Με ποιον οδικό χάρτη μπορεί η Τουρκία να αναβαθμίσει τα F-16

Ο ανεξάρτητος αγώνας της ελληνικής ομογένειας για την αποτροπή του ενδεχομένου προσφοράς στην Τουρκία της τεχνολογίας των πλέον προηγμένων εκδόσεων των μαχητικών F-16 εξελίσσεται καλά, όπως έδειξε η χτεσινή διακομματική τροπολογία. Στην προσπάθεια έχουν συνταχθεί αρμενικές, εβραϊκές, κουρδικές, ινδικές κ.α. οργανώσεις, καθώς ο Ερντογάν έχει κατορθώσει να ανοίξει πολλά μέτωπα. Ο επικεφαλής της Επιτροπής Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας, Ρόμπερτ Μενέντεζ, έχει αποδειχθεί ανυπέρβλητο εμπόδιο στις τουρκικές προσπάθειες.

Στις ΗΠΑ βρέθηκε και ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ, στρατηγός Κωνσταντίνος Φλώρος, ο οποίος σε μια επίσκεψη συμβολικής σημασίας μετέβη στις εγκαταστάσεις της Lockheed Martin, κατασκευάστριας των F-16, στο Fort Worth του Τέξας. Μόνο που οι φωτογραφίες που κυκλοφόρησαν μέσω των κοινωνικών δικτύων δεν απεικόνιζαν το συγκεκριμένο μαχητικό. Εδώ και μερικά χρόνια, η γραμμή παραγωγής των F-16 έχει μεταφερθεί και εκεί πλέον κατασκευάζεται το μαχητικό πέμπτης γενιάς F-35 Lightning II, το οποίο έχει αποφασιστεί να ενισχύσει την Ελληνική Πολεμική Αεροπορία.

Φαίνεται πως οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις εξελίσσονται σε μια αποτελεσματική “ψυχολογική επιχείρηση” έναντι της Τουρκίας. Ασχέτως εάν αυτό είναι προϊόν σχεδιασμού ή όχι, κρινόμενη από τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζεται στην Τουρκία, δηλαδή εκ του αποτελέσματος, προκύπτει ότι η τουρκική πλευρά λαμβάνει συνεχή μηνύματα από ελληνικής και αμερικανικής πλευράς. Ας το εξηγήσουμε…

Οι φωτογραφίες του αρχηγού των ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων, των επιτελών του και στελεχών της κατασκευάστριας εταιρίας μπροστά στα F-35, διαβιβάζουν το μήνυμα ότι η Ελληνική Πολεμική Αεροπορία βαδίζει σταθερά για να διευρύνει αποφασιστικά το ποιοτικό-τεχνολογικό προβάδισμα που επεδίωκε πάντα να έχει έναντι της τουρκικής. Μήνυμα με σαφές ψυχολογικό περιεχόμενο, καθώς το τουρκικό άγχος για το ελληνικό προβάδισμα δεν κρύβεται και παράγει αποτρεπτικό αποτέλεσμα.

Τα μηνύματα από την αμερικανική πλευρά

Από την αμερικανική πλευρά, υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι ο πρόεδρος Μπάιντεν και ο γερουσιαστής Μενέντεζ δεν απέχουν και τόσο σε ό,τι αφορά στην πολιτική των ΗΠΑ απέναντι στην Τουρκία του Ερντογάν. Δεν θα μπορούσε να αποκλειστεί η εφαρμογή της γνωστής στρατηγικής του “καλού και κακού μπάτσου”. Εάν η παρατήρηση ισχύει, είναι ηλίου φαεινότερο ποιος έχει αναλάβει ποιον ρόλο.

Στο πλαίσιο αυτό, ιδιαίτερη εντύπωση έκανε στον υπογράφοντα η κατάληξη της συνέντευξης του εκτελεστικού διευθυντή του Συμβουλίου Ελληνοαμερικανικής Ηγεσίας (HALC) Έντι Ζεμενίδη στον δημοσιογράφο Παύλο Τσίμα. Συζητώντας για την υπόθεση της καμπάνιας για το μπλοκάρισμα του τουρκικού αιτήματος για τα F-16, λίγο πριν την ολοκλήρωση της συνέντευξης, αναφέρθηκε από τον δημοσιογράφο «ας πάρει τα F-16 η Τουρκία, αρκεί να αλλάξει συμπεριφορά». Η αναφορά αυτή χρήζει αναλυτικής εξέτασης

