόμπο στο χτένι. Υπογράμμισε, μάλιστα, ότι η Τουρκία θα βρίσκεται στην περιοχή πολιτικά και στρατιωτικά. Άρα δεν πρόκειται μόνο για τα πιθανολογούμενα κοιτάσματα υδρογονανθράκων. Πρόκειται για τη “Γαλάζια Πατρίδα”, για την ευρύτερη στρατηγική ιδιοποίησης του θαλάσσιου χώρου που αποτελεί τον κορμό της Ανατολικής Μεσογείου.

Είναι αξιοσημείωτη η αναφορά του Ερντογάν ότι θα προστατεύσει τα δικαιώματα της Λιβύης. Αυτό σημαίνει ότι οι Τούρκοι σχεδιάζουν να κάνουν σεισμικές έρευνες και γεωτρήσεις και νοτίως της Κρήτης, στο τμήμα της ελληνικής υφαλοκρηπίδας-ΑΟΖ, που με την επίμαχη συμφωνία ιδιοποιείται η κυβέρνηση Σάρατζ, η οποία έχει μετατραπεί σε μαριονέτα της Άγκυρας.

»Με άλλα λόγια, μπορεί να δούμε τουρκικό γεωτρύπανο και σε οικόπεδα που η Αθήνα έχει χαράξει νοτίως της Κρήτης και έχει παραχωρήσει σε ξένες εταιρείες για έρευνα. Σύμφωνα με τη Yeni Safak, που εκφράζει τον Ερντογάν, το “Ορούτς Ρέις” ετοιμάζεται για έρευνες νοτιοανατολικά της Κρήτης. Ενδεικτικός είναι, άλλωστε, και ο τίτλος: “Έτοιμη η άδεια της Κρήτης”».

«Αποδεκτή από την Ελλάδα»

Αξίζει να υπενθυμίσω ότι τον περασμένο Φεβρουάριο, αναφερόμενος στο μνημόνιο Άγκυρας-Τρίπολης, ο Ερντογάν είχε δηλώσει με νόημα ότι η «αποφασιστική στάση μας στη Μεσόγειο άρχισε να γίνεται αποδεκτή… ειδικά απ’ την Ελλάδα». Προφανώς αυτή ήταν η ερμηνεία του για την αντίδραση της Αθήνας, όταν τότε το “Ορούτς Ρέις” είχε βγει “βόλτα” στην ελληνική υφαλοκρηπίδα. Υπενθυμίζω ότι Έλληνες κυβερνητικοί παράγοντες δήλωναν ότι το τουρκικό σκάφος είχε παρασυρθεί από τις καιρικές συνθήκες!

Τί έχει κάνει η Αθήνα για να αντιμετωπίσει την προαναγγελθείσα καταιγίδα; Δεν αρκεί, βεβαίως, να δηλώνει σε κάθε ευκαιρία ο Δένδιας ότι το μνημόνιο Άγκυρας-Τρίπολης δεν παράγει νόμιμα αποτελέσματα. Αυτό είναι σωστό, αλλά παντελώς ανεπαρκές για να αποτρέψει τον Ερντογάν, όπως αποδεικνύουν και τα γεγονότα. Όπως αναποτελεσματικά είναι τα κατά καιρούς ελληνικά διαβήματα προς την Άγκυρα. Άρα, ούτε και το σημερινό αναμένεται να αλλάξει την πορεία των πραγμάτων.

Το ίδιο ισχύει και για την –κατά τα άλλα– θετική δήλωση του αρμόδιου για την εξωτερική πολιτική της ΕΕ Μπορέλ. Η απάντηση της Άγκυρας είναι ότι οι θαλάσσιες περιοχές όπου προγραμματίζονται οι τουρκικές έρευνες είναι τουρκική υφαλοκρηπίδα, σύμφωνα με το μνημόνιο Άγκυρας-Τρίπολης. Πρόκειται για το γνωστό εύρημα των Τούρκων να δικαιολογούν τις επεκτατικές ενέργειές τους, ισχυριζόμενοι ότι άλλοτε τα νησιά κι άλλοτε η υφαλοκρηπίδα είναι τουρκικά/ή.

Όσοι ξόρκιζαν το πρόβλημα, ισχυριζόμενοι ότι η Άγκυρα μπλοφάρει, έχει αποδειχθεί για μία ακόμα φορά ότι μετέτρεπαν τους πόθους τους σε πραγματικότητα. Είναι άλλο πράγμα να αποφεύγει η Ελλάδα τις εντάσεις και τη στρατιωτικοποίηση κι άλλο να μιμείται τη στρουθοκάμηλο. Η κυβέρνηση συμπεριφέρεται κατ’ αυτόν τον τρόπο αφενός επειδή δεν έχει στρατηγική για να αποτρέψει την προαναγγελθείσα κρίση, αφετέρου για να παρακάμπτει την κριτική που δέχεται για τους χειρισμούς της στο εσωτερικό. Με τον τρόπο αυτό, όμως, το μόνο που καταφέρνει είναι να στέλνει το λάθος μήνυμα στην Άγκυρα.

«Μα θα κάνουμε πόλεμο για την υφαλοκρηπίδα!»

Θεωρώντας ο Ερντογάν –όπως το έχει δηλώσει– ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν πρόκειται να αντιδράσει δυναμικά, ότι θα περιορισθεί σε διπλωματικές ενέργειες, έχει κίνητρο να κάνει το τυχοδιωκτικό άλμα. Αν τα πράγματα φθάσουν εκεί, όπως φαίνεται, ουσιαστικά θα πρόκειται για ναυάγιο της ελληνικής αποτροπής, για την οποία πολύ μιλάει το πολιτικό σύστημα στην Αθήνα, αλλά ελάχιστα πράττει για να την καταστήσει αξιόπιστη.

Αν το “Ορούτς Ρέις”, ή το “Μπαρμπαρόσα”, ξεκινήσει σεισμικές έρευνες στην ελληνική υφαλοκρηπίδα, το μπαλάκι θα περάσει στην πλευρά της Αθήνας. Θα πρέπει ή να “καταπιεί” το τουρκικό τετελεσμένο, ή να εμποδίσει τις τουρκικές έρευνες. Επειδή, όμως, το τουρκικό σεισμογραφικό σκάφος θα συνοδεύεται από φρεγάτες, αν το ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό επιχειρήσει να εμποδίσει με κάποιον τρόπο τις έρευνές του, το ενδεχόμενο μίας σύγκρουσης θα καταστεί πολύ πιθανό.

Το συμπέρασμα από τα παραπάνω είναι ότι η ελληνική ολιγωρία έχει φέρει κοντά ένα πολεμικό επεισόδιο, το οποίο εάν λάβει χώρα θα έχει άγνωστη έκταση και διάρκεια, με την έννοια ότι ενδέχεται να καταστεί ανεξέλεγκτο. Έτσι, θα επιβεβαιωθεί για μία ακόμα φορά στην Ιστορία ότι ο στρουθοκαμηλισμός όχι μόνο δεν αποτρέπει μία θερμή κρίση, αλλά επιπροσθέτως αφοπλίζει την πλευρά που μιμείται το ανόητο πτηνό. Εκτός κι αν στην Αθήνα έχουν αποφασίσει να “καταπιούν” το τετελεσμένο με το γνωστό πλέον “επιχείρημα” «μα θα κάνουμε πόλεμο για την υφαλοκρηπίδα!»