Με ποια κριτήρια πρέπει να επιλεγεί η νέα φρεγάτα – Καραμπόλες κυβέρνησης-Ναυτικού

Το Πολεμικό Ναυτικό πρέπει να προστατευθεί από την πολιτική ηγεσία και να μην εμπλακεί στο (γεω)πολιτικό παίγνιο που συνδέεται με το ποια θα είναι η νέα φρεγάτα. Αυτή οφείλει να είναι μια επιλογή, η οποία να δημιουργήσει ένα αντίστοιχο του κόστους θετικό επιχειρησιακό αποτέλεσμα για το αξιόμαχο των Ενόπλων Δυνάμεων στα χρόνια που ακολουθούν.

Για να συμβεί αυτό, Το Ναυτικό πρέπει να μείνει μακριά από οτιδήποτε δεν αφορά τα επιχειρησιακά του κριτήρια. Η επόμενη φρεγάτα θα αποτελέσει τη ραχοκοκαλιά της ελληνικής ναυτικής ισχύος σε βάθος ενδεχομένως μέχρι και τεσσάρων δεκαετιών. Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχουν περιθώρια για εκπτώσεις στην εν εξελίξει διαδικασία. Ακόμα κι αν παραμεριστούν οι ενστάσεις για τον τρόπο επιλογής που έχει εξ αρχής προκριθεί, έχει διακηρυχθεί ότι υπάρχουν στο τραπέζι τέσσερα κριτήρια, ο συνδυασμός των οποίων θα δείξει την καταλληλότερη για τις ελληνικές αμυντικές ανάγκες.

Το πρώτο είναι το επιχειρησιακό κριτήριο, δηλαδή ποια είναι η καταλληλότερη φρεγάτα ως ολοκληρωμένο οπλικό σύστημα. Το δεύτερο είναι η αναβάθμιση των φρεγατών MEKO 200HN, κατά προτίμηση με συστήματα συμβατά με τα υπόλοιπα που θα αξιοποιούνται επιχειρησιακά στις μονάδες επιφανείας του Πολεμικού Ναυτικού, με στόχο να μειωθεί το συνολικό κόστος συντήρησης, λόγω ομοιοτυπίας.

Το τρίτο κριτήριο είναι η μεταβατική λύση που θα προσφερθεί μέχρι την παράδοση των φρεγατών που θα παραγγελθούν. Δηλαδή τα δύο πλοία που θα αποδεσμευθούν από τους υποψήφιους προμηθευτές, έναντι λελογισμένου κόστους για την Ελλάδα. Αποστολή τους είναι να καλύψουν το κενό που θα προκύψει όσο θα διαρκεί η εκ περιτροπής αναβάθμιση των MEKO 200HN, που σημαίνει ότι για όσο διάστημα απαιτείται για την αναβάθμιση οι εν λόγω φρεγάτες δεν θα είναι επιχειρησιακά διαθέσιμες στο αρχηγείο Στόλου. Το τέταρτο κριτήριο είναι η διάσωση των ναυπηγείων.

Πως θα επιλεγεί η νέα φρεγάτα

Το Πολεμικό Ναυτικό πρέπει θα κληθεί να απαντήσει σε καθένα από τα ανωτέρω ερωτήματα και να παραδώσει σαφή λίστα προτεραιότητας, τόσο για καθένα από τα ερωτήματα ξεχωριστά, όσο και συνδυαστικά. Δηλαδή, από τις π.χ. 5-6 προτεινόμενες επιλογές θα πρέπει να απαντήσει, δίνοντας λίστα τουλάχιστον με τις τρεις, κατά σειρά προτεραιότητας.

Αυτό δεν θα συνιστά δυσφήμιση οποιουδήποτε, αφού οι ελληνικές επιχειρησιακές απαιτήσεις είναι μοναδικές. Κατά συνέπεια η ενδεχόμενη απόρριψη μίας φρεγάτας από το ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό δεν σημαίνει ότι δεν είναι κατάλληλη για άλλο. Επίσης, θα πρέπει να διευκρινίζεται στη σειρά προτεραιότητας, ποια συστήματα θα ολοκληρώνονται πάνω σε κάθε φρεγάτα για να μην συγκρίνουμε ανόμοια πράγματα.