Μπορεί να ζητήθηκε από την Τουρκία να καταστεί μια “φυσιολογική χώρα” και ορθώς εκτιμάται ότι οι πιθανότητες να συμβεί αυτό είναι αμελητέες. Τί θα συνεπαγόταν όμως εάν αυτό συμβεί; Καταλήγουμε στη γνωστή χρυσή συνταγή όταν σχεδιάζεται στρατηγική για κάθε θέμα: “Think about the unthinkable”, δηλαδή, συνυπολόγισε ακόμα και το απίθανο, μην αδιαφορείς για το χειρότερο σενάριο.

Ποιο θα μπορούσε να είναι αυτό στην περίπτωση της Τουρκίας; Είναι λογικό να μην αναμένονται οβιδιακές μεταλλάξεις στη φύση ενός κράτους με καταγεγραμμένη συμπεριφορά δεκαετιών. Εξίσου καταγεγραμμένη είναι όμως και η ανατολίτικη πονηριά, η οποία στις δυο και πλέον δεκαετίες διακυβέρνησης από τους ισλαμιστές έχει λάβει και θρησκευτική διάσταση. Δηλαδή το ηθικά αποδεκτό, αν όχι επιβεβλημένο, να επιχειρηθεί η παραπλάνηση του “άπιστου” αντίπαλου προς επίτευξη του στόχου του μουσουλμάνου.

Η σαλαμοποίηση των ανταλλαγμάτων

Το ζητούμενο από ελληνικής και αμερικανικής πλευράς είναι ο διαρκής έλεγχος της συμπεριφοράς της Τουρκίας, ώστε να αποφεύγονται οι εκτροπές. Όσο κι αν μοιάζει απίθανο, εάν η Τουρκία δείξει να αποκλιμακώνει τη συμπεριφορά της σε τακτικό επίπεδο για να πετύχει τον στόχο επανεξοπλισμού της Αεροπορίας της, η ελληνική πλευρά πρέπει να είναι έτοιμη να απαντήσει, διότι θα τις ασκηθούν ασφυκτικές πιέσεις να υπαναχωρήσει “για το καλό του ΝΑΤΟ”, αλλά και για να δοθεί κίνητρο, με τη μορφή επιβράβευσης της τουρκικής συμπεριφοράς.

Ξέροντας ότι είναι απλά θέμα χρόνου να επανέλθει η Τουρκία στη γνωστή επί δεκαετίες “κανονικότητα” της έντασης και των προκλήσεων, τι θα μπορούσε να γίνει; Μια ιδέα είναι η σαλαμοποίηση των ανταλλαγμάτων. Διότι με τον τρόπο αυτό το κόστος της συμπεριφοράς της Τουρκίας θα καταστεί ευδιάκριτο κυρίως στην Άγκυρα. Δεν μπορεί σε μια στιγμή να ανατρέπονται τα δεδομένα συμπεριφοράς δεκαετιών και να μας ζητείται να επιβραβεύσουμε μια τακτικής φύσεως αποκλιμάκωση. Αυτό θα έδινε επιχείρημα στην Τουρκία να εξακολουθήσει να θεωρεί αφελείς και υποχωρητικούς τους συμμάχους της στο ΝΑΤΟ. Οι περιορισμοί πρέπει να διατηρηθούν, όπως επίσης και ο βασικός στόχος για την Ελλάδα, το να κερδηθεί όσος περισσότερος χρόνος είναι δυνατόν…

Η αρχή των ανταλλαγμάτων θα μπορούσε να αφορά την αποδέσμευση ποσότητας ανταλλακτικών για την υποστήριξη του υφιστάμενου στόλου των F-16. Να τα “συμμαζέψει” και εν συνεχεία να δοθεί χρόνος ώστε να παρατηρηθεί ποια θα είναι η χρήση της αυξημένης επιχειρησιακής διαθεσιμότητας. Θα χρησιμοποιηθούν για υπερπτήσεις, παραβιάσεις και αυξημένη παρουσία στο Αιγαίο με τα γνωστά επιχειρήματα, που όμως θα καταλήγουν σε εμπλοκές με τα ελληνικά μαχητικά;

Εάν υποτεθεί ότι η Άγκυρα το τηρεί, θα μπορούσε να εξεταστεί πρόγραμμα αναβάθμισης 80 μαχητικών στην διαμόρφωση F-16 Block 70/72, με ένα όμως χαρακτηριστικό. Όχι αγορά καινούργιων. Περιγράφεται ως “20+20+20+20”! Δηλαδή, θα συμφωνηθεί η αναβάθμιση των 20 πρώτων με δικαίωμα προαίρεσης, δηλαδή στο ίδιο κόστος κλειδωμένο για μια πενταετία, για τα υπόλοιπα, ανά εικοσάδες.

