Με αντιτουρκικό πρόσημο η τετραμερής με Ισραήλ και Εμιράτα

Έντονες διπλωματικές διεργασίες λαμβάνουν χώρα με επίκεντρο τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο, στις οποίες ενεργό ρόλο διαδραματίζει και η ελληνική διπλωματία, ενισχύοντας τις σχέσεις της, με ισχυρά κράτη όπως είναι το Ισραήλ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας συναντήθηκε στην Πάφο με τους ομολόγους του απο  Κύπρο, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και Ισραήλ.

Οι υπουργοί Εξωτερικών των τεσσάρων κρατών συναντήθηκαν όλοι μαζί για πρώτη φορά με στόχο την ενίσχυση της σταθερότητας και της ασφάλειας και την διεύρυνση της περιφερειακής συνεργασίας στην ευρύτερη περιοχή. Ισραήλ, Ελλάδα και Κύπρος που είναι περιφερειακοί σύμμαχοι, έχουν τώρα στο πλευρό τους και τα Εμιράτα,  μετά από την υπογραφή των  Συμφωνιών του Αβραάμ –συνθήκες ειρήνης του Ισραήλ με Εμιράτα και Μπαχρέιν.

Η ατζέντα των συζητήσεων επικεντρώθηκε στις τελευταίες εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο, τη Μέση Ανατολή, τον Κόλπο και στην κατάσταση που επικρατεί στη Συρία, τη Λιβύη και την Υεμένη. Η τετραμερή πραγματοποιείται μετά από την τριμερή Ελλάδας-Κύπρου-Λιβάνου στην Αθήνα και τη συνάντηση Δένδια με Ταγίπ Ερντογάν και Μεβλούτ Τσαβούσογλου στην Άγκυρα.

Το κύριο χαρακτηριστικό της τετραμερούς συνάντησης είναι η διαμάχη που έχουν τα κράτη της με την Τουρκία γιατί και τα εθνικά συμφέροντα Εμιράτα και Ισραήλ είναι εκ δια μέτρου αντίθετα με τα τουρκικά. Σε πρώτη ανάγνωση, ο συμβολισμός της τετραμερούς έχει σημαντικό αντίκτυπο καθώς Ισραήλ και Εμιράτα αποτελούν κράτη με ειδικό βάρος σε πολιτικό και στρατιωτικό επίπεδο. Σε δεύτερη ανάγνωση, τα δύο κράτη έχουν τη δυνατότητα να επηρεάσουν τις γεωπολιτικές εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο και στην ευρύτερη περιοχή σε βάρος της Τουρκίας.

Η ελληνική διπλωματία που συμμετέχει ενεργά στις διπλωματικές εξελίξεις της Ανατολικής Μεσογείου ενισχύει ολοένα τις σχέσεις με κράτη της περιοχής, για την προώθηση και διασφάλιση των εθνικών συμφερόντων της. Η Ελλάδα έχει επεκτείνει τις σχέσεις με Εμιράτα και Ισραήλ και στον αμυντικό τομέα με τη διεξαγωγή κοινών ναυτικών και αεροπορικών ασκήσεων.

Τα Εμιράτα επιδιώκουν, από την πλευρά τους, να ανασχέσουν την τουρκική αναθεωρητική στρατηγική στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής και ταυτόχρονα να ελέγξουν και να περιορίσουν τις κινήσεις της Άγκυρας στη Μεσόγειο. Το Αμπού Ντάμπι θεωρεί σημαντική απειλή για την εθνική του ασφάλεια, την επέκταση του εθνικιστικού-θρησκευτικού Ισλάμ, το οποίο προωθεί ο Ερντογάν στη Μέση Ανατολή. Είναι το “καυτό” σημείο που αποκλείει κάθε προσέγγιση μεταξύ τους. Επισημαίνεται, ότι τα Εμιράτα ασκούν και μια διπλωματία ήπιας ισχύος (soft power) καθώς το Ντουμπάι αποτελεί διεθνή οικονομικό-επιχειρηματικό κόμβο και σημαντικό κέντρο της διεθνούς ναυτιλίας.

Αντιτουρκικό μέτωπο

Η Τουρκία γνωρίζει ότι η συμφωνία ειρήνης Ισραήλ και Εμιράτων αποτελεί σημαντική απειλή για τα εθνικά της συμφέροντα και για αυτό την επέκρινε –έγινε με τη διαμεσολάβηση των ΗΠΑ– και την χαρακτήρισε ως κίνηση εναντίον της Παλαιστίνης. Η κυβέρνηση της Άγκυρας προσπάθησε να προσεγγίσει Αμπού Ντάμπι και Τελ-Αβίβ, επειδή γνωρίζει τις επιπτώσεις της αντιτουρκικής συμμαχίας τους, χωρίς όμως επιτυχία.

Στο πλαίσιο αυτό, ο στενός σύμβουλος του Ερντογάν και πρώην ναύαρχος Τζιχάτ Γιαϊτζί, δημοσίευσε άρθρο σε ισραηλινό think-tank, για μια πιθανή συμφωνία μεταξύ των δύο κρατών σχετικά με τις ΑΟΖ τους. Το άρθρο πρότεινε τη μεταφορά των μπλοκ 8, 9, 11 και 12 από την Κύπρο στο Ισραήλ. Οι σχέσεις Ισραήλ και Τουρκίας είναι πολύ δύσκολο να επιστρέψουν στην προ Μαβί Μαρμαρά εποχή και κάθε προσπάθεια της  Άγκυρας αντιμετωπίζεται εχθρικά και από το σύνολο των ισραηλινών ΜΜΕ.

Ελλάδα και Κύπρος πρέπει να αξιοποιήσουν στο έπακρο τις συμμαχίες με Ισραήλ-Εμιράτα- Αίγυπτο καθώς είναι οι μόνες που έχουν τη δυνατότητα να παράγουν απτά αποτελέσματα. Φυσικά, αυτό εξαρτάται από το πόσο διατεθειμένες είναι οι τρεις χώρες να ανακατέψουν για τα καλά  την “τράπουλα” της Ανατολικής Μεσογείου. Εμιράτα και Ισραήλ είναι μπαρουτοκαπνισμένες χώρες και ενεργούν εντελώς διαφορετικά από την ΕΕ, που αντιμετωπίζει με φοβικό σύνδρομο την Τουρκία.