Συμβατή με την πρώτη απάντηση πρέπει να είναι και η απάντηση στο δεύτερο ερώτημα, αφού βασική μέριμνα είναι η διασφάλιση οικονομιών κλίμακος μέσω της ομοιοτυπίας. Η απάντηση στο τρίτο ερώτημα θα οδηγήσει σε μια λίστα προτιμώμενων επιλογών στο πλαίσιο της ενδιάμεσης (μεταβατικής) λύσης. Παράλληλα, πρέπει να υπάρξει και μια ακόμα  λίστα που θα ζυγίζει την επιλογή αυτή συνδυαστικά με τη λίστα που θα έχει τις καταλληλότερες επιχειρησιακά φρεγάτες.

Αυτή θα είναι και η πιο ενδιαφέρουσα λίστα, καθώς θα είναι η πλέον ενδεικτική, αφού θα καλύπτει την επιχειρησιακή καταλληλότητα, την ομοιοτυπία συστημάτων και την κάλυψη των αμυντικών αναγκών στο μεταβατικό διάστημα από την προσφορά της ενδιάμεσης λύσης.

Η διάσωση των ναυπηγείων

Όσον αφορά το τέταρτο κριτήριο, τη διάσωση των ναυπηγείων, θα πρέπει να καταστεί σαφές το εξής: το Ναυτικό ενδιαφέρεται για το μέλλον των ναυπηγείων για λόγους που αφορούν στην εξασφάλιση της συντήρησης του Στόλου, αλλά από την άλλη δεν είναι το αρμόδιο να αποφασίσει. Η απόφαση γι’ αυτό το σκέλος πρέπει να αφεθεί αποκλειστικά στα χέρια της πολιτικής ηγεσίας. Διαφορετικά, θα δοθεί η εντύπωση ότι η κυβέρνηση επιχειρεί να καλύψει τις δικές της (μη επιχειρησιακές) επιλογές, βάζοντας μπροστά το Πολεμικό Ναυτικό.

Εάν υπάρχει μια εξαιρετικά θελκτική βιομηχανική-επιχειρηματική πρόταση από υποψήφιο προμηθευτή που δεν έχει καταλάβει μια από τις πρώτες θέσεις στην επιχειρησιακή αξιολόγηση, η ευθύνη συνυπολογισμού του “γεωπολιτικού παράγοντα” δεν πρέπει να φορτωθεί στο Πολεμικό Ναυτικό. Είναι αποκλειστική ευθύνη της πολιτικής ηγεσίας. Σε τέτοια δύσκολα ερωτήματα οι ηγέτες οφείλουν να λάβουν αποφάσεις με κριτήριο το πως εξυπηρετούνται καλύτερα τα συνολικά ζητήματα ασφαλείας της χώρας. Δεν πρέπει να αφορά τη στρατιωτική ηγεσία το σκέλος των σχέσεων με τις ΗΠΑ, τη Γαλλία, τη Γερμανία, τη Βρετανία, την Ολλανδία και της Ισπανία.

Η πολιτική ηγεσία και ο ελληνικός λαός που θα πληρώσει, πρέπει να πληροφορηθούν ποια είναι η επιλογή του Ναυτικού για την επιχειρησιακή καταλληλότητα με τη συνδυαστική αντιμετώπιση των κριτηρίων που αναφέρθηκαν παραπάνω. Με τον ίδιο τρόπο, η κυβέρνηση πρέπει να προσθέσει τη βιομηχανική-επιχειρηματική διάσταση, να προβεί στο δικό της “ζύγισμα” και να αποφανθεί.

Όλοι κρίνονται για τις επιλογές και τις παραλήψεις τους. Και η πολιτική και η στρατιωτική ηγεσία. Η χειρότερη τακτική είναι η μία να κρύβεται πίσω από την άλλη. Πολλώ δε μάλλον όταν στις δημοκρατίες στο τιμόνι είναι η νομίμως εκλεγμένη κυβέρνηση. Ο “προϊστάμενος” οφείλει να καλύπτει τον “υφιστάμενο”. Ειδικά όταν είναι αυτός που θα κληθεί για να τον κρίνει.