Η άσκηση όμως του δικαιώματος σε καθορισμένο χρονικό διάστημα (π.χ. μετά από έναν χρόνο) θα πρέπει να προβλέπεται ότι θα περνά για έγκριση από το Κογκρέσο, που θα καλείται να διαπιστώσει εάν η Τουρκία εξακολουθεί να τηρεί τους όρους που επέτρεψαν την αναβάθμιση της πρώτης εικοσάδας. Με τον τρόπο αυτό, εάν υποτεθεί πως η Τουρκία πειθαρχεί, εξασφαλίζεται μια πενταετία τουλάχιστον ηρεμίας στην περιοχή.

Τι πρέπει να κάνει η Ελλάδα

Αυτό το χρονικό διάστημα η Ελλάδα πρέπει να το αξιοποιήσει για την ανάταξη της οικονομίας της και την κάλυψη των κενών που άφησε η υπερδεκαετής παραμέληση των Ενόπλων Δυνάμεων. Διότι ο συνδυασμός αυτών των δύο θα ορθώσουν το αποτελεσματικότερο τείχος αποτροπής απέναντι σε οποιαδήποτε επιβουλή, ενώ ταυτόχρονα θα ενισχύει και το ΝΑΤΟ, που ενδιαφέρει τους Αμερικανούς. Κάπως έτσι, θεωρητικά θα μπορούσε η Τουρκία να φτάσει και στην προμήθεια καινούργιων μαχητικών.

Θα εξαρτηθεί από την πορεία του προγράμματος ανάπτυξης τουρκικού μαχητικού πέμπτης (κατά δήλωση) γενιάς. Δηλαδή, με χαρακτηριστικά stealth, μειωμένο ίχνος στα ραντάρ. Άρα με τα όπλα να φέρονται εσωτερικά στο αεροσκάφος, ασχέτως εάν θα υπάρχει η δυνατότητα ανάρτησης κάτω από τις πτέρυγες. Διότι πολλοί επικαλούνται την “πέμπτη γενιά”, χωρίς να εξηγούν τα κριτήρια που την προσδιορίζουν.

Καταληκτικά, η ελληνική πλευρά θα πρέπει να διαθέτει εναλλακτικά σενάρια δράσης, ώστε να αποφύγει να βρεθεί στριμωγμένη. Το πιθανότερο είναι ότι η τουρκική αλαζονεία δεν θα αφήσει περιθώριο αποδοχής από την Άγκυρα μιας σταδιακής αποδέσμευσης αμερικανικού στρατιωτικού υλικού, μετά από έλεγχο της τήρησης των αρχών καλής γειτονίας. Αυτό θα είναι πρόβλημα της Τουρκίας. Διότι το πραγματικό πρόβλημα για τη Δύση είναι η υποταγή όλων ανεξαιρέτως των συμμάχων στις ίδιες αρχές και αξίες. Διότι διαφορετικά, το μεγάλο διακύβευμα η σταδιακή διολίσθηση του Δυτικού Κόσμου θα οδηγήσει σε νόθευση και σχετικοποίηση των αρχών και αξιών που ο ίδιος επικαλείται…

Σε κάθε περίπτωση, η οργάνωση HALC (ελληνικό λόμπυ) μιλάει την ίδια γλώσσα με τον γερουσιαστή Μενέντεζ και η ταύτιση απόψεων είναι εντυπωσιακή. Η δράση της στις ΗΠΑ έχει βοηθήσει στο να ξεγυμνωθεί η Τουρκία από το επικοινωνιακό μύθευμα με το οποίο παρουσιαζόταν. Η διαβεβαίωση που έλαβε ο υπογράφων σε επικοινωνία με την οργάνωση HALC είναι σαφέστατη: «Δεν πρόκειται να δεχθούμε ευχολόγιο περί αλλαγής συμπεριφοράς για να επιτραπεί η πρόσβαση της Τουρκίας στην τεχνολογία των F-